معاون وزیر نیرو ایران در روز شنبه ۱۸ اسفند با هشدار مجدد درباره بحران کم‌آبی در ایران، خبر داد که میزان سطح ذخیره آب در شماری از مهم‌ترین سدهای ایران به ۱ تا ۱۲ درصد ظرفیت کاهش یافته است.

هم‌زمان مسعود پزشکیان، رئيس‌جمهوری ایران، نیز روز شنبه با اعلام اینکه کشور «در تنش شدید آبی» قرار دارد، از «قطع احتمالی آب در تهران و شهرستان‌ها در آینده نزدیک» خبر داد.

معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا می‌گوید: «سد کرج با ۷ درصد پرشدگی در شرایط بحرانی قرار دارد و این میزان از خالی بودن سد بی‌سابقه است. همچنین سد لار با یک درصد پرشدگی و سد‌های لتیان و ماملو با ۱۲ درصد پرشدگی شرایطی مشابه دارند. خالی بودن سد کرج، که یکی از اصلی‌ترین منابع تامین آب شرب تهران محسوب می‌شود، در طول تاریخ بهره‌برداری این سد بی‌سابقه است و محدودیتی جدی برای تامین پایدار آب پایتخت محسوب می‌شود.»

محمد جوان‌بخت در ادامه توضیح داد که به دلیل کاهش ۴۷ درصدی بارش استان تهران در قیاس با متوسط بلندمدت، منابع تامین آب شرب پایتخت ایران در سد‌های لار، لتیان، ماملو و به‌ویژه سد کرج با کاهش قابل ملاحظه‌ای رو‌به‌رو است و از عموم شهروندان درخواست کرد تا صرفه‌جویی و مدیریت مصرف آب را جدی بگیرند.

همچنین روزنامه جهان‌صنعت گزارش داد که حجم آب ذخیره‌شده در سدهای پنج‌گانه تهران به ۲۷۲ میلیون متر مکعب کاهش یافته است که تنها ۱۳ درصد ظرفیت عادی این سدها است.

روز گذشته مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران نیز هشدار داده بود این استان با چنان خشکسالی مواجه است که در «۵۷ سال اخیر سابقه ندارد». محسن اردکانی افزود: «میزان بارندگی‌های استان تهران از ابتدای سال آبی جاری تاکنون، پایین‌ترین میزان بارش‌ در ۵۷ سال اخیر محسوب می‌شود. مقدار آب سدهای امیرکبیر، لتیان، لار و ماملو، به عنوان چهار سد عمده تامین‌کننده آب استان تهران، تنها ۶ درصد است.»

این درحالی است که روز یکشنبه هفته گذشته و هم‌زمان با انتشار گزارش‌هایی از کاهش چشمگیر میزان فشار و قطعی آب در مناطق مختلف تهران، حسام خسروی، معاون شرکت آبفای تهران، با تایید «تشدید ضعف منابع آبی»، گفته بود «مجبوریم فشار آب شهر را کنترل کنیم» و سپس برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی اطلاع دادند که پس از تماس با اداره آب و فاضلاب به آن‌ها توصیه شده است که «بروید پمپ و مخزن بخرید».

مشکل کمبود آب تقریبا در سراسر ایران وجود دارد، اما ظاهرا وضعیت در تهران، استان‌های شمالی و تعدادی از استان‌های مرکزی مانند اصفهان وخیم‌تر و بحرانی‌تر است. گزارش‌ها از تهران، مازندران و گیلان حاکی از آن است که شهروندان چندین روز است با افت فشار و قطعی مداوم آب مواجه‌اند و گاهی افت فشار در حدی است که در برخی ساعت‌ها تنها طبقات همکف ساختمان‌ها امکان استفاده از آب لوله‌کشی دارند.

از سوی دیگر عبدالحمید حمزه‌پور، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان هرمزگان، از وضعیت بحرانی منابع آبی این استان خبر داد و گفت در پنج سال اخیر، چنین «خشکسالی بی‌سابقه‌ای» را شاهد نبوده، در سه سال گذشته بحران کم‌آبی شدیدتر شده و امسال نیز بارندگی اصلا کافی نبوده است. او تایید کرد که سدهای سرنی، استقلال و نیان در جنوب کشور «در مرز خشکی کامل» قرار دارند.

بررسی داده‌های اقلیمی نشان می‌دهد که طی سه دهه گذشته، بسیاری از مناطق ایران با کاهش هم‌زمان بارندگی و افزایش دما مواجه بوده‌اند. با این حال، تنها تغییرات اقلیمی و کم‌بارشی نبوده که زمینه‌ساز بحران آب در ایران شده است.

برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی در کنار فقدان برنامه‌های مناسب آبخیزداری و مدیریت ناکارآمد منابع آبی شرایطی را رقم زده است که اینک در سال‌های نخست دهه ۱۴۰۰، بخش زیادی از تالاب‌ها و پهنه‌های آبی ایران خشک شده‌‌اند یا در معرض نابودی قرار دارند. ریزگردها از محیط زیست و انسان‌ها قربانی می‌گیرند و فرونشست زمین به بمب ساعتی زیر پای مردم تبدیل شده است.

کارشناسان در تشریح چرایی به‌ وجود آمدن بحران کمبود آب در ایران به موارد مختلفی اشاره می‌کنند، ازجمله سدسازی‌های بی‌رویه و غیراصولی. بر مبنای داده‌های رسمی، طی دهه‌های اخیر بیش از ۶۰۰ سد در ایران ساخته شده‌اند که بیشتر آن‌ها پیشینه مطالعاتی کافی نداشته‌اند و به مرور زمان باعث قطع شدن جریان طبیعی رودخانه‌ها، خشکی تالاب‌ها و فرونشست زمین در مناطق پایین‌دست شده‌اند.