هم‌زمان با گزارش برخی منابع مبنی بر اینکه دور ششم مذاکرات هسته‌ای بین استیو ویتکاف و وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ممکن است این آخرهفته در خاورمیانه برگزار شود، علی خامنه‌ای در اظهاراتی تازه، با طرح پیشنهادی آمریکا مخالفت کرد.
خامنه‌ای که روز چهارشنبه چهاردهم خرداد در مراسم سی‌وششمین سالگرد روح‌الله خمینی سخنرانی می‌کرد، به موضوع پرونده هسته‌ای ایران و غنی‌سازی اورانیوم اشاره و مذاکره‌کنندگان آمریکایی را به «یاوه‌گویی» و «دخالت» متهم کرد.
او تاکید کرد: «حرف اول آمریکا این است که ایران صنعت هسته‌ای نداشته باشد و به آمریکا احتیاج داشته باشد. پاسخ ما به یاوه‌گویی آمریکا معلوم است: نمی‌توانند در این مورد هیچ غلطی بکنند.»
رهبر جمهوری اسلامی با ادعای اینکه جمهوری اسلامی در پیگیری برنامه هسته‌ای به دنبال «استقلال ملی» است، گفت: «استقلال ملی یعنی کشور منتظر چراغ سبز یا قرمز آمریکا و امثال آمریکا نباشد. یک سرفصل استقلال ملی اصل 'ما می‌توانیم' است و در قضیه هسته‌ای، طرح آمریکا ۱۰۰ درصد ضد 'ما می‌توانیم' است.»
او ضمن تاکید بر اینکه ایران توانسته است چرخه کامل سوخت هسته‌ای را داشته باشد، گفت: «غنی‌سازی اورانیوم کلید مسئله هسته‌ای است و دشمنان هم روی غنی‌سازی دست گذاشته‌اند. چرا دخالت می‌کنید ایران غنی‌سازی داشته باشد یا نداشته باشد، به شما چه! شما چه کاره‌اید؟»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
خامنه‌ای همچنین بار دیگر از بی‌اعتمادی به آمریکا سخن گفت و افزود: «در دهه ۱۳۸۰، برای سوخت ۲۰ درصد غیرقابل اعتماد بودن آمریکا را تجربه کردیم.»
او در این سخنرانی، از دولت‌های اسلامی هم خواست که در مسئله فلسطین سکوت نکنند و با اشاره به حملات اسرائیل تاکید کرد: «آمریکا در این جنایت شریک است و باید از منطقه اخراج شود.»
اظهارات خامنه‌ای درباره مخالفت با رویکرد آمریکا در منطقه و همچنین مخالفت با طرح پیشنهادی ایالات متحده درباره برنامه هسته‌ای ایران در حالی است که پیش‌تر سایر مقام‌های جمهوری اسلامی تاکید کرده بودند که به رغم اختلاف‌نظرها در موضوع هسته‌ای، میز مذاکره را ترک نمی‌کنند.
رسانه اکسیوس به نقل از یک مقام ارشد جمهوری اسلامی نوشت که جمهوری اسلامی آمادگی دارد مبنای توافق هسته‌ای با آمریکا را بر ایده کنسرسیوم منطقه‌ای غنی‌سازی اورانیوم قرار دهد، مشروط بر آنکه این کنسرسیوم در خاک ایران مستقر باشد.
به نوشته اکسیوس، کنسرسیوم منطقه‌ای غنی‌سازی عنصر کلیدی در پیشنهادی است که استیو ویتکاف، نماینده کاخ سفید، روز شنبه به جمهوری اسلامی ارائه داد. این پیشنهاد تلاشی است برای یافتن راه‌حلی بین موضع ترامپ مبنی بر اینکه ایران نباید اجازه غنی‌سازی اورانیوم داشته باشد و اصرار تهران بر ادامه غنی‌سازی در خاک خود.
اکسیوس به نقل از این منبع نوشت: «اگر کنسرسیوم در خاک ایران فعالیت کند، ممکن است قابل بررسی باشد. اما اگر قرار باشد خارج از مرزهای ایران باشد، قطعا با شکست مواجه خواهد شد.»
پیش‌تر گفته شده بود که پیشنهاد ایجاد این کنسرسیوم با حضور کشورهای عربی و در خارج از ایران مطرح شده است.
پیشنهاد کنسرسیوم قبلا در جریان مذاکرات دولت احمدی‌نژاد با دولت اوباما هم مطرح شد و به نتیجه نرسید. در حال حاضر نیز چهره‌هایی مانند حسین موسویان، از چهره‌های نزدیک به نظام که در دانشگاه پرینستون آمریکا فعال است، از ترویج‌دهندگان این ایده‌اند.
این کنسرسیوم فرضی متشکل از آمریکا، ایران و کشورهایی چون عربستان سعودی، امارات، قطر و حتی ترکیه خواهد بود و هدف آن تامین سوخت هسته‌ای برای کشورهایی است که برنامه هسته‌ای غیرنظامی دارند و تحت نظارت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعالیت می‌کند.
اکسیوس نوشت که آمریکا هنوز منتظر دریافت پاسخ رسمی جمهوری اسلامی به پیشنهاد مکتوبی است که روز شنبه از طریق وزیر خارجه عمان به تهران ارائه شد.
مقام‌های جمهوری اسلامی پیش از مخالفت صریح روز چهارشنبه خامنه‌ای با این طرح، گفته بودند که خواهان شفاف‌سازی بیشتر درباره زمان و نحوه لغو تحریم‌های ایالات متحده‌اند. سی‌ان‌ان نیز پیش‌تر گفته بود که انتظار می‌رود در این دور از مذاکرات طرح کلی توافق اعلام شود.
خامنه‌ای روز سه‌شنبه ۳۰ اردیبهشت، در آستانه دور پنجم گفتگوهای نمایندگان تهران و واشینگتن بر سر برنامه هسته‌ای ایران، هم گفته بود که بعید می‌داند این مذاکرات به نتیجه برسد. او آن زمان هم در واکنشی تند به درخواست آمریکا برای غنی‌سازی صفر اورانیوم در خاک ایران، گفت: «اینکه بگویند ما به ایران اجازه غنی‌سازی نمی‌دهیم، غلط زیادی است. کسی منتظر اجازه این و آن نیست و یاوه‌گویی نکنند.»
تاکنون پنج دور مذاکره بین نمایندگان جمهوری اسلامی و دولت ترامپ برگزار شده و ناظران بر این باورند که علت ورود تهران به مذاکرات، فشارهای ناشی از تحریم‌های آمریکا و حضور نظامی آن در خاورمیانه بوده است.
جمهوری اسلامی در حال حاضر غنی‌سازی ۶۰ درصدی انجام می‌دهد و حجم ذخایر اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالا خود را افزایش داده است. روندی که فاصله تهران تا ساخت سلاح هسته‌ای را کوتاه‌تر می‌کند و نگرانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و جامعه جهانی را به همراه داشته است.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، دوشنبه شب با انتشار پیامی در تروت‌سوشال اعلام کرد: «اجازه هیچ‌گونه غنی‌سازی به ایران نمی‌دهیم.» او در پیام دیگری هم به افزایش ذخایر تسلیحاتی ایالات متحده اشاره و ابراز امیدواری کرد که هرگز مجبور نباشد از آن‌ها استفاده کند.
ترامپ افزود که بایدن باید مدت‌ها پیش جلو غنی‌سازی اورانیوم ایران را می‌گرفت.
به باور کارشناسان، فروپاشی کامل مذاکرات می‌تواند به حمله اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی یا در سناریو خوش‌بینانه‌تر، فعال شدن مکانیسم ماشه بینجامد.
ترامپ که پیش‌تر جمهوری اسلامی را به فشارهای حداکثری یا بمباران تهدید کرده بود، روز جمعه نیز گفت که فکر می‌کند توافق با تهران می‌تواند در «آینده نه‌چندان دور» تکمیل شود. او تاکید کرد: «آن‌ها نمی‌خواهند بمباران شوند و ترجیح می‌دهند توافق کنند. اینکه بتوانیم بدون بمباران خاورمیانه به توافق برسیم، اتفاق خیلی خوبی خواهد بود.»
در همین حال نشریه وال‌استریت ژورنال در گزارش تازه‌ای، به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی نوشت که «اگر جمهوری اسلامی شرط توقف غنی‌سازی را نپذیرد، روز خوبی برایش نخواهد بود».
