نون- خ؛ روایت طنز روستایی مناطق کردنشین

حذف صحنه‌ای از سریال که یاد‌آور نقش‌آفرینی بهروز وثوقی در فیلم «گوزن‌ها»ی مسعود کیمیایی بود

همانند برخی از سریال‌های پربیننده که حواشی‌های بسیاری می‌آفرینند،«نون- خ» نیز دور از حاشیه نبود - عکس از ایرنا

فصل دوم سریال «نون- خ» که چند روزی بعد از پایان تعطیلات عید از شبکه اول سیما به نمایش در‌آمد، با پخش قسمت چهاردهم، نمایش این فصل خود را به پایان رساند. آن‌گونه که از نحوه پایان‌بندی سریال برمی‌آمد، قطعا فصل سومی هم برای این سریال باید در نظر گرفت. چرا که هم استقبال مردم از این سریال مطلوب بود و هم چنان که تجربه سریال «پایتخت» نشان داد، ساخت سریال‌های دنباله‌دارِ فصل‌بندی‌ شده، تجربه‌ای موفق است و می‌توان آن را به سیاق ساخت چنین سریال‌هایی در غرب ادامه داد. جز سریال پایتخت، مجموعه تلویزیونی «ستایش» هم از جمله سریال‌هایی بود که تا کنون ۴ فصل آن به نمایش در‌آمده است و پیش‌بینی می‌شود که تولید و نمایش فصل پنجم آن هم به زودی کلید بخورد. 

موفقیت فصل نخست سریال «نون- خ» که آن را پربیننده‌ترین سریال نوروزی سال ۱۳۹۸ کرد، لحن صمیمی و جاذبه‌های تصویری، بازی‌های باورپذیر و نیز صحنه‌‌های کمیک و خنده‌دار بسیار، سبب شد تا صدا و سیما به جمع‌بندی مثبتی برسد و سفارش ساخت فصل دوم آن را هم در دستور کار قرار دهد. سریال قرار بود در ایام نوروز پخش شود، اما به نظر می‌رسد که با توجه به پخش سریال پربیننده پایتخت در همین ایام، قطعا این سریال در حاشیه قرار می‌گرفت و لذا دست‌اندرکاران ترجیح دادند که پخش آن را به بعد از تعطیلات نوروز موکول کنند.

در فصل دوم سریال، داستان در همان روستا رخ می‌دهد، با این تفاوت که درست در روز جشن انار، هنگامی که اهالی در میدان روستا جمع‌شده‌اند، زلزله‌ شدید کرمانشاه رخ می‌دهد و همین موضوع سبب می‌شود تا کل اهالی روستا به‌ناچار در چادر زندگی‌ کنند و خانواده‌ها از هم جدا شوند و مردان و زنان در چادرهای مجزا روزگار بگذرانند و همین زندگی اشتراکی سبب می‌شود تا ماجراهای طنز و کمیک بسیاری در مسیر سریال رخ دهد.

سعید آقاخانی به دلیل آن که خود زاده منطقه کردستان است، به خوبی با فرهنگ و مناسبات مردم این منطقه آشناست و به همین دلیل کوشیده است تا ضمن ارائه خط داستانی نسبتا معقول، شخصیت‌پردازی‌های باورپذیر، رخدادهای طنز و کمیک را نیز لابلای این داستان بگنجاند.

استفاده از عناصر خرده فرهنگ بومی و حتی لهجه مردمان منطقه کردستان نیز فضا را باورپذیرتر ساخته است. 

موسیقی‌ و‌‌ آوازهای کهن منطقه کردستان

از جمله نکات جالب توجه این سریال، بهره‌گیری کارگردان از صدای خوانندگان و برخی ترانه‌ها و تصانیف بسیار معروف منطقه کردستان در لابلای سریال است. در هر سریال و فیلمی، صحنه‌هایی هست که از آنها به عنوان «صحنه‌های تنفس» یاد می‌شود، مثل رفتن از یک شهر به شهر دیگر، رفتن از یک منطقه در روستا به منطقه‌ای دیگر، نمایش رقص‌های محلی یا صحنه‌های تجمعات عمومی، که کارگردان می‌خواهد با به‌کارگیری آن‌ها، خط اتصال داستان را در وضعیت طبیعی و عادی به پیش ببرد. این صحنه‌ها نیازمند موسیقی است تا مخاطب و بیننده را به صحنه اصلی منتقل کند. کارگردان اما به جای استفاده از موسیقی متن و سفارش ساخت برای این لحظات، به استفاده از بهترین ملودی‌ها و نغمه‌های منطقه کرمانشاه و کردستان در این لحظات پرداخته است. شاید برای نخستین بار باشد که مخاطبان ایرانی از شبکه رسمی جمهوری اسلامی ایران، صدای «مظهر خالقی» را می‌شنوند؛ خواننده‌ای نامی که تا سال قبل حتی ورودش به ایران ممنوع بود. یا صدای حسن زیرک که در نهایت و در لحظات نادری در برنامه‌های تخصصی موسیقی رادیو به گوش می‌رسید، این بار در یک سریال پرمخاطب و آن هم از شبکه اول و در پربیننده‌ترین لحظات، پخش شود، یا ترانه «خوشه هورامان» با تنظیم اردشیر کامکار و به خواننده‌گی بیژن کامکار، که کمتر از شبکه‌های رسمی سراسری فرصت پخش می‌یابند. همچنان که پایان‌بخش این سریال هم یکی از معروفترین ترانه‌های کردی به نام «شیرین، شیرین» با صدای جلال‌‌الدین محمدیان بود که آن هم شاید برای نخستین بار فرصت پخش یافته باشد.

نکته جالب توجه این که پخش این قطعات به خوبی در فضای فیلم نشسته است و با موقعیت‌های مکانی اثر نیز همخوانی تام و تمامی پیدا کرده بود.

حواشی‌هایی که چندان دردسرساز نشد

همانند برخی از سریال‌های پربیننده که حواشی‌های بسیاری می‌آفرینند، «نون- خ» نیز دور از حاشیه نبود.

نخستین حاشیه، وعده پخش قسمت نخست سریال در روز ۲۰ فروردین بود که تاخیر یک شبه آن خود حاشیه‌ساز شد؛ به نحوی که کارگردان اثر به میدان آمد تا رفع حاشیه کند. نکته جالب این بود که از یک هفته پیش از آن، در آگهی‌های تلویزیونی زمان شروع پخش ۲۰ فروردین اعلام شد، ‌اما درست در روز پخش وعده عملی نشد. به نظر می‌رسد که ناظران پخش ترجیح دادند اثر را برای چندمین بار بازبینی کنند تا به قول زنده‌یاد ایرج میرزا «ایمان و امان مسلمین» با دیدن صحنه‌هایی از فیلم که مورد نظر ناظران پخش نیست، بر باد نرود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

حاشیه‌ دیگری که شاید بی‌ارتباط با حاشیه جنجالی سریال پایتخت نباشد، مربوط به ایفای نقش پسربچه‌ای خردسال در بخشی از این سریال است که دیالوگ‌های بهروز وثوقی در فیلم گوزن‌های مسعودی کیمایی را با تقلید از بازی آقای وثوقی به یاد می‌آورد. اگر چه سعید آقاخانی در یادداشت ‌اینستاگرامی‌اش نوشته که این بخش را به دلیل طولانی بودن زمان آن بخش از سریال، بریده و کنار گذاشته است، اما به نظر می‌رسد که حقیقت ماجرا، بریده شدن از سوی ممیزان و بخش نظارت سازمان صدا و سیما باشد تا محذورات زمانی مورد نظر آقای کارگردان. پیش از این، وقتی در سریال پایتخت صحنه‌‌ای شبیه صحنه موتورسواری بهروز وثوقی و گوگوش در فیلم «همسفر» پخش شد، کار به قدری بالا گرفت که رئیس صدا و سیما «وجود و نفوذ دست‌های پنهان، رخنه ضدانقلاب و افراد نفوذی» را در برنامه‌های سیما مطرح کرد. سعید آقاخانی در یادداشت اینستاگرامش بخش حذف شده را به مسعود کیمیایی تقدیم کرد، و نوشت که حتی کودکان خردسال هم آثار او را دنبال می‌کنند.

سعید آقاخانی در نمایش ماهیت شخصیت «نون-خ» به یک تجربه نسبتا موفق رسیده است. او این شخصیت را نه تنها در این سریال، که حتی در آثار سینمایی که خود بازی کرده است، نیز به کار گرفته است که نمونه آن فیلم «رحمان ۱۴۰۰» است که تقریبا همین قالب را در آن فیلم ایفا کرده است. ما در تاریخ نمایش‌های کمدی، هنرمندانی داشته‌ایم که با آفرینش و ارائه «تیپ»‌های مختلف، خوش درخشیدند و ماندگار هم شدند. از علی میری (بازیگر نقش میری) تا پرویز صیاد (بازیگر نقش صمد) تا محسن تنابنده (بازیگر نقش نقی معمولی در سریال پایتخت)  تا سعید آقاخانی در «نون- خ»، که بر خلاف اسلافش، شخصیتی آرام و منطقی دارد و به نوعی حکیم روستای خود به شمار می‌رود. 

بیشتر از فیلم