مخالفت اعضای شورای شهر تهران با سیاست‌های ستادملی مقابله با کرونا اگر تا امروز در لایه‌های زیرین بود، الان به بیرونی‌ترین لایه‌ها تسری یافته است و اختلافات را نشانه‌گذاری معنایی می‌کند. برخی از اعضای شورای شهر تهران دولت را به «مدیریت کردن» آمار کرونا در ایران متهم می‌کنند، و به صورت غیرمستقیم، دولت را در مهار این ویروس ناکارآمد می‌دانند. 

از جمله نشانه‌ها در گفته‌های رد و بدل شده، می‌توان به حملات لفظی وزارت بهداشت به شهرداری تهران در انتقاد از ازدحام در سرویس حمل و نقل شهری، تا اعتراض اعضای شورای شهر به بازگشایی اصناف توسط دولت، و نیز اشاره مستقیم آنها به پنهان‌کاری در ارایه آمار مربوط به گستره ابتلا به کرونا در سطح کشور و نبود «مدیریت بادرایت» اشاره کرد. 

محسن‌هاشمی رئیس شورای شهر تهران، اخیرا اظهار داشت: «انتظار مدیریت شهری این است که در تصمیمات ستاد ملی و شهری کرونا، همه جوانب سنجیده، و از تجربیات وتخصص مدیریت شهری و شورای شهر استفاده شود.» 

همچنین، رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران نیز در نطق پیش از دستور دو روز قبل خود با ارائه ۹ راه‌کار به عنوان تنها راه نجات کشور، از جمله «اعلام آمار واقعی شیوع و تلفات بیماری و ضرورت اقدام ملی بدون واهمه از وحشت مردم یا زیر سوال رفتن پرستیژ در صحنه بین‌الملل»، به دولت هشدار داد که چنانچه به آن راه‌کارها عمل نکند، کشور با فاجعه ملی روبه‌رو خواهد شد. نکته‌های فوق، ظاهرا از جمله موارد پنهانکاری دولت در خصوص شیوع کرونا در ایران است. 

«کلید» روحانی قفل کرونا را هم باز نکرد

هرچند هنوز همه انتظار تمدید قرنطینه در تهران و سایر شهرهای ایران را داشتند، ولی دولت به صورت قطره‌چکانی تعطیلات را تمدید کرد تا آن که حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، روز یکشنبه ۱۷ فروردین، در جلسه هیات دولت اعلام کرد: «از ۲۳ فروردین، استان‌های کشور می‌توانند کسب و کارها را آغاز کنند»، اما «در استان تهران این فعالیت از شنبه ۳۰ فروردین آغاز می‌شود.» اعلام این راهبرد، بازخوردهای بسیاری در سطح کشور به همراه داشت. 

با حضور مردم در خیابان‌ها و انتشار عکس‌هایی از ازدحام مردم در مترو بدون رعایت فاصله اجتماعی و انبوه جمعیت به‌هم فشرده در اتوبوس‌ها، وزارت بهداشت انگشت به سمت سرویس حمل و نقل عمومی گرفت و آن را عامل شیوع کرونا و «موثرتر از فعالیت مدارس و دانشگاه‌ها» عنوان کرد. در پاسخ، محسن‌هاشمی در توییتی با نقد این نگرش نوشت: «با توجه به آن که وزارت بهداشت، حمل ونقل عمومی را مهمترین عامل شیوع کرونا و موثرتر از فعالیت مدارس و دانشگاه‌ها و اصناف اعلام کرده، نگرانی جدی در مورد ایجاد موج شیوع کرونا وجود دارد که همزمانی آن با ماه رمضان و تضعیف سیستم ایمنی شهروندان روزه‌دار، پیامدهای نگران کننده‌ای را به‌دنبال دارد.» وی در جلسه علنی روز ۲۴ فروردین در شورای شهر تهران گفته بود: «از هفته آینده فعالیت اصناف نیز آغاز می‌شود که این فعالیت‌ها موجب افزایش تردد در سطح شهر و ازدحام در سیستم حمل ونقل عمومی خواهد شد.» 

این در حالی است که شورای شهر تهران پیشنهاد استفاده اجباری از ماسک برای سوار شدن به مترو را به دولت داده بود و به گفته زهرا نژادبهرام، عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران، این پیشنهاد توسط ستاد مقابله با کرونا پذیرفته نشد. خانم نژادبهرام توضیح داده بود: «فاصله‌گذاری اجتماعی در مترو امکان‌پذیر نیست.»

محسن‌هاشمی نیز با اشاره به بازگشایی اصناف و استفاده مردم از وسایل حمل و نقل عمومی، از احتمال گسترش همه‌گیری کرونا در پایتخت ابراز نگرانی کرده بود. 

رئیس‌ جمهوری در همین زمینه نظر داد که در استان‌ها وسایل نقلیه در حمل و نقل عمومی تنها به تعداد صندلی می‌توانند مسافر سوار کنند، و گفت: «مردم تهران بیشتر از وسایل شخصی و انواع تاکسی‌ استفاده کنند.»

درست یک روز پس از آن، مرتضی ضامنی، مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور، به به خبرگزاری ایرنا گفت: «تا کنون ۴۰۰ نفر از رانندگان تاکسی به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند که ۲۲ نفر از آنها فوت کرده‌اند و ۱۳ نفر از فوت‌شدگان رانندگان تاکسی در تهران بودند.»

همان روز، محمدجواد حق‌شناس، عضو شورای شهر تهران، نیز اظهار داشت: «آمار مبتلایان و مرگ و میر در تهران شفاف نیست.» آقای حق شناس در جلسه شورای شهر با بیان این که «آمار دولت آدرس غلط به اهالی تهران» است، افزود: «با این آمار آنها که باید نگران باشند، نگران نمی‌شوند، و میزان مرگ و میری که ما حداقل در شهر تهران خبر داریم و در واقع آماری که وجود دارد، اصلا با عددهایی که در سطح کلان بیان می‌شود همخوانی ندارد.» در عین حال، آقای حق‌شناس به عنوان عضو شواری شهر، سخنی از آمار دفن‌شده‌ها در بهشت زهرا به عنوان ارگان زیرمجموعه شورا و شهرداری، ارایه نکرد. 

آقای حق‌شناس در ادامه سخنان خود، از شهرداری و ستاد مقابله با کرونا در استان تهران درخواست کرد تا شفاف‌تر عمل کنند، و گفت: «اگر دولت به فکر مردم نیست، اگر مجموعه‌های کلان‌تر عادی‌سازی می‌کنند، خود مردم بدانند تکلیف‌شان چیست و از خودشان مراقبت کنند.» 

در حالی که به نقل از «ایندیپندنت فارسی»، وزارت بهداشت جمهوری اسلامی ایران تعداد مبتلایان به کرونا در ایران را حدود ۷۵ هزار نفر و تعداد جان‌باختگان را نزدیک به ۴ هزار و ۷۰۰ نفر اعلام می‌کند، گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که تعداد جان‌باختگان دو برابر و تعداد مبتلایان ۸ تا ۱۰ برابر رقمی است که از سوی این وزارتخانه اعلام شده است. به این ترتیب، تا امروز بیش از ۸ هزار نفر در اثر ابتلا به کرونا در ایران جان باخته‌اند و ۶۰۰ تا ۷۵۰ هزار نفر هم مبتلا شده‌اند.

از دیگر سو، ناهید خداکرمی، عضو کمیسیون سلامت شورای شهر تهران، با اعلام نگرانی از اوج گرفتن مجدد بیماری در اردیبهشت ماه به دلیل بازگشایی اصناف، در گفت‌و‌گویی با روزنامه «شرق» می‌گوید: «روزانه در بهترین شرایط ۷۰ نفر‌ و در بدترین شرایط کمی بالاتر از ۱۰۰ نفر در تهران بر اثر کرونا فوت می‌کنند.» 

خانم خداکرمی درباره تفاوت این آمار با آمار رسمی، گفت که در آمار رسمی، علت برخی از مرگ‌ها «سندرم تنفسی حاد» عنوان می‌شود. این همان نکته‌ای است که رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر، از آن به عنوان پنهانکاری  برای «حفظ پرستیژ بین‌المللی» نظام در عرصه جهانی یاد می‌کند. 

تنها کمی بعد از انتشار سخنان ناهید خداکرمی، کیانوش جهانپور، سخنگوی ستاد ملی مبارزه با کرونا، در کنفرانس ویدیویی با خبرنگاران با اشاره به سخنان این عضو شورای شهر، گفت: «آن عضو شورای شهری که تخصص زایمان دارد، نباید درباره مرگ و میر صحبت بکند.» پس از آن، ناهید خداکرمی در گفت‌وگو با خبرگزاری رکنا، به گفته‌های کنایه‌آمیز سخنگوی وزارت بهداشت در خصوص تخصص کاری وی برای اطلاع‌رسانی در خصوص آمار مرگ و میر بر اثر ویروس کرونا، چنین پاسخ داد: «ما در شورای شهر نماینده مردم هستیم و از آنجایی که گروه مشاوران داریم، با نظر شخصی خود حرف نمی‌زنیم. بنابراین صحبت‌های من با مشورت با یکی از اعضای گروه مشورتی‌ام که متخصص اپیدمولوژی است، بوده و بر مبنای آمار و اطلاعات و مستندات صحبت کرده‌ام.» خانم خداکرمی در واکنشی تندتر ادامه داد: «تخصص کیانوش جهانپور به آمار ارتباطی ندارد و روزنامه‌نگار هم نیستند که به عنوان سخنگو باشند، اما هرروز آمار و ارقام می‌دهند. من برای ایشان متاسفم اگر چنین اظهار نظری کرده‌اند.»

پیشتر نیز رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران با انتقاد از آمار اعلام شده مبتلایان به کرونا از سوی دولت، خواست که آمار با تفکیک استان‌ها اعلام شود.

محمدجواد حق‌شناس، در صفحه توییتر خود نوشت: «اینگونه ارایه آمار را درست، مفید و آگاهی‌بخش نمی‌دانم.ارایه آمار مبتلایان کرونا در اسفند که به تفکیک استان‌ها ارایه می‌شد، بیشتر به درد مردم جامعه می‌آمد و یک گام به شفافیت نزدیک‌تر و قابلیت راستی‌آزمایی بیشتری داشت.» 

آقای حق شناس سپس پیشنهاد کرد که آمار، روزانه و با تفکیک استان‌‌ها ارایه شود. پیشتر، وزارت بهداشت ارایه چنین آماری را صحیح نشمرده و عنوان کرده بود که این امر می‌تواند موجب بی‌توجهی مردم مناطقی شود که مبتلایان کمتری دارند. 

اما مجادله بین اعضای شورای شهر و دولت در خصوص اقدامات در حوزه مهار شیوع کرونا، سابقه قدیمی‌تری دارد. بنا به گزارش ایرنا، در ۱۹ فروردین ماه سال جاری رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران با اشاره به این که دولت «منابع، اختیارات و قدرت اجرایی لازم» را برای شکست کرونا ندارد، عنوان کرد: «کرونا را نمی‌توان با دولت نیم بند، گفتاردرمانی و مدیریت آمار شکست داد.» 

آقای جواد حق‌شناس در نطق پیش از دستور خود با اشاره تلویحی به نبود شفافیت در بدنه دولت و مسئولان در خصوص ویروس کرونا، اظهار داشت: «بار سنگین این بیماری را نمی‌توان به دوش ملت گذاشت و این ویروس را نمی‌توان با پنهان‌کاری و نادیده‌انگاری و فرافکنی نابود کرد.»

او در ادامه با تاکید بر «تاق شدن طاقت مردم»، افزود: «ویروس کرونا در پیش چشم بی‌‌درایت مسئولان وارد کشور می‌شود.»

وی تصریح کرد: «اولین نمونه‌های شیوع بیماری مشاهده می‌شود، اما اطلاع‌رسانی صورت نمی گیرد. با وجود اطلاع مسئولان از شیوع بیماری، اجتماعات پر ازدحام و گسترده، راهپیمایی، و حتی انتخابات، بدون ملاحظات بهداشتی برگزار می‌شود.» این اظهارات، تند‌ترین برخورد با عملکرد دولت از سوی بدنه شهرداری به‌شمار می‌رود. 

این عضو شورای شهر همچنین با تندترین موضع‌گیری‌ها در قبال عملکرد دولت، افزود: «قم به عنوان اولین شهر محل شیوع بیماری شناسایی می‌شود، اما دولت جسارت و قدرت قرنطینه آن را ندارد و ویروس با سرعتی عجیب در سراسر کشور منتشر می‌شود.» 

وی تعطیلات عید را یک فرصت طلایی برای جلوگیری از شیوع بیشتر ویروس و بیماری دانست که به گفته او، دولت این فرصت را از دست داد، و موجب شد  که در تعطیلات نوروزی هشت میلیون ایرانی به مسافرت بروند و ویروس را به عمق دورترین مناظق کشور ببرند. او با اشاره به اعمال محدودیت‌ها از هفته دوم فروردین، آن «دیرکرد دولت» دانست، و همچنین، اعلام بازگشایی ادارات را از ۲۰  فروردین برای نجات اقتصادی در کل کشور و با فرجه سه روزه از ۲۳ فروردین در تهران، جزو اشتباهات دولت برشمرد.

آقای حق‌شناس بازگشایی و فعالیت ادارات و اصناف و حمل و نقل عمومی در شرایط اوج‌گیری شیوع بیماری را «اوج بی‌تدبیری» دولت عنوان کرد.  رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران، همچنین با اشاره به تعداد جان‌باختگان کادر پزشکی، گفت: «تردیدی نیست که امروز در ایران، دولت به معنای قوه مجریه، شیری بی یال و دم و اشکم است.»

آقای حق‌شناس همچنین با این هشدار که «اگر از کمک‌های کشورهای دوست و سازمان‌های بین‌المللی استفاده نشود، باید منتظرفاجعه باشیم»، بیان کرد: «کشمکش‌های بی‌امان و مزمن سیاسی و بین‌المللی و منطقه‌ای و داخلی که سال‌ها همچون بختک بر سینه ملت نشسته است، اگر نمی‌تواند تمام شود، دست‌کم می‌شود فعلا به کنار گذاشته شود.»