سازمان جهانی بهداشت حالت اضطرار بین‌المللی برای سلامت عموم مردم اعلام کرده است. بریتانیا نخستین مورد ابتلا را تایید کرده است و اسرائیل تمام مسافران هوایی ورودی از چین را به قرنطینه می‌فرستد.

بله، دارد ترسناک می‌شود. اما نه به خاطر ویروس کرونا، که در کانون این رویدادها قرار دارد، بلکه به خاطر خود مردم و واکنش‌های‌شان که هراس‌آور است.

خود مردم هستند که می‌گویند باید از غذاهای رستوران‌های بیرون‌بر چینی پرهیز کرد. در مدرسه محله خودم سر به سر بچه بریتانیایی ‌ژاپنی می‌گذارند. وقتی در وسایل حمل و نقل عمومی شهروندان چینی-‌بریتانیایی نزدیک‌شان باشند بلند می‌شوند و می‌روند. در رسانه‌های اجتماعی هم موجی از انبوه هشدارهای چرند به راه افتاده است و همگی هم سرتاپا غلط.

یکی از استادان دانشگاه کمبریج در این باره به استاد جاناتان لوک هینی، رئیس آزمایشگاه بیماری‌های ویروسی مشترک انسان و دام در همان دانشگاه معتبر، گفت: «همه‌بین شدن پدیده‌ای مختص رسانه‌های اجتماعی است و این ویروس نیز همه‌بین شده است.»

قبل از نوشتن این مطلب هم با این استاد صحبت کردم، چون مدت‌ها پیش درس ویروس‌شناسی را در دوران تحصیلات دانشگاهی گذرانده بودم و می‌خواستم از برخی واقعیت‌ها مطمئن شوم و بعد این دیدگاه را بپرورانم که هراس همگانی از این ویروس، از هر لحاظ به اندازه خود ویروس وحشتناک است و می‌تواند خطرناک باشد.

و اما مطلبی که می‌خواهم بگویم.

شاخص آر-صفر بیماری عفونی سارس هم - که چند سال پیش به اندازه خودش هراس همگانی به پا کرده بود، حدود ۳ است و برای آنفولانزای عادی یا باغی بین ۲ تا ۵ است. سرخک از این لحاظ گل سرسبد بیماری‌هاست و شاخص آن ۱۲ تا ۱۸ است (اگر فرزندی دارید، محض رضای خدا به او واکسن سرخک بزنید). این شاخص برای ویروس کرونا که این همه غوغا به پا کرده، ۲.۳ است، که البته با به دست آمدن داده‌های بیشتر لاجرم تغییر خواهد کرد.

اما از لحاظ مرگ و میر اوضاع چطور است؟ در مورد کرونا نیز مثل سارس، سالخوردگان و آن‌هایی بیش از همه در معرض خطر هستند که سیستم ایمنی بدن‌شان لطمه دیده باشد. 9 تا 16 درصد مبتلایان به سارس جان باختند. در واقع مرس (نشانگان تنفسی خاورمیانه)، که نوع قدیمی‌تر ویروس کرونا است، هراس‌انگیزتر و شاخص مرگ‌آوری آن ۳۰ تا ۴۰ درصد است.

این شاخص برای کرونای جدید حدود ۴ درصد است.

بدی ماجرا در این است که این ویروس (برخلاف سارس) به خاطر نداشتن نشانه ‌پیش‌آگاهی دهنده گسترش می‌یابد. هینی نگران است که این ویروس در جاهایی جمعیت‌گستر شود که نظام بهداشت عمومی ضعیف است و سایر بیماری‌های عفونی سیطره دارند، و این نگرانی موجه هم هست.

اما این وضعیت خیلی با تصویری از ویروس چینی فاصله دارد که در فیلم "شیوع" استفن سودربرگ یا دیگر فیلم‌های ویران‌شهری هالیوود، با مضمون شیوع و همه‌گیری بیماری آمده است.

عامل بیماری‌زای فیلم سودربرگ غیر از مت دمون، هر کسی را که با آن در تماس بوده باشد، از بین می‌برد. اما ویروس کرونا خیلی با آن میزان از وخامت فاصله دارد.

با آنکه خیلی اهل فیلم هستم، درک می‌کنم که چرا هینی می‌گوید: «عامل بیماری‌زا مثل هالیوود، هرگز نداشته‌ایم.»

پس به توصیه‌ها گوش بدهید، دست‌ها‌یتان را بشویید، سعی کنید به صورت‌تان دست نزنید و غیره. اما هیچ دلیلی قابل فهمی وجود ندارد که آخر هفته خوراک جوجه چینی سفارش ندهید یا وقتی داخل مترو فرد چینی‌تباری کنارتان نشست ابلهانه رفتار کنید.

شکی نیست که قبول دارم هراس از بیماری قدمتی دیرینه دارد و فکر عامل کشنده ناپیدایی که در هوا جاری است خیلی ترسناک است. در واقع حسی که القا می‌کند، به نوعی شبیه حملات تروریستی است که همان طور هراس‌انگیز، اتفاقی و نامنتظره رخ می‌دهد.

کاری که به راستی باید انجام دهیم، این است که از افتادن به جان طبیعت دست برداریم. هنوز خاستگاه این ویروس را نمی‌دانیم، اما به خفاش‌ها به چشم سوء‌ظن می‌نگریم. وقتی زیستگاه‌های آن‌ها یا سایر موجودات را آشفته می‌کنیم لازم است بگویم چه می‌شود؟ ما هر چه بکاریم همان را درو می‌کنیم و غیر از این هم نیست.

در ضمن، وزارت کشور ایالات متحده به شهروندان این کشور اعلام کرده از چین خارج شوند و لابد به کشور خودشان برگردند، که در آن سالی ۳۰ هزار نفر بر اثر خشونت‌های تیراندازی جان خود را از دست می‌دهند.

در بریتانیایی که دارای دم و دستگاه خدمات ملی بهداشت و زیرساخت بهداشت عمومی است، خطر رفت و آمد در جاده‌های پرازدحام - به خصوص اگر با وسایل نقلیه دو چرخ باشد، از خطر این ویروس بیشتر است. گواهی می‌دهم که خودم نزدیک بود در این چنبره مرگبار نفله شوم.

واقعاً وقت آن شده که نسخه‌ای از رمان راهنمای مسافرت مجانی در کهکشان را برداریم و به پیام روی جلد آن توجه کنیم:«نهراسید!» زیرا هراس همگانی خیلی واگیردار و به شدت ناخوشایند است. نوعی بیماری است که به هیچ وجه نباید تسلیم آن شد.

سازمان جهانی بهداشت حالت اضطرار بین‌المللی برای سلامت عموم مردم اعلام کرده است. بریتانیا نخستین مورد ابتلا را تایید کرده است و اسراییل تمام مسافران هوایی ورودی از چین را به قرنطینه می‌فرستد.

بله دارد ترسناک می‌شود. اما نه به خاطر ویروس کرونا که در کانون این رویدادها قرار دارد بلکه به خاطر خود مردم و واکنش‌های‌شان که هراس‌آور است.

خود مردم هستند که می‌گویند باید از غذاهای رستوران‌های بیرون‌بر چینی پرهیز کرد. در مدرسه محله خودم سر به سر بچه بریتانیایی‌ژاپنی می‌گذارند. وقتی در وسایل حمل و نقل عمومی شهروندان چینی‌بریتانیایی نزدیک‌شان باشند بلند می‌شوند و می‌روند. در رسانه‌های اجتماعی هم موجی از انبوه هشدارهای چرند به راه افتاده است  و همگی هم سرتاپا غلط.

یکی از استادان دانشگاه کمبریج  در این باره به استاد جاناتات لوک هینی، رییس آزمایشگاه بیماری‌های ویروسی مشترک انسان و دام در همان دانشگاه معتبر گفت «همه‌بین شدن پدیده‌ای مختص رسانه‌های اجتماعی است و این ویروس نیز همه‌بین شده است».

قبل از نوشتن این مطلب هم با این استاد صحبت کردم چون مدت‌های خیلی پیش درس ویروس‌شناسی را در دوران تحصیلات دانشگاهی گذرانده بودم و می‌خواستم از برخی واقعیت‌ها مطمئن شوم و بعد این دیدگاه را بپرورانم که هراس همگانی از این ویروس از هر لحاظ به اندازه خود ویروس وحشت‌ناک است و می‌تواند خطرناک باشد.

و اما مطلبی که می‌خواهم بگویم.

شاخص آر-صفر بیماری عفونی سارس هم که چند سال پیش به اندازه خودش هراس همگانی به پا کرده بود حدود ۳ است و برای آنفولانزای عادی یا باغی بین ۲ تا ۵ است. سرخک از این لحاظ شاه‌گل بیماری‌های است و شاخص آن ۱۲ تا ۱۸ است(اگر فرزندی دارید محض رضای خدا به او واکسن سرخک بزنید). این شاخص برای ویروس کرونا که این همه غوغا به پا کرده ۲.۳ است که البته با به دست آمدن داده‌های بیش‌تر لاجرم تغییر خواهد کرد.

اما از لحاظ مرگ و میر اوضاع چطور است؟ در مورد کرونا نیز مثل سارس کهن‌سالان و آن‌هایی بیش از همه در معرض خطر هستند که سامانه ایمنی بدن‌شان لطمه دیده باشد. ۹تا۱۶ درصد مبتلایان به سارس جان باختند. در واقع مرس(نشانگان تنفسی خاورمیانه) که نوع قدیمی‌تر ویروس کرونا است هراس‌انگیزتر است و شاخص مرگ‌آوری آن ۳۰ تا ۴۰ درصد است.

این شاخص برای کرونای جدید حدود ۴ درصد است.

بدی ماجرا در این است که این ویروس(برخلاف سارس) به خاطر نداشتن نشانه‌پیش‌آگاهی دهنده گسترش می‌یابد. هینی نگران است که این ویروس  در جاهایی جمعیت‌گستر شود که نظام بهداشت عمومی ضعیف است و سایر بیماری‌های عفونی سیطره دارند و این نگرانی موجه هم هست.

اما این وضعیت خیلی با تصویری از ویروس چینی فاصله دارد که در فیلم شیوع استفن سودربرگ یا دیگر فیلم‌های ویران‌شهری هالیوود با مضمون شیوع و همه‌گیری بیماری آمده است.

عاملی بیماری‌زای فیلم سودربرگ غیر از مت دمون، هر آن‌ که را با آن در تماس بوده باشد از بین می‌برد. اما ویروس کرونا خیلی با آن میزان از وخامت فاصله دارد.

با آن که خیلی اهل فیلم هستم درک می‌کنم که چرا هینی می‌گوید: عامل بیماری‌زا مثل هالیوود هرگز نداشته‌ایم.

پس به توصیه‌ها گوش بدهید، دست‌های‌تان را بشویید، سعی کنید به صورت‌تان دست نزنید و غیره. اما هیچ دلیلی قابل فهمی وجود ندارد که آخر هفته خوراک جوجه چینی سفارش ندهید یا وقتی درون مترو فرد چینی‌تباری کنارتان نشست ابلهانه رفتار کنید.

شکی نیست که قبول دارم هراس از بیماری قدمتی دیرینه دارد و فکر عامل کشنده ناپیدایی که در هوا جاری است خیلی ترسناک است. در واقع حسی که القا می‌کند به نوعی شبیه حملات تروریستی است که همان طور هراس‌انگیز ، اتفاقی و نامنتظره رخ می‌دهد.

کاری که به راستی باید انجام دهیم این است که از افتادن به جان طبیعت دست برداریم. هنوز خاستگاه این ویروس را نمی‌دانیم اما به خفاش‌ها به چشم سوء‌ظن می‌نگریم. وقتی زیستگاه‌های آن‌ها یا سایر موجودات را آشفته می‌کنیم لازم است بگویم چه می‌شود؟ ما هر چه بکاریم همان را درو می‌کنیم و غیر از این هم نیست.

در ضمن، وزارت کشور ایالات متحده به شهروندان این کشور اعلام کرده از چین خارج شوند و لابد به کشور خودشان برگردند که در آن سالی ۳۰ هزار نفر بر اثر خشونت‌های تیراندازی جان خود را از دست می‌دهند.

در بریتانیایی که دارای دم و دستگاه خدمات ملی بهداشت و زیرساخت بهداشت عمومی است خطر رفت و آمد در جاده‌های پرازدحام به خصوص اگر با وسایل نقلیه دو چرخ باشد از خطر این ویروس بیش‌تر است. گواهی می‌دهم که خودم نزدیک بود در این چنبره مرگ‌بار نفله شوم.

واقعاً وقت آن شده که نسخه‌ای از رمان راهنمای مسافرت مجانی در کهکشان را برداریم و به پیام روی جلد آن توجه کنیم:«نهراسید». زیرا هراس همگانی خیلی واگیردار و به شدت ناخوشایند است. نوعی بیماری است که به هیچ وجه نباید تسلیم آن شد.