دفتر سیریل رامافوسا، رئیس‌جمهوری آفریقای جنوبی، از اظهارات منتسب به فرمانده ارشد ارتش این کشور درباره همبستگی با جمهوری اسلامی ایران انتقاد کرد و آن را در روند بازتنظیم روابط با ایالات متحده «نادرست و غیرسودمند» خواند.

وزارت خارجه این کشور آفریقایی نیز اظهارات ژنرال رودزانی مافوانیا، رئیس ستاد نیروهای دفاع ملی آفریقای جنوبی، را در جریان سفر اخیرش به ایران محکوم کرد و یکی از احزاب اصلی سیاسی این کشور هم خواستار محاکمه نظامی او شد.

پرتوریا در تلاش است روابط به‌شدت آسیب‌دیده خود را با واشینگتن بهبود بخشد و از طریق یک توافق تجاری جدید، از اعمال تعرفه ۳۰ درصدی بر صادراتش جلوگیری کند. سخنگوی رامافوسا در یک نشست خبری گفت: «ما در حال پیش بردن روندی بسیار حساس برای بازتنظیم روابط دیپلماتیکمان با ایالات متحده‌ایم و در چنین شرایطی، صحبت‌های مقام‌های دولتی یا نظامی ارشد که باعث بدتر شدن اوضاع شود، مفید نیست.»

روزنامه تهران‌تایمز چاپ ایران روز سه‌شنبه گزارش داد که مافوانیا در دیدار با مقام‌های ارشد دفاعی جمهوری اسلامی ایران، خواستار همکاری‌های عمیق‌تر با این کشور، به‌ویژه در حوزه دفاعی شده است. شبکه دولتی پرس‌تی‌وی هم اعلام کرد که این ژنرال آفریقای جنوبی تایید کرده که دو کشور «اهداف مشترکی» دارند و اقدام‌های اسرائیل در غزه را هم محکوم کرده است.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، سخنگوی ریاست‌جمهوری آفریقای جنوبی افزود: «در این دوره از تنش‌های ژئوپولیتیکی و درگیری‌ها شدید در خاورمیانه، می‌توان گفت این سفر تصمیمی درست نبود» و افزود که رامافوسا از این سفر اطلاع نداشت.

ائتلاف دموکراتیک، دومین فراکسیون بزرگ در دولت وحدت ملی آفریقای جنوبی، هم به اتهام «نقض بی‌طرفی نظامی» خواستار محاکمه مافوانیا در دادگاه نظامی شده است.

به گزارش خبرگزاری‌های ایران او در یکی از این دیدارها ازجمله با اشاره به «تجربه تلخ» در دوران رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی، «تعدی و جنایت‌های اسرائیل» را «آپارتاید جدید» دانسته و گفته بود که «ما در دفاع از مظلومان عالم، کنار شما ایستاده‌ایم».

کریس هاتینگ، سخنگوی وزارت دفاع آفریقای جنوبی، می‌گوید که حزب اتحاد دموکراتیک اظهارات فرمانده ارتش آن کشور را «خودنمایی بی‌ملاحظه» می‌داند و بر این باور است که او «از بحث‌های نظامی فراتر رفته و وارد حوزه سیاست خارجی شده است». وزارت خارجه آفریقای جنوبی در اقدامی کم‌سابقه، با صدور بیانیه‌ای انتقادی تصریح کرد که فقط ادارات مربوطه از جمله ریاست‌جمهوری، روابط بین‌المللی این کشور را اداره می‌کنند.

بنا به گزارش‌ها، وزیر دفاع آفریقای جنوبی منتظر توضیح مافوانیا پس از بازگشت به کشور است. این وزارتخانه بار دیگر تاکید کرد که در امور سیاسی یا خط‌ مشی مربوط به روابط آفریقای جنوبی با کشورهای خارجی یا دیپلمات‌ها تصمیمی اتخاذ نمی‌کند.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، در ماه مارس، پس از آنکه آفریقای جنوبی را به تبعیض علیه اقلیت سفیدپوست این کشور متهم کرد، تمامی کمک‌های آمریکا به آن کشور را متوقف و تعرفه‌های تجاری بالایی وضع کرد. آفریقای جنوبی بارها این اتهام را رد کرده است. گفته می‌شود اعمال تعرفه ۳۰ درصدی ایالات متحده بر کالاهای آفریقای جنوبی، به دلیل نگرانی‌ها در مورد شیوه‌های تجاری ناعادلانه، پیچیده‌تر هم شده است.

ژنرال رودزانی مافوانیا، فرمانده نیرو‌های دفاع ملی آفریقای جنوبی، این هفته در جریان سفر به تهران با مقام‌های ارتش جمهوری اسلامی، از جمله فرمانده کل ارتش و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح دیدار کرد. به گزارش ایرنا، فرمانده ارتش آفریقای جنوبی روز سه‌شنبه ۲۱ مرداد (۱۲ اوت) در دیدار با سرلشکر امیر حاتمی، فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران، گفت: «از دیرباز بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آفریقای جنوبی، احترام متقابل وجود داشته است و ما خواستار تعمیق روابط در همه عرصه‌ها به‌ویژه روابط دفاعی با جمهوری اسلامی ایرانیم.»

جمهوری اسلامی از بدو تاسیس در سال ۱۳۵۸ و در زمان حاکمیت رژیم آپارتاید بر آفریقای جنوبی، حکومت وقت این کشور را به رسمیت نمی‌شناخت. پس از آزادی نلسون ماندلا و سرنگونی حکومت آپارتاید، تهران روابط دیپلماتیک با پرتوریا را از سر گرفت. 

رسانه‌های مخالف دولت در آفریقای جنوبی، این اظهارات را «ماجراجویی بی‌ملاحظه در سیاست خارجی» نامیدند و هشدار دادند که نزدیکی به تهران در شرایطی که پرتوریا به دنبال جذب سرمایه‌گذاری و جلوگیری از انزوای بین‌المللی است، به تجارت و امنیت این کشور آسیب می‌زند. تحلیلگران نیز معتقدند ماجرای سفر مافوانیا اکنون به آزمونی برای دولت رامافوسا بدل شده؛ آزمونی که نشان خواهد داد آیا دولت آماده است مقام‌های نظامی عالی‌رتبه را در برابر قانون پاسخگو کند یا خیر.