ناظران بر این باورند که انتخاب ژوزف عون به مقام ریاستجمهوری به معنی آغاز سومین جمهوری لبنان و نویدبخش شروع مرحله جدیدی برای این کشور است. جمهوری اول لبنان پس از استقلال این کشور از قیمومیت فرانسه در سال ۱۹۴۳ آغاز شد، در حالی که جمهوری دوم با امضای توافقنامه طائف در سال ۱۹۸۹ و پایان جنگ داخلی، که آتش آن از ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰ شعلهور بود، شروع شد.
با این حال، اگر رهبران لبنان از وضعیت منطقهای و بینالمللی مناسبی که فراهم شده است بهدرستی بهرهبرداری کنند و از هر گونه رقابت چالشبرانگیز میان جناحهای سیاسی، که به تشدید چالشهای سیاسی و اقتصادی منجر میشود، اجتناب کنند، لبنان میتواند به مرحله جدید و نویدبخشی وارد شود.
با توجه به وضعیت کنونی لبنان، ژوزف عون بهترین گزینه برای ریاستجمهوری لبنان است، چراکه در گذشته سمت فرماندهی کل ارتش را برعهده داشت و درباره فراز و نشیبها و تحولات لبنان تجارب بسیاری دارد. او پنجمین فرمانده کل ارتش است که از سال ۱۹۵۸ تا کنون در یک نظام جمهوری پارلمانی مشروطه دموکراتیک و در کشوری که جامعه آن متشکل از فرقههای مختلف است، به مقام رئیسجمهوری انتخاب شده است.
با توجه به چالشهای فراوانی که لبنان با آن مواجه است، ژوزف عون برای عبور از بحران و کشمکشهای سیاسی روزافزون، آزمون سختی پیش رو دارد که میزان شجاعت و درایت او را آشکار خواهد کرد. البته انتخاب نواف سلام برای نخستوزیری جدید لبنان از سوی اکثریت اعضای مجلس نمایندگان اقدام مثبت دیگری است که میتواند برونرفت از بحران را تسهیل کند. نواف سلام حقوقدانی برجسته است که سمت ریاست دیوان بینالمللی دادگستری را برعهده داشت. او از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۷ نماینده دائم لبنان در سازمان ملل بود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در جلسه رایگیری نواف سلام ۸۴ رای به دست آورد، در حالی که نجیب میقاتی، نخستوزیر پیشین لبنان، ۸ رای کسب کرد. این در حالی است که ۳۴ نماینده مجلس، ازجمله نمایندگان حزبالله و جنبش امل که تمایل به نامزدی میقاتی داشتند، به هیچ نامزدی رای نداند و این امر به این معنی است که دولت جدید لبنان با موانع و چالشهای بسیاری مواجه است. اما برخورداری ژوزف عون و نواف سلام از حمایت اکثریت مجلس نمایندگان و تضعیف حزبالله در برابر سایر جناحهای سیاسی، میتواند به عبور از بحران کمک کند و حزبالله را از مشکلتراشی بازدارد.
اگرچه حزبالله در جریان جنگ ویرانگری که بیش از ۱۴ ماه به طول کشید آسیبهای بسیاری را متحمل شده و در رویارویی با اسرائیل قدرتش را از دست داده است، اما این حزب هنوز هم در صحنه تحولات لبنان حضور دارد و تاثیرگذاری آن را نمیتوان نادیده گرفت.
همچنین، استقبال و حمایت منطقهای و بینالمللی از انتخاب ژوزف عون برای مقام رئیسجهوری و نواف سلام برای مقام نخستوزیری لبنان، بیانگر این واقعیت است که فرصت برای آغاز جمهوری سوم این کشور فرارسیده است. افزون برآن، سقوط رژیم بشار اسد و تشکیل دولتی در دمشق، که به نظر میرسد نسخه معتدلی از نظام سیاسی اسلامگرا با تمرکز بر بازسازی نظام سیاسی سوریه و احیای اقتصاد آن است، نقش موثری در بازگشت ثبات و آرامش به لبنان دارد. در حالی که رژیم اسد همواره از حزبالله و متحدانش حمایت میکرد، احمد الشرع، فرمانده اداره عملیات نظامی سوریه، در دیداری که چندی قبل با نجیب میقاتی، نخستوزیر پیشین لبنان، در دمشق داشت تاکید کرد که سوریه درمورد مسائل داخلی لبنان بیطرف است.
از سوی دیگر، حمایت گسترده جهان عرب و قدرتهای بینالمللی، بهویژه کشورهای حوزه خلیج فارس، ایالات متحده و فرانسه از ژورف عون به این معنی است که زمینه دستیابی لبنان به کمکها و بودجه لازم برای بهبود اقتصاد و بازسازی لبنان فراهم شده است. پس از چالشهای چند دهه اخیر و جنگ طولانی میان حزبالله و اسرائيل، امروز لبنان در عمق بحران اقتصادی قرار دارد و ارزش پول ملی این کشور بهشدت کاهش یافته است. بنابراین، یکی از عمدهترین اولویتهای دولت جدید لبنان، تلاش برای بیرون کشیدن لبنان از تنگنای بحران اقتصادی است. براساس گزارش بانک جهانی، خسارتهای ناشی از جنگ اخیر حزبالله و اسرائيل به بیش از هشت میلیارد دلار میرسد.
درنتیجه، میتوان گفت پس از انتخاب ژوزف عوان و نواف سلام راه برای حرکت به سمت جمهوری سوم هموار شده است. البته موفقیت جمهوری سوم مستلزم برآورده شدن سه شرط است: اول، باید نظام کنونی از حمایت و همکاری کامل مردم لبنان برخوردار باشد تا دولت بتواند نهادهای مستقل را باسازی کند و در سراسر لبنان به حاکمیت قانون احترام گذاشته شود. دوم، باید رئیسجمهوری و نخستوزیر لبنان برای جلب حمایت و همکاریهای منطقهای و بینالمللی تمامی تلاشهای دیپلماتیک را کار به گیرند. سوم، با توجه به وضعیت امنیتی ناپایدار در شرق دریای مدیترانه، باید جامعه جهانی به کمک دولت نوپای لبنان بشتابد تا این کشور بتواند هم خود و هم منطقه را از بحران نجات دهد.
ژوزف عون و نواف سلام، که هر دو از حمایت داخلی و بینالمللی برخوردارند، میتوانند در همکاری و هماهنگی با یکدیگر لبنان را به سمت ثبات و رفاه سوق دهند و راه را برای ترقی و پیشرفت لبنان باز کنند. با این حال، یافتن راهی برای ایجاد سیاست توافقی در لبنان کار آسانی نیست، بهویژه اگر دولت جدید لبنان سیاستی را دنبال کند که آن را به سمت رویارویی با حزبالله سوق دهد.