سه کشور اروپایی باقیمانده در برجام و آمریکا که از سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شده است، در نشست روز دوشنبه شورای امنیت سازمان ملل برای بررسی اجرای قطعنامه ۲۲۳۱، درباره عمل نکردن ایران به تعهدات خود و گسترش برنامههای هستهای تهران ابراز نگرانی کردند. نمایندگان بریتانیا و فرانسه نیز برای نخستین بار پس از مدتها بهطور صریح به احتمال فعال کردن مکانیسم ماشه اشاره کردند که میتواند به بازگشت تحریمهای بینالمللی بیانجامد. روندی که در ماههای آخر ریاستجمهوری دونالد ترامپ در آستانه آغاز شدن قرار داشت اما باتوجه به مخالفت اروپاییان، متوقف شد.
قطعنامه ۲۲۳۱ که برجام ضمیمه آن است، اکتبر سال آینده میلادی، یعنی ۱۶ ماه دیگر منقضی میشود و محدودیتهای مرتبط با آن نیز لغو خواهد شد. کارشناسان بارها درباره بندهای غروب برجام هشدار دادهاند و یکی از دلایل باقیماندن ایران در برجام باوجود اینکه عملا وجود خارجی ندارد را همین نکته میدانند. چرا که پس از بندهای غروب برجام، جامعه بینالمللی ناگزیر خواهد بود با برنامههای هستهای جمهوری اسلامی مانند یک کشور عادی رفتار کند.
این درحالی است که رزماری دیکارلو، معاون دبیرکل سازمان ملل روز دوشنبه، در جمعبندی خود از نحوه اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ گفت که تلاشها برای احیای توافق هستهای با ایران به نتیجهای نرسیده است. او با اینوجود بر ادامه دیپلماسی و گفتوگو تاکید کرد.
رابرت وود، نماینده آمریکا در سازمان ملل در این جلسه به مانعتراشی ایران در راه دسترسی بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تاسیسات هستهایاش و توسعه فعالیتهای هستهای به نحوی که توجیه صلحآمیز ندارد، اشاره کرد و گفت: «آمریکا برای استفاده از همه ابزارها بهمنظور جلوگیری از هستهای شدن ایران آماده است.»
وود، اکتبر ۲۰۲۵ را زمانی توصیف کرد که جامعه بینالمللی با نقطه عطفی مواجه میشود و شورای امنیت میتواند ملاحظات مربوط به مساله هستهای ایران تحت قطعنامه ۲۲۳۱ را کنار بگذارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این درحالی است که بسیاری دولت بایدن را متهم میکنند با در پیش گرفتن سیاست مماشات با جمهوری اسلامی، راه را برای توسعه پرشتاب فعالیتهای هستهای تهران بازگذاشته است.
در بیانیه بریتانیا که پس از نشست شورای امنیت منتشر شد نیز به گزارشهای متعدد آژانس بینالمللی انرژی اتمی اشاره شده که همچنان نمیتواند ماهیت صلحآمیز فعالیتهای هستهای ایران را تایید کند. در این بیانیه با استناد به گزارش آژانس آمده است که سطح ذخایر اورانیوم غنیشده در ایران به ۳۰ برابر حد مجاز در برجام رسیده است. از سوی دیگر ایران در حال نصب سانتریفیوژهای پیشرفته بیشتر برای توسعه ظرفیت غنیسازی است.
در این بیانیه با اشاره به انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ در اکتبر سال ۲۰۲۵ آمده است که باتوجه به پیشرفت خطرناک تهران به سوی آستانه تولید سلاح هستهای، این موقعیت باید برای شورای امنیت نگرانی جدی باشد. در این بیانیه تاکید شده که حق بازگرداندن تحریمهای بینالمللی وجود دارد.
بریتانیا که همچنان عضو برجام است میگوید سه کشور اروپایی به راهکار دیپلماتیک متعهد هستند و همزمان ایران هم باید این تعهد را نشان دهد.
با این حال بریتانیا تاکید کرده است که در صورت لزوم پیش از اکتبر ۲۰۲۵، همه گزینههای دیپلماتیک روی میز شامل مکانیسم ماشه را در نظر دارد. نماینده فرانسه در سازمان ملل هم با اشاره به موارد متعدد نقض برجام از سوی ایران موضوع فعالسازی مکانیسم ماشه را مطرح کرده است.
در بیانیه مشترک بریتانیا، فرانسه و آلمان هم آمده است که عدم همکاری ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی در سالهای اخیر، روند منع اشاعه جهانی را تضعیف کرده و آژانس را از کارهای ضروری برای برآورد فعالیتهای هستهای ایران بازداشته است.
این بیانیه هم بر راهحل دیپلماتیک برای مسله هستهای ایران تاکید دارد و از ایران میخواهد فورا و بهطور جدی به دیپلماسی و اجرای تعهدات خود در ۱۶ ماه باقیمانده پایبند باشد.
