امسال نوروز با سیل از گلستان آمد و در نهایت دروازه قرآن شیراز را با خودش برد. بعدتر، زلزله آذربایجان شرقی را لرزاند و در آبان‌ماه با گران شدن یک شبه بنزین، مردم معترض به خیابان‌ها ریختند و حکومت با گلوله به استقبال‌شان رفت. در دی‌ماه، سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران هواپیمای اوکراینی را با شلیک دو موشک سرنگون کرد و تمام سرنشینان آن که بیشتر آنها ایرانی-کانادایی بودند، کشته شدند. یک ماه پس از آن هم کرونا ناغافل به ایران زد و حالا در همه جای دنیا همه‌گیر شده است. این گونه بود که سال سیل و سقوط، با کرونا هم‌مسیر شد.
تمام این حوادث در داخل ایران رخ داد، ولی جامعه مهاجر خارج از ایران را از تاثیر خود بی‌نصیب نگذاشت. از حوادث آبان‌ماه که با قطع کردن اینترنت توسط دولت ایران و بی‌خبری مهاجران خارج از کشور از خانواده‌هاشان همه را در نگرانی فرسود، تا شلیک به هواپیمای مسافربری اوکراین که مسافران لانه کرده در غربت را، با جان و دل بستگان‌شان در کانادا و چند کشور دیگر، سوزاند.
در تورنتو، شهری که درصد نسبتا بزرگی از آن را ایرانیان مهاجر تشکیل داده‌اند، امسال تقریبا ۲۳ برنامه نوروزی به دلیل شیوع کرونا تعطیل شده است و مردم در خانه‌های خود در قرنطینه هستند. نوروز در این شهر آمریکای شمالی که همیشه با جای خالی شکوفه‌ها بر درختان به استقبال نوروز رفته است، بی‌رمق‌تر از همیشه است. تجارت‌های ایرانی مهاجران این روزها سوت و کور است و آتش کرونا دامن آنها را نیزگرفته است.
اما همه داستان به تورنتو ختم نمی‌شود. مونترآل، ونکوور و سایر شهرهای کانادا نیز نوروزی برای ایرانی‌ها تدارک ندیده‌اند. تمام برنامه‌ها لغو شده است، دولت شرایط اضطراری اعلام کرده است، مرزها به حالت تعلیق درآمده، آمار مبتلایان هر روز بیشتر می‌شود و کانادایی‌هایی که بسیاری از آنان خبر چندانی هم از نوروز نداشتند، امسال حتی یادشان نمی‌ماند که به همسایه‌های ایرانی خود «نوروز مبارک» بگویند.
تورنتو که هیچگاه سال نو ایرانی را با شکوفه‌های ملتهب و درختان آبستن جوانه جشن نگرفته است، امسال خاموش‌ترین نوروز را به خود خواهد دید. خانواده‌هایی که برای نوروز رخت سفر بسته بودند تا به دیدار عزیزانشان بروند، نیز ممنوع‌السفر شدند.
الناز ایمانی، وکیل مهاجرت و مدیر موسسه مهاجرتی ایمانی، می‌گوید:« بسیاری از خانواده‌ها از سه ماه مانده به سال نو، برای دریافت ویزا اقدام می‌کنند و پروسه سخت ویزا و انگشت‌نگاری در کشور ثالث را با انجام هزینه‌های سرسام‌آور انجام می‌دهند تا برای نوروز، اینجا کنار فرزندان‌شان باشند که عموما دانشجو یا دانش آموز هستند. ولی امسال سفرشان در لحظات آخر لغو شده است.»
خانم ایمانی می‌‌افزاید:«در بین مشتریانم خانواده‌ای بودند که یک سال برای گذراندن نوروز در تورنتو در کنار فرزندشان وقت گذاشتند و هزینه کردند و بعد از آن که بار اول با ویزای آنها موافقت نشد، برای بار دوم موفق به دریافت ویزا شدند، ولی نمی‌توانند نوروز را در تورنتو و کنار فرزندشان باشند.»
بسیاری از ۲۳ برنامه‌ای که امسال نوروز در تورنتو برگزار نخواهد شد، مهمانی‌های شب سال نو بود که اکثر ایرانی‌ها در آنها شرکت می‌کردند. ولی امسال سایه کرونا برسر آنها افتاد و جمع شدند.
الهام گل‌محمدی، مدیر آرایشگاه «الی بیوتی» در منطقه ریچموند نیز با اشاره به تعطیلی بیشتر مهمانی‌ها، از چهارشنبه سوری گرفته تا میهمانی نوروز، می‌گوید: «مشتری‌های امسال ما حتی یک چهارم سال‌های گذشته هم نیستند و همه‌شان قرار برای آرایش و پوست و زیبایی را کنسل کردند. ما همیشه از ابتدای مارس برای چهارشنبه‌سوری و عید مشتری داشتیم، ولی امسال به دلیل کرونا نه درخواستی داشتیم و نه خودمان مایل به پذیرش مشتری بودیم.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در میان جشن‌هایی که هرساله در تورنتو برای نوروز برگزار می‌شود، جشن «نوروزگان»، از مراسم‌های وابسته به «جشنواره تیرگان» (یکی از بزرگترین گردهمایی‌های ایرانیان کانادا و آمریکای شمالی) است که از چندی پیش، هرساله با حضور هنرمندان بسیاری از شهرهای مختلف کانادا، آمریکا و اروپا برپا می‌شود.
امسال با شیوع ویروس کرونا در اوایل ماه مارس که مصادف با اواخر بهمن ماه است، برگزارکنندگان این جشن تمام برنامه‌های خود را لغو کردند و به جای مراسمی با حضور مردم، اقدام به برگزاری برنامه‌هایی بدون بیننده کردند. این برنامه‌ها طی ۵ روز گذشته ضبط شده است و در حال حاضر در حال تدوین و آماده‌سازی برای نمایش «آنلاین» در شبکه‌های مجازی و از طریق تارنمای «تیرگان» است.
بنفشه طاهریان، گوینده و مجری برنامه‌ها و مسئول هماهنگی مجری‌ها در «تیرگان» که به گفته خودش هرسال دو نوروز را جشن می‌گرفته است، یکی در خانه خودش و دیگری در میان مردم و در «نوروزگان»، می‌گوید:« از 4 سال پیش هرسال نوروز را با «تیرگان» برای ایرانیان تورنتو جشن گرفته‌ایم و جز اولین نوروزی که برگزار کردیم و استقبال خوبی شد، هرسال استقبال از برنامه‌های نوروزی ما بی‌‌نظیر بود.»
این هنرمند صداپیشه و بازیگر، حس و حال برگزاری «نوروزگان» برای ایرانیان مقیم تورنتو را همچون حس و حال نوروز میدان تجریش تهران توصیف می‌کند:«هرسال ما در نوروزگانِ تیرگان، مراسم نوروز را به گونه‌ای برگزار می‌کردیم که برای بچه‌ها و نسل‌های آینده هم خاطره ساخته باشیم. سال گذشته عروسک‌های بزرگ عمونوروز با ساز و دهل وارد سالن شدند و شور و حال عجیبی بین مردم و به‌خصوص نسل متولد شده در کانادا ایجاد شده بود.»
این گوینده و مجری برنامه‌های ایرانیان در تورنتو، با اشاره به سال سختی که ایرانیان با شلیک به هواپیمای مسافربری گذرانده‌اند و بر آن مبنا، «تیرگان» قصد نداشت برنامه‌ای برای نوروز برگزار کند، می‌گوید:« امسال سال سختی برای مهاجران به‌خصوص مهاجران در تورنتو بود. ما امسال با شور و هیجان مشغول تدارک برنامه‌های خیلی جذاب برای نوروز ۹۹ بودیم که خبر کشته شدن هموطنان‌مان در پرواز اوکراین همه چیز را تغییر داد و تاثیر بد و وحشتناکی روی ما گذاشت. من نوشتار مراسم گشایش را آماده کرده بودم که گفتند به خاطر پرواز اوکراین، «نوروزگان»را برگزار نمی‌کنیم. ولی من به‌شخصه اصرار داشتم که باید نوروز را برگزار کرد، چرا که بعد از حمله اعراب، فردوسی شاهنامه را تحریر کرد و هزاران سال است که ما شاهنامه را برای بچه‌هامان می‌خوانیم و نسل به نسل منتقل می‌کنیم. نوروز هم تحت تاثیر هیچ حمله و بلایی از زندگی ایرانیان حذف نشده است و امسال هم با وجود همه سختی‌ها باید برگزار کنیم تا نسل بعدی نوروز را بشناسند و هیجان برگزاری آن را داشته باشند.»
خانم طاهریان با بیان این که این روزها خواهد گذشت، می‌گوید وظیفه ماست که این سنت‌ها و جشن‌های ایرانی را که به ما به ارث رسیده است، به آیندگان منتقل کنیم.
این هنرمند و بازیگر ایرانی مقیم تورنتو، با ابراز نگرانی از وضعیت تجارت‌های کوچک ایرانی که شرکت در بازارهای نوروزی منبع درآمد خوبی برای آنها بوده است و اکنون با لغو برنامه‌ها برای پیشگیری از گسترش شیوع کرونا، درآمد آنها نیز تحت تاثیر قرار گرفته است، معتقد است که جامعه ایرانی در تورنتو باید فکری به حال هموطنان خودش بکند که تجارت آنها در خطر است.
سال سیاه کرونا برای تجارت خانگی
فروشگاه‌های ایرانی هم امسال تبدار مشتری نیستند. بازار شب عیدی که ایرانی‌ها هرسال در تورنتو راه می‌انداختند و از شهرهای کوچک اطراف هم مسافر برای شهر به همراه داشت، امسال بی‌رونق است. تکلیف تجارت‌های کوچک هم که دیگر مشخص است. کسب‌وکارهای ایرانیانی که بازارهای چهارشنبه‌سوری و نوروز فرصت مغتنمی برای کسب درآمدشان بود، با شیوع کرونا و لغو تمام برنامه‌های نوروزی جان نگرفته‌‌اند. شاید به جرات بتوان گفت که بیشترین تاثیر لغو برنامه‌های نوروزی، بر کسب‌وکارهای کوچک بوده است که متضرر شده‌اند.
شیما جواهری، مدیر «جواهری دیزاین» که تجارتی نوپا در زمینه طراحی داخلی و برگزاری میهمانی‌ها و جشن‌هاست، نیز از لغو برنامه‌های نوروزی در امان نبوده است. خانم جواهری که قرار بود امسال طراح مراسم «شب فروردین»، یکی از پرمخاطب‌ترین میهمانی‌های نوروز در تورنتو، باشد، با لغو این مهمانی در واقع قراردادش را از دست داده است. او که در اتاق فکر این برنامه همراه با سایر حامیان مالی آن حضور داشته است، می‌گوید:«بسیاری از برنامه‌های نوروز، حتی مهمانی‌های خصوصی که من برای طراحی میز و طراحی فضای مهمانی با آنها همکاری دارم، برگزار نشدند و بسیاری از ارگان‌ها، بانک‌ها و شرکت‌ها با لغو برنامه‌های خود متضرر شده‌اند، چرا که مبلغی را که به عنوان پیش پرداخت داده بودند، از دست داده‌اند.» او با برگزاری برنامه‌های «آنلاین» مخالف است و معتقد است که مردم چیزی را دوست دارند که بتوانند از نزدیک لمس کنند و در آن مشارکت داشته باشند.
«عیدانه» نیز یکی از بزرگترین مهمانی‌های نوروزی ایرانیان در شهر تورنتو است که از ۱۰ سال پیش، هرسال برگزار می‌شود. مدیر این برنامه، پریناز اللهیاری، زن کارآفرینی است که با ورود کرونا جزو اولین افرادی بود که «عیدانه» را لغو کرد و هم اکنون مبالغ ۷۰۰ بلیط فروخته شده این برنامه را به خریداران آنها برمی‌گرداند.
او با اشاره به غیرقابل استرداد بودن پیش‌پرداختی که از ماه‌ها پیش برای برگزاری این جشن پرداخت کرده است، می‌گوید:«پولی که از فروش ۷۰۰ بلیط دریافت کرده بودم، برای برنامه‌هایی که تدارک دیده بودیم از پیش هزینه شده بود. هزینه‌هایی همچون گل‌آرایی، تهیه شیرینی، گروه‌های رقص و موسیقی که همه را از محل بلیط‌های خریداری شده پرداخت کرده بودیم. در واقع (مبالغ دریافتی از) بلیط‌های فروخته شده از قبل هزینه شده بود، ولی ما پول تمام ۷۰۰ بلیط را به مشتریان پس دادیم. »
حامیان مالی زیادی هم از لغو برنامه‌های نوروزی در تورنتو آسیب دیده‌اند. از جمله، تجارت‌های کوچک خانگی که ضمن کسب درآمد از فروش محصولات خود در بازارهای نوروزی، کسب‌وکارهای خود را نیز تبلیغ می‌کردند. چشم‌انداز روند مقابله با کرونا هنوز روشن نیست، و بر آن مبنا، کسی چشم به تابستان نیمه‌جان تورنتو ندوخته است که با برپایی جشن‌های تابستانی، شاید بتوان ضررهای مالی نوروز در قرنطینه آمریکای شمالی را جبران کرد.
