مذاکرات روز سه‌شنبه در ژنو بین نمایندگان جمهوری اسلامی و بریتانیا، فرانسه و آلمان در حالی به پایان رسید که به گفته منابع مطلع این رایزنی‌ها بی‌نتیجه و بدون دستاورد بوده است. این مذاکرات در حالی برگزارش شد که فقط چهار روز به پایان ضرب‌الاجل اروپا برای آغاز روند فعال‌سازی مکانیسم ماشه باقی مانده است.

بریتانیا، فرانسه و آلمان به تهران تا نهم شهریورماه مهلت داده بودند با آمریکا وارد مذاکره شود، به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه بازگشت بدهد و امکان دسترسی آنها به سایت‌های هسته‌ای که به آنها حمله شد و ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی را فراهم کند. جمهوری اسلامی ادعا می‌کند، پس از حمله‌های آمریکا به سایت‌های هسته‌ای کلیدی ایران، سرنوشت ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده روشن نیست.

مقامات جمهوری اسلامی پس از این مذاکرات مدعی شدند که در صورت تضمین حمله نکردن دوباره، حاضرند با آمریکا «غیرمستقیم» مذاکره کنند. رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز که وال استریت ژورنال می‌گوید به دلیل تهدیدهای جمهوری اسلامی در اتریش تحت حفاظت ۲۴ ساعته قرار گرفته، در اظهاراتی مبهم همزمان با این مذاکرات به فاکس‌نیوز گفته است که نخستین گروه بازرسان به ایران بازگشته‌اند. او جزئیات بیشتری در این زمینه اعلام نکرد اما یک دیپلمات نزدیک به آژانس به آسوشیتدپرس گفت اگرچه هنوز توافقی درباره سطح دسترسی میان نهاد ناظر سازمان ملل و ایران نهایی نشده، انتظار می‌رود چنین توافقی حاصل شود و فعلا بازرسی تنها محدود به تاسیساتی باشد که در حملات آمریکا و اسرائیل آسیب ندیده‌اند.

باراک راوید، خبرنگار اکسیوس به نقل از یک منبع مطلع نوشته که مذاکرات روز سه‌شنبه «فاجعه» نبود، اما نتیجه‌ای هم نداشت. به گفته این منبع، جمهوری اسلامی پیشنهادی درباره گام‌های عملی برای حل‌و‌فصل موضوع روی میز نگذاشت. لارنس نورمن، خبرنگار وال استریت ژورنال هم نوشت، مذاکرات هیچ نتیجه ملموسی نداشت و اگرچه جمهوری اسلامی برخی تعهدات را روی میز گذاشت اما این تعهدات فاقد جزئیات بودند.

اسوشیتدپرس هم به نقل از این دیپلمات نوشت، گفت‌وگوها در سوئیس میان نمایندگان بریتانیا، فرانسه و آلمان و جمهوری اسلامی، «بدون نتیجه نهایی پایان یافت».

با این حال، کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی در اکس ادعا کرد، تهران «همچنان متعهد به دیپلماسی» است و اکنون «زمان آن رسیده» که کشورهای اروپایی «انتخاب درست را انجام دهند و به دیپلماسی فرصت و فضا بدهند». سخنگوی وزارت خارجه هم گفته است که رایزنی‌ها با اروپا ادامه خواهد داشت.

به گزارش این خبرگزاری آمریکایی، نگرانی اروپایی‌ها درباره برنامه هسته‌ای ایران ـ که پیش از جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی و اسرائیل در ژوئن اورانیوم را تا سطوح نزدیک به درجه تسلیحاتی غنی می‌کرد و سپس تاسیسات هسته‌ای‌اش بمباران شد ـ پس از قطع کامل همکاری تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیشتر هم شده است.

این وضعیت جامعه جهانی را از وضعیت برنامه ایران ـ و همچنین موجودی اورانیوم غنی‌شده تا سطح ۶۰ درصد که تنها یک گام فنی کوتاه تا سطح ۹۰ درصد مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای است ـ بیش از پیش بی‌اطلاع گذاشته است.

بند بازگشت خودکار در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ به هر طرف این امکان را می‌دهد که اگر ایران را خارج از تعهدات توافق تشخیص دهد، همه تحریم‌های پیشین را بدون امکان وتوی اعضای شورای امنیت، از جمله روسیه و چین، دوباره اعمال کند. این به معنای بازگشت تحریم‌های گسترده سازمان ملل پیش از توافق هسته‌ای است، از جمله تحریم تسلیحات متعارف، محدودیت‌ها بر توسعه موشک‌های بالستیک، مسدود کردن دارایی‌ها، ممنوعیت سفر و ممنوعیت تولید فناوری‌های مرتبط با هسته‌ای.

کشورهای اروپایی احساس فوریت می‌کنند زیرا این بند در ۱۸ اکتبر منقضی می‌شود، مگر آنکه شورای امنیت آن را تمدید کند. روز یکشنبه، روسیه پیش‌نویس قطعنامه‌ای را برای به تعویق انداختن این انقضا تا بهار آینده پیشنهاد داد تا برای جمهوری اسلامی زمان بخرد.

دمیتری پولیانسکی، معاون سفیر روسیه در سازمان ملل، روز سه‌شنبه گفت نسخه دوم این پیشنهاد میان اعضای شورای امنیت در حال گردش است و چین، دیگر عضو اولیه توافق هسته‌ای با ایران (برجام)، از آن حمایت می‌کند.

اسوشیتدپرس می‌نویسد، با این حال، بعید است تلاش روسیه در شورای ۱۵ عضوی حمایت کافی به دست آورد زیرا اشاره صریحی به شروط تعیین‌شده برای ایران از سوی اروپایی‌ها ندارد.