وقتی زندایا در سال ۲۰۱۸ در زره فلزی ورساچه در قامت ژاندارک قرن ۲۱ با لباسی ساخته از زنجیر، پولک و جواهرات از پله‌های موزه متروپولیتن بالا رفت، مسیری را ادامه می‌داد که سال‌ها پیش پاکو ربان آغاز کرده بود: وارد کردن عناصر سخت، صنعتی و به‌ظاهر نامتناسب به قلمرو ظریف و نرم پوشاک. حالا نسل جدیدی از طراحان، از گابریلا هرست گرفته تا هداکوا، با زبان فلز، قاشق نقره‌ای، بند ساعت و زره، دوباره از بدن انسان می‌گویند.
در دنیای مد، مفاهیمی مانند نوآوری، جسارت و ساختارشکنی همیشه جایگاه خاصی داشته‌اند، اما کمتر طرح‌هایی مانند لباس‌های زرهی فلزی توانسته‌اند در طول زمان ماندگار و الهام‌بخش باشند. ریشه این گرایش به مردی بازمی‌گردد که روزی لقب «کودک وحشی دنیای مد» را یدک می‌کشید: پاکو ربان.
فرانسیسکو رباندا کوروو، که بیشتر با نام پاکو رابان شناخته می‌شود، در ۱۸ فوریه ۱۹۳۴ در اسپانیا به دنیا آمد. خانواده‌اش قربانی جنگ داخلی اسپانیا شد، پدرش به دست نیروهای فرانکو اعدام شد و مادرش، که خیاط اصلی اولین خانه مد کریستوبال بالنسیاگا بود، به همراه پاکو به فرانسه گریخت.
محیط تازه زمینه‌‌ساز شکل‌گیری ذهنی نوآور و بی‌پروا در عرصه طراحی شد. پاکو در مدرسه هنرهای زیبای پاریس تحصیل کرد و برای امرار معاش طرح‌هایی برای دیور و ژیوانشی می‌کشید. بعدها نیز با طراحی زیورآلات برای نینا ریچی و بالنسیاگا وارد دنیای مد شد، آن هم نه با طلا و نقره، بلکه با پلاستیک، آلومینیوم و استیل.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اما نقطه عطف سال ۱۹۶۶ بود، زمانی که ربان نخستین مجموعه «لباس‌های غیرقابل پوشیدن از مواد امروزی» را عرضه کرد. زره‌هایی از دیسک‌های فلزی، پلاستیک و زنجیر که مرز میان لباس، معماری و هنر مفهومی را درنوردیدند و «عصر فضا» را وارد دنیای مد کردند.
پاکو ربان در سوم فوریه ۲۰۲۳ در ۸۸ سالگی درگذشت، اما رد پای نوع نگاه او به پوشاک همچنان در آثار طراحان معاصر دیده می‌شود. امروز، طراحان خلاق نسل جدید، با استفاده از مواد دورریخته‌شده، قطعات صنعتی، وسایل خانه و حتی ابزار مهندسی، بازگشتی شاعرانه و مفهومی به آن دوره را رقم زده‌اند.
ازجمله برجسته‌ترین دنبال‌کنندگان این رویکرد، هداکوا (Hodakova) است. الن هداکوا لارسن، طراح سوئدی است که طراحی‌هایش بر پایه پایداری، بازآفرینی و جسارت بنا شده است. کیت بلانشت، بازیگر نامدار، در نخستین نمایش فیلم «سرزمین‌های مرزی» با لباسی از این طراح روی فرش قرمز لس‌آنجلس ظاهر شد، لباسی که از ۱۰۲ قاشق ساخته شده بود. هداکوا که جایزه سال ۲۰۲۴ ال‌وی‌ام‌اچ را نیز از آن خود کرد (LVMH، بزرگ‌ترین شرکت چندملیتی فرانسوی و بزرگ‌ترین هلدینگ لوکس دنیا است. این نام مخفف سه برند معروف فرانسوی، لوئی‌ویتون، موئه و شاندون، و هنسی است). او در آثارش با استفاده و بازتعریف عناصری آشنا مانند سگک کمربند، قطعات فلزی شکسته، ساعت‌های زنگ‌زده و ظروف آشپزخانه لباس‌هایی مفهومی و زنانه خلق می‌کند.
مارین سر (Marine Serre)، دیگر طراح زن پیشرو فرانسوی، در مجموعه پاییز ۲۰۲۵ خود، لباسی تماما از بندهای ساعت ارائه کرد. لباسی که هیلی بیبر در مراسم معرفی محصولات پوستی‌اش به تن داشت. این لباس نه‌تنها زیبا و خاص بود، که حامل پیامی در باب زمان، ارزش و زیست‌پذیری نیز بود. سر، با نگاه ترکیبی به مد و سیاست، بر مسائلی چون نقش جنسیت، محیط‌زیست و پایداری تمرکز دارد.
در میان طراحان باتجربه نیز گابریلا هرست، با ترکیب سنت‌های بومی آمریکای جنوبی و فرم‌های زره‌گونه، چشم‌اندازی شاعرانه از قدرت زنانه ارائه می‌کند. لباس زنجیری (chainmail tunic) او، که با الهام از جشنواره «یاموریکوما» در میان زنان قبیله واوژا در برزیل ساخته شده است، بازگشتی زیبا و اصیل به ریشه‌های فرهنگی و جنسیتی دارد.
در نهایت، نمی‌توان از لباس خاص جنا اورتگا در شب‌نشینی مد موزه متروپولیتن ۲۰۲۵ گذشت؛ طراحی اختصاصی اولیویه روستنگ برای بالمن و ساخته‌شده از خط‌کش‌های فلزی. این لباس نه‌تنها خلاقانه، که ادای دینی بود به ابزار خیاطان و سازندگان الگو و درعین‌حال بازتاب کاربرد صنعتی مد در آینده.
