لونا الشبل، مجری سابق شبکه الجزیره و مشاور نزدیک بشار اسد، به شکلی مرموز در تابستان ۲۰۲۴ کشته شد، اما پیش از آن برادرش و همسرش نیز در جریان پروندهای امنیتی ناپدید شده بودند، مجموعه حوادثی که شائبه جاسوسی برای اسرائیل، هشدار صریح قاسم سلیمانی، رقابت پنهان با اسماء اسد و حذفهای بیصدا در بالاترین لایههای قدرت دمشق را به یک داستان امنیتی پیچیده تبدیل میکند. نشریه المجله در گزارشی به این موضوع میپردازد.
لونا الشبل در سال ۱۹۷۴ در دمشق و در خانوادهای دروزی به دنیا آمد. در دوران کودکی پدرش خانواده را ترک کرد و بهدلیل حضور مادرش در حزب بعث، در محیطی کاملا حزبی رشد کرد و از نوجوانی در «طلائع البعث» که شاخه جوانان حزب بعث بود فعالیت میکرد.
او در دانشگاه دمشق زبان فرانسه خواند و سپس، بهعنوان گوینده خبر وارد تلویزیون سوریه شد. در سال ۲۰۰۳، به شبکه الجزیره رفت، و آنجا با همکار خبرنگارش، سامی کلیب، آشنا شد و در سال ۲۰۰۸ با او ازدواج کرد و تابعیت لبنانی گرفت.
روایتها درباره آشنایی او با بشار اسد مختلف است، اما از سال ۲۰۰۸ رابطهای خصوصی میان او و رئیسجمهوری سوریه شکل گرفت. او تا مدتی مخفیانه به دمشق رفتوآمد داشت تا اینکه در دسامبر ۲۰۱۱ ناگهان مقابل دوربین شبکه خصوصی «دنیا» ظاهر شد و گفت در سال ۲۰۱۰ از شبکه الجزیره استعفا کرده و میخواهد «تجربههایش» را در اختیار دولت سوریه بگذارد. او از همان زمان عملا وارد حلقه نزدیکان اسد شد.
لونا الشبل ابتدا در دفتر امنیت ملی کار کرد و سپس، بهعنوان مسئول دفتر رسانهای ریاستجمهوری زیر نظر بثینه شعبان قرار گرفت، اما طولی نکشید که وارد رقابت مستقیم با شعبان شد. گفته میشود لونا با حذف شعبان و بسیاری از نزدیکان اسد توانست نفوذی شخصی روی رئیسجمهوری پیدا کند و حتی به همسرش، اسماء اسد، هم نزدیک شد و میانجیگری سیاسی برای پروندههای مهمی از جمله تماس با خالد مشعل، رئیس دفتر سیاسی حماس، را برعهده داشت.
با وجود این، ماهر اسد، برادر بشار و فرمانده لشکر چهارم گارد ریاستجمهوری، هیچگاه اجازه نداد لونا به حلقه او نزدیک شود، حتی پس از اینکه در سال ۲۰۱۶ با عمار ساعاتی که از نزدیکانش بود، ازدواج کرد.
علاوه بر ماهر اسد و مشاوران اسد، قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه جمهوری اسلامی، نیز در اواخر ۲۰۱۹ در دیدار با علی مملوک، رئیس دفتر امنیت ملی، در مورد حضور لونا هشدار داد و جمله معروف «او جاسوس است» را به کار برد.
قاسم سلیمانی هنگام ورود به دفتر مملوک، لونا الشبل را دید که خارج شد و پرسید:
سلیمانی: این زن کیست؟
مملوک: لونا الشبل است، مشاور رئیسجمهوری.
سلیمانی: میدانم میدانم، اما در واقعیت کیست؟ کجا کار میکرد؟
مملوک: در شبکه الجزیره.
سلیمانی: حقوقش چقدر بود؟
مملوک: نمیدانم.
سلیمانی: من جواب میدهم… ۱۰ هزار دلار. و حالا حقوقش چقدر است؟
مملوک: نمیدانم.
سلیمانی: من جواب میدهم… ۵۰۰ هزار لیره سوریه. آیا ممکن است کسی ۱۰ هزار دلار را رها کند برای ۵۰۰ هزار لیره سوریه؟ او جاسوس است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با این حال، او به اسد نزدیکتر شد و به سمت مشاور رسانهای منصوب شد. با گذشت زمان، رابطه لونا با اسماء اسد تیره شد. اسماء میخواست لونا فقط بهعنوان مشاور شخصی خودش کار کند و از نقش رسمی در ریاستجمهوری کنار گذاشته شود. از سال ۲۰۲۳ روند حذف تدریجی لونا آغاز شد.
لونا به نزدیکانش میگفت «باید بانوی اول سوریه باشد» و وقتی اسماء در سال مه ۲۰۲۴ دوباره به سرطان مبتلا شد، لونا گفته بود «انشاءالله بمیرد».
در سالهای آخر، ثروت غیرمنتظره لونا توجهها را جلب کرد. گفته میشود او در دبی املاکی به ارزش ۸ میلیون دلار خرید و همسرش نیز مالک یک شرکت اجاره خودرو در دبی و یک پمپبنزین در سوریه بود.
لونا همچنین در ژوئن ۲۰۲۲ رستوران مجللی به نام «ناش کرای» در دمشق تاسیس کرد که گفته میشد اسد آن را برایش خریده بود و بعد، آن را بسیار گرانتر فروخت. این افزایش ثروت برای اسماء اسد پرسشبرانگیز شد؛ و در مقابل لونا میگفت اسماء بر اقتصاد سوریه مسلط است. گفته میشد بسیاری از اموال لونا در خارج از کشور به نام نسرین محمد، همسر برادرش ملهم، ثبت شده بود.
نکته مهم دیگر، بازگشت ملهم الشبل از بلاروس و انتصابش بهعنوان نماینده ریاستجمهوری در مرکز پژوهشی فوقحساس سوریه در حوزه تسلیحات شیمیایی و موشکی بود؛ مرکزی که با جمهوری اسلامی ایران، کرهشمالی، چین و روسیه همکاری داشت.
اما گفته میشود لونا و ملهم هر دو بهشدت ضد جمهوری اسلامی و حزبالله بودند و این دشمنی را پنهان نمیکردند. پس از سلسله ترورهای وابستگان جمهوری اسلامی و حزبالله در دمشق، در حلقههای امنیتی شایعه شد که آنها «جاسوس اسرائيلاند».
در آوریل ۲۰۲۴، ملهم و همسرش بازداشت شدند و در محافل نزدیک به جمهوری اسلامی در دمشق گفته شد که آنها برای اسرائیل کار میکردند و افشای اطلاعات هیئت ایرانی که هدف حمله اسرائیل قرار گرفت، نقش داشتند. از آن زمان، ملهم دیگر دیده نشد و احتمال میرود در یکی از شاخههای امنیتی کشته شده باشد.
در ۲ ژوییه ۲۰۲۴، لونا نیز در جاده دیمس در نزدیکی دمشق دچار سانحه رانندگی شد، در بیمارستان بستری شد و در ۶ ژوییه درگذشت. اما تصویر خودرو همسرش فقط آسیبهایی سطحی را نشان میداد.
شواهدی که بعدها از شاهدان نقل شد حاکی از حمله مستقیم فردی ناشناس به پشت سر او است. شاهدان به المجله گفتند خودرویی نزدیک شد و با خودرو او برخورد کرد و قبل از آنکه محافظ عمار پیاده شود، شخصی ناشناس به لونا حمله کرد و از پشت به سرش ضربه زد و باعث فلج کامل و سپس، مرگ شد. گفته میشود وقتی غسان بلال، معاون ماهر اسد، به بیمارستان آمد، محافظ عمار خواست درباره اتفاقی که رخ داد توضیح بدهد، اما فورا بازداشت شد.
ریاستجمهوری سوریه آن زمان با بیانیهای مختصر مرگ او را اعلام کرد و مراسم تشییع سادهای برگزار شد.
به گفته شاهدان، لونا دو تلفن همراه داشت که گم شدند و بعدا تلفن شخصیاش در سطل زباله پیدا شد.
در روزهای آخر زندگی، لونا مجبور شده بود بسیاری از اموالش را بفروشد و نکته جالب توجه، ارتباط نزدیک او با محمد براء قاطرچی، تاجر سوری، بود که چند روز بعد در همان منطقه تصادف لونا کشته شد. منابعی در دمشق مدعیاند لونا ۱۵ میلیون دلار از او گرفته بود به اسم اینکه برای اسد است اما پول را به حساب خودش منتقل کرده بود.
لونا به نزدیکانش گفته بود ربودن برادرش برای انتقام از او بود چون در پاییز ۲۰۱۲ ویدیویی از آستین تایس، خبرنگار آمریکایی که در سوریه ناپدید شد، ضبط کرده بود که مدعی بودند داعش او را گروگان گرفته بود. لونا در ادامه افزود بود تایس هنگام فیلمبرداری او را دیده بود و پس از فرار در اواخر سال ۲۰۱۲، نام او را به اسرائیلیها منتقل کرد.
در کنار مرگ لونا و ناپدید شدن ملهم، سرنوشت تیس نیز همچنان در هالهای از ابهام باقی مانده است؛ سه پرونده ناتمام که سایه سنگین پروندههای اطلاعاتی را بر داستان زندگی لونا الشبل پررنگتر میکند.
