محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، روز چهارشنبه در حاشیه جلسه هیئت دولت، به خبرنگاران اعلام کرد که معاون آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران آمده است تا بر اساس بیانیه اسفند ۱۴۰۱، از اماکن باقی‌مانده بازدید کند.
به گزارش رسانه‌های داخلی، اسلامی اظهار امیدواری کرد که حضور این نماینده آژانس بتواند به حلوفصل مسئله دو مکان باقی‌مانده کمک کند. او مدعی شد که این بازدید در راستای وعده رافائل گروسی، مدیر کل آژانس، برای رفع ابهامات باقی‌مانده و حلوفصل اختلافات است.
اسلامی در ادامه، بار دیگر اظهارات مقام‌های جمهوری اسلامی را تکرار کرد و با بیان اینکه «فعالیت‌های هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است»، منتقدان را به «لجن‌پراکنی» متهم کرد و گفت: «لجن پراکنی منافقین، ضدانقلاب و صهیونیست‌ها همواره وجود داشت و این تکراری است که هرازگاه اسم مکانی شنیده و بعد از بررسی، مشخص می‌شود که واقعیت ندارد.»
این اظهارات در حالی است که رافائل گروسی پیش‌تر گفته بود اگرچه تهران می‌گوید همه مواد، فعالیت‌ها و مکان‌های هسته‌ای موردنیاز طبق توافقنامه پادمان ان‌پی‌تی را اعلام کرده، این ادعا با یافته‌های آژانس در مورد ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در مکان‌های اعلام‌نشده در ایران، مغایر است.
رئیس آژانس انرژی اتمی بارها هشدار داده که تهران همکاری‌های لازم را انجام نمی‌دهد و افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم در این کشور نگران‌کننده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در حالی که اکنون موضوع غنی‌سازی به اصلی‌ترین محور گفتگوهای نمایندگان تهران و واشینگتن بر سر برنامه هسته‌ای ایران تبدیل شده، اسلامی در تازه‌ترین اظهاراتش تاکید کرد که «غنی‌سازی خط قرمز جمهوری اسلامی است».
او با اشاره به برخی اخبار مبنی بر اینکه غنی‌سازی در کشورهای حاشیه خلیج فارس انجام شود، گفت: «موضع ما حقوقی و قانونی است. غنی‌سازی اساس صنعت هسته‌ای است. مانند این است که بگویید یک نفر می‌تواند پست برق داشته باشد، ولی نباید نیروگاه داشته باشد.»
اسلامی ضمن تاکید بر این جمله که «غنی‌سازی قطعی است و درصد غنی‌سازی هم نباید به صورت سیاسی مطرح شود»، گفت: «ما به سمت سلاح هسته‌ای نمی‌رویم و غنی‌سازی برای سلاح هسته‌ای انجام نخواهیم داد و بر این تعهد داریم. درصد غنی‌سازی نیز بستگی به نوع کاربرد آن دارد.»
با وجود چنین ادعاهایی، وال استریت ژورنال روز ۲۷ فوریه (نهم اسفند) نوشت که بر اساس گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که این نشریه آن را مشاهده کرده، ایران در حال انباشت ماده خام حیاتی برای سلاح هسته‌ای است و در هفته‌های اخیر میزان ذخایر اورانیوم با غنای بالا را به‌شدت افزایش داده است.
بر اساس گزارش وال استریت ژورنال، افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد که نزدیک به سطح تسلیحاتی است، به جمهوری اسلامی امکان تولید شش سلاح هسته‌ای را می‌دهد و جمهوری اسلامی اکنون هر ماه برای ساخت یک سلاح هسته‌ای، مواد شکافت‌پذیر به‌اندازه کافی تولید می‌کند.
به نوشته وال استریت ژورنال، گزارش‌های اطلاعاتی آمریکا در دسامبر حاکی از آن است که تهران هنوز برای ساخت سلاح هسته‌ای تصمیمی نگرفته، اما احتمال اتخاذ چنین تصمیمی رو به افزایش است. مقام‌های آمریکایی گفته‌اند که تهران در حال تحقیق و اجرای فعالیت‌هایی است که می‌تواند به تولید بمب اتمی کمک کند.
در کنار این گزارش‌ها، برخی چهره‌ها از جمله کمال خرازی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی، هم پیش از بازگشت ترامپ به کاخ سفید تهدید کرده بودند که اگر فشار بر جمهوری اسلامی افزایش یابد، تهران دکترین هسته‌ای خود را تغییر می‌دهد.
محمد اسلامی در بخش دیگری از اظهاراتش در روز چهارشنبه گفت که در صورت دستیابی به توافق با آمریکا، جمهوری اسلامی در روند پذیرش بازرسان بین‌المللی هم تجدیدنظر می‌کند و به بازرسان کشورهایی که «متخاصم» به شمار می‌رفتند، نیز اجازه نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران را خواهد داد.
تهران و واشینگتن تاکنون پنج دور مذاکره کرده‌اند، اما هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده‌اند. با وجود اینکه تاکنون از دیدارهای عراقچی و ویتکاف پیشرفت ملموسی گزارش نشده است، دو طرف می‌کوشند اوضاع را امیدوار‌کننده نشان دهند.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، روز یکشنبه گفت که گفتگوهای خوبی انجام شد و می‌توان خبرهای خوبی از ایران شنید. او بدون اشاره به مذاکرات روز جمعه در رم، گفت که پیشرفت‌های جدی حاصل شده است و در عین حال افزود که نمی‌داند در دو روز آینده خبر خوب خواهد داد یا بد، اما احساس می‌کند خبر خوبی در راه باشد.
با این حال اورشلیم پست به نقل از مقام‌های ارشد بریتانیا، آلمان و فرانسه که همچنان در برجام باقی مانده‌اند، می‌نویسد که آن‌ها به دولت ترامپ هشدار داده‌اند ایران روند مذاکرات بر سر توافق جدید هسته‌ای را عمدا کند کرده است تا در صورت شکست مذاکرات، امکان اعمال تحریم‌ها را دشوار کند.
بر اساس توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، کشورهای عضو می‌توانند در پاسخ به نقض جدی تعهدات هسته‌ای ایران، از طریق سازوکار موسوم به «مکانیسم ماشه» تحریم‌های گسترده شورای امنیت سازمان ملل را علیه ایران اعمال کنند، اما این گزینه فقط تا ماه اکتبر‌ــ تاریخ انقضای برخی مفاد توافق یا «غروب برجام»ــ در دسترس است و با توجه به اینکه مقدمات اداری آن حدود سه ماه طول می‌کشد، باید از اواسط تابستان برای آن اقدام کرد.
طرف‌های اروپایی صراحتا به ایران اعلام کرده‌اند که اگر تا ماه اوت به یک توافق هسته‌ای جدید و «معنادار» نرسند، این مکانیسم را که به تحریم‌های شدید علیه ایران منجر خواهد شد، فعال می‌کنند.
پیتر ماندلسون، سفیر بریتانیا در آمریکا، روز سه‌شنبه در توصیف وضعیت کنونی جمهوری اسلامی گفت که نظام ایران در ضعیف‌ترین وضعیت پس از انقلاب به‌سر می‌برد و با توجه به تضعیف نیابتی‌ها و سقوط اقتصادی و اعتراض‌ها آسیب‌پذیر است. او در عین حال، درباره ادامه برنامه‌های غنی‌سازی در ایران که می‌تواند به ساخت بمب هسته‌ای بینجامد، هشدار داد و گفت بریتانیا از موضع دولت ترامپ مبنی بر غنی‌سازی صفر کاملا حمایت می‌کند.
عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، روز سه‌شنبه ششم خرداد، با انتشار متنی در شبکه اجتماعی ایکس، بار دیگر بر موضع تهران مبنی بر تداوم غنی‌سازی اورانیوم در ایران تاکید کرد و هشدار داد که اگر بریتانیا نیز مانند ایالات متحده آمریکا خواستار توقف غنی‌سازی است، «موضوعی برای بحث درباره مسئله هسته‌ای باقی نمی‌ماند».
عراقچی نوشت: «ایران با حسن نیت به تعامل چندجانبه با بریتانیا و دیگر اعضای اروپایی برجام ادامه داد، در حالی که ایالات متحده به دخیل کردن آن‌ها در روند مذاکرات جاری هیچ تمایلی نداشت. اگر موضع بریتانیا غنی‌سازی صفر در ایران باشد، که نقض معاهده ان‌پی‌تی و تعهدات بریتانیا به‌عنوان عضو برجام است، دیگر چیزی برای بحث در مورد مسئله هسته‌ای باقی نمی‌ماند.»
ری تکیه، تحلیلگری که سال‌ها است به مسائل مرتبط با ایران می‌پردازد، در یادداشتی در وال استریت ژورنال نوشت که جمهوری اسلامی مذاکره‌کنندگان ترامپ را «سرکار گذاشته است» و آیت‌الله‌ها مذاکرات را «کش» می‌دهند، چون دیگر از رئیس‌جمهوری آمریکا نمی‌ترسند.
به نوشته تکیه، به نظر می‌رسد مذاکرات بین جمهوری اسلامی و آمریکا به بن‌بست خورده و در شرایط کنونی ترامپ به دنبال اعلام یک پیروزی به نحوی است که تهران را از آزمایش هسته‌ای بازدارد.
تکیه می‌نویسد که ممکن است در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات، ممکن است ترامپ به اسرائیل برای حمله تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی چراغ سبز نشان دهد، اما گزینه مطلوب‌تر برای ترامپ، ادامه مذاکرات، نکوهش اقدام نظامی و حفظ فشار حداکثری است. او به این نکته نیز اشاره می‌کند که ممکن است ترامپ بخواهد برخی موضوع‌های مشکل‌‌آفرین را به آینده موکول کند.
