عملیات نظامی اخیر ترکیه در شمال عراق و تلاش‌های آن کشور برای تأثیرگذاری در تحولات عراق، پرسش‌های را در مورد نقش آینده آنکارا در عراق مطرح می‌کند و نگرانی‌ها را نسبت به اهداف پیش‌رو و اقدامات تهدید‌آمیز ترکیه در عراق افزایش می‌دهد. علاوه بر آن، تلاش روزافزون ترکیه برای مداخله نظامی در عراق، این نگرانی را مطرح می‌کند که ممکن است آنکارا به هدف قرادادن مواضع نیروهای حزب کارگران کردستان بسنده نکرده و در صدد گسترش نفوذش در عراق باشد و سعی‌ ‌کند با استفاده از آشفتگی‌های کنونی عراق، دست به ایجاد پایگاه‌های بیشتری در قلمرو عراق بزند.

آنکارا چهارشنبه گذشته با راه اندازی عملیات نظامی "پنجه ببر"، نیروهای ویژه‌ای خود را در مناطق کوهستانی در خاک عراق مستقر کرد، اما بغداد که قادر به جلوگیری از تهاجم ترکیه نیست، سفیر ترکیه در عراق را به وزارت امور خارجه احضار کرد و از آنکارا خواست اقدامات تهدید‌آمیز خود را در نوار مرز متوقف کند. این در حالی است که خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه اذعان کرد که از آغاز عملیات نظامی، نیروهای ترکیه بیش از ۷۰۰ هدف را در خاک عراق بمباران کرده و ۱۵۰ پناهگاه مربوط به نیروهای حزب کارگران کردستان را به تصرف خود درآورده است.

در همین‌حال، دولت محلی اقلیم کردستان، ضمن نکوهش اقدامات اخیر ترکیه، از آنکارا خواست به حاکمیت عراق احترام بگذارد و در عین حال از نیروهای حزب کارگران کردستان خواست مناطق تحت تصرف خود را ترک کنند و از این بیش باعث ایجاد تنش در منطقه نشوند.

برخی از ناظران عقیده دارند که عملیات نظامی اخیر ترکیه با موافقت ضمنی اقلیم کردستان صورت گرفته و بغداد نیز از راه اندازی این عملیات آگاهی داشته است، زیرا حزب دموکراتیک کردستان، حزب کارگران را که اقلیم کردستان را به رسمیت نمی‌شناسد به عنوان برجسته‌ترین مخالف خود می‎‌داند و همواره درگیری میان آن‌ها برای گسترش نفوذ در استان نینوا ادامه دارد.

البته روابط تنگاتنگ حزب دموکرات کردستان با آنکارا و مخالفت این حزب با حزب کارگران کردستان دلیل اصلی عدم ابراز واکنش اقلیم کردستان به حملات نظامی ترکیه در خاک عراق است و دولت اقلیم کردستان، عملیات نظامی ترکیه به قلمرو عراق را مطابق به توافق قبلی که به نیروهای ترکیه اجازه نفوذ تا عمق ۱۵ کیلومتری خاک عراق را می‌دهد، مشروع می‌داند.

هرچند بغداد، تجاوز نظامی ترکیه به خاک عراق را پیوسته محکوم می‌کند، اما آنکارا از انجام عملیات نظامی در قلمرو عراق خودداری نمی‌کند، بنابر این، ناظران عقیده دارند که ترکیه از آشفتگی‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی عراق بهره‌برداری می‌کند تا نفوذ خود را در شمال عراق گسترش دهد.

در همین‌حال، حنین قدو، نماینده پارلمان عراق در یک نشست خبری گفت: سکوت دولت اقلیم کردستان و نیروهای پیشمرگه در قبال حملات ترکیه به شهرک سنجار به دلیل تنش و درگیری میان حزب کارگران و حزب دموکرات است که سعی می‌کند حوزه نفوذ خود را در این منطقه گسترش دهد و به عبارت دیگر، دولت اقلیم کردستان از عملیات نظامی ترکیه به خاک عراق حمایت می‌کند.

در مقابل، غیاث السورجی، عضو اتحادیه میهنی کردستان، گفت: حزب دموکرات کردستان هیچ نقشی در این میان ندارد و ترکیه مناطق "مخمور" و "سنجار" را که تحت کنترل دولت مرکزی است، هدف حمله قرار می‌دهد، بنابراین، بغداد بایستی در برابر ترکیه واکنش نشان دهد و برای دفاع از حاکمیت کشور، دست به‌کار شود، افزون بر آن، اقلیم کردستان نیز بخشی از خاک عراق است و دولت مرکزی مسئولیت دفاع از سراسر کشور را به دوش دارد.

از سوی دیگر و به رغم این‌که نیروهای آمریکایی در پایگاه‌های نظامی در داخل و خارج اقلیم کردستان حضور دارند، اما واشنگتن تا به حال، هیچ واکنشی در قبال حملات نظامی ترکیه در قلمرو عراق از خود نشان نداده است و همین امر، برای بسیاری از عراقی‌ها پرسش برانگیز شده و ایاد علاوی، رهبر ائتلاف ملی عراق خواستار ارائه شکایت به شورای امنیت سازمان ملل متحده شده است. در پیوند به این موضوع، ایاد علاوی، با نشر پیامی در صفحه تویتر خود نوشته است: در حالی‌که ایالات متحده در تلاش برای برقراری روابط استراتژیک با عراق است و پیوسته ادعا می‌کند که خواستار تأمین صلح و امنیت در منطقه است، چرا در قبال حملات ترکیه و ایران به خاک عراق سکوت اختیار کرده و هیچ واکنشی از خود نشان نمی‌دهد؟

در همین حال، احمد الصحاف، سخنگوی وزارت امور خارجه عراق با اشاره به تهاجم نظامی ترکیه، اظهار داشت که در واکنش به اقدامات اخیر آنکارا، سفیر ترکیه در بغداد به وزارت امورخارجه احضار شده و پیام شدید اللحنی در باره لزوم رعایت قوانین بین‌المللی و هنجارهای دیپلماتیک به وی تحویل داده شده است. افزون بر آن، کمیسیون امنیت و دفاع در پارلمان عراق ضمن نکوهش اقدامات اخیر ترکیه، خاطرنشان کرده است که آنکارا پیوسته حاکمیت عراق را نقض می‌کند و با تکرار تجاوز نظامی به درون کشور، افراد بی‌دفاع را هدف حمله قرار می‌دهد. پارلمان عراق همچنان خواستار ارائه شکایت رسمی به شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ترکیه شده است.

در همین حال، احمد الشریفی، کارشناس امور استراتژیک گفت: عملیات نظامی ترکیه علیه مواضع نیروهای حزب کارگران کردستان، بهانه‌ای برای دخالت در امور عراق و گسترش نفوذ ترکیه در کشور است و آنکارا قصد دارد با استفاه از ناهنجاری‌های موجود، اهداف استراتژیک خود را در عراق برآورده کند. وی افزود: ترکیه، نخست در سال ۱۹۹۶ به بهانه‌ای این‌که درگیری میا احزاب کُرد، امنیت ملی ترکیه را تهدید می‌کند، وارد خاک عراق شد، سپس در سال ۲۰۱۴، تهدید داعش را توجیهی برای مداخله نظامی خود در عراق تلقی کرد، اما اکنون حمله به نیروهای حزب کارگران کردستان را بهانه‌ای دیگری برای لشکرکشی به عراق قلمداد می‌کند.

وی افزود: در سال ۲۰۲۳، توافق‌نامه لوزان به پایان می‌رسد و ترکیه بی‌صبرانه در انتظار است به محض پایان یافتن توافق‌نامه لوزان، استان موصل و برخی دیگر از مناطق عراق را به قلمرو ترکیه الحاق کند، از همین جهت آنکارا سعی دارد مسیر رسیدن به این هدف را از همین اکنون هموار کند. در واقع، ترکیه قصد دارد سراسر مناطق نفت‌خیز در استان‌های کرکوک، موصل، نینوا در عراق و استان حلب در سوریه را به تصرف خود درآورد.

در همین راستا، معن الجبوری، مشاور پیشین وزارت دفاع عراق در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: ترکیه سعی می‌کند از دشواری‌های بی‌شماری که دولت عراق با آن‌ها روبه‌رو است بهره‌برداری کند و نفوذ خود را در قلمرو عراق گسترش دهد. وی افزود: مداخله روزافزون ایران در عراق باعث شده است تا ترکیه نیز در صدد فرصت‌طلبی از اوضاع عراق شود و به بهانه‌ای تأمین امنیت ملی و پاسداری از مرزهای ترکیه، نفوذ خود را در عراق تثبیت کند.

https://www.independentarabia.com