شانزدهم دی‌ماه ۱۳۹۶ رسانه‌های جهان گزارش کردند که در اثر برخورد کشتی «فله‌بر کریستال» با نفتکش ایرانی «سانچی» در آب‌های چین، انفجاری مهیب رخ داده و سانچی آتش گرفته است. هشت روز بعد ایران اعلام کرد که تمام سرنشینان سانچی در لحظات اولیه به دلیل انتشار گازهای سمی و شدت انفجار کشته شده‌اند. جسد هیچ‌کدام از کارکنان به جز یک تن پیدا نشد.

بسیاری از خانواده‌ها از همان ابتدا خواهان تحقیقات بیشتر شدند. آن‌ها معتقد بودند که این کارکنان کشته نشده‌اند و ایران در مورد این پرونده پنهان‌کاری می‌کند. 

بر همین اساس دفتر حقوقی هریسچی در آمریکا، با وکالت علی هریسچی، ۲۶ آذر ۱۳۹۸ به نیابت از خانواده ۱۰ تن از کارکنان هریسچی، پرونده‌ای را علیه شرکت ملی نفت‌کش، علی ربیعی، وزیر وقت کار در دولت حسن روحانی و علاءالدین بروجردی، رئیس وقت کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی را تحویل دادگاه فدرال آمریکا کرد.

دفتر حقوقی هریسچی در آمریکا که وکالت خانواده ۱۰ تن از کارکنان سانچی را برعهده دارد، بر اساس سیگنال خبر مخابره شده از سوی سانچی و وضعیت جسد یکی از کارکنان کشتی، مرگ در لحظات اولیه را رد می‌کند. آن‌ها همچنین به خاطر برملا نشدن محتویات جعبه سیاه و خودداری شرکت ملی نفتکش از درخواست غرامت جانی از شرکت بیمه، اظهارات ایران را دارای شک و شبهه می‌دانند.

«قایق نجات به همراه تعدادی از خدمه از کشتی سانچی جدا شده است»

دفتر حقوقی هریسچی اخیرا اعلام کرد که شواهد نشان می‌دهد که «صد درصد» قایق نجات «به همراه گروهی از خدمه از کشتی جدا شده و توسط رادیو تقاضای کمک کرده است».

علی هریسچی در این خصوص به ایندیپندنت فارسی گفت: «در تمام گزارش‌های قبلی، عکسی از سمت راست کشتی (جایی که یکی  از قایق‌های نجات قرار داشت) وجود نداشت. این نخستین‌بار است که عکس از سمت راست کشتی منتشر می‌شود و نشان می‌دهد که بازوهای قایق نجات کاملا باز شده.»

آقای هریسچی در عین حال تاکید دارد که این تنها دلیلی نیست که آن‌ها معتقدند کارکنان در اثر انفجار کشته نشده‌اند. او توضیح می‌دهد: «ما توانستیم با کشتی‌هایی که در لحظه تصادف در اطراف سانچی بودند تماس بگیریم. کشتی‌های اطراف سانچی تایید کردند که دیسترس سیگنال سانچی را گرفته‌اند.»

دیسترس سیگنال، پیامی است که در زمانی که کارکنان کشتی در معرض خطر هستند، از طریق سیگنال‌های رادیویی، به کشتی‌های اطراف مخابره می‌شود.

علی هریسچی می‌گوید حداقل یکی از کشتی‌های اطراف تایید کرده‌ است که این سیگنال را دریافت و آن‌ را به شرکت بیمه منتقل کرده است. آقای هریسچی می‌گوید طبق پروتکل، شرکت بیمه به محض دریافت این سیگنال، آن‌ را به صاحب کشتی، در این خصوص شرکت ملی نفتکش، مخابره می‌کند.

شاید برهمین اساس بود که محسن بهرامی، سخنگوی شرکت ملی نفتکش، ۱۹ دی‌ماه اعلام کرد که امکان استفاده از قایق نجات سمت راست کشتی وجود دارد و این قضیه در دست بررسی است؛ بررسی‌ای که هیچ‌وقت به نتیجه نرسید.

زیر سوال رفتن ادعای مرگ در لحظات اولیه

از میان ۳۰ ایرانی و ۲ بنگلادشی حاضر در کشتی، تنها جسد یک تن از آب گرفته شد؛ میلاد آروی، روغن‌کار موتورخانه نفتکش.

علی هریسچی می‌گوید بررسی این جسد نیز نشان می‌دهد که استنشاق گاز و مرگ فوری کارکنان امکان پذیر نیست.

او توضیح می‌دهد: «این جنازه کاملا سالم بود. ایشان لباس ضد آتش هم پوشیده بود. شغل ایشان هم در موتورخانه بود که یعنی ایشان وقت کرده بوده از موتورخانه بیاید بالا و لباس‌هایش را عوض کند. پوشیدن آن لباس‌ها حدود ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. پاسپورت او هم داخل لباسش بوده که نشان می‌دهد وقت داشته برود پاسپورتش را هم بردارد.»

«خودداری شرکت ملی نفتکش از پیگیری بیمه خدمه»

مورد دیگری که دفتر حقوقی هریسچی بر آن تاکید دارد بحث بیمه است. این دفتر می‌گوید شرکت ملی نفتکش از شرکت بیمه‌ای که سانچی تحت پوشش آن بوده درخواست پرداخت خسارت نکرده است.

علی هریسچی می‌گوید: «شرکت ملی نفتکش در جهت گرفتن ضرر و زیان خدمه هیچ ادعایی نکرده… طبق قواعد بیمه، اگر کسی فوت بکند، شرکت بیمه بدون هیچ سوالی حوالی ۱۲۰ تا ۱۳۰ هزار دلار به خاطر هر فرد پرداخت می‌کند… در شکایتی که تحویل داده‌اند هیچ ضرر و زیانی بابت خدمه کشتی نخواسته‌اند.»

او می‌افزاید: «بیمه‌ها پول را می‌دهند تا بعد مقصر مشخص بشود ولی ا یران اصلا این حق را نخواسته، در حالی که این درخواست در حد یک فرم پر کردن است.»

ماجرای خدمه کشتی کریستال و جعبه سیاه کشتی

پس از برخورد کشتی کریستال با سانچی که طبق گزارش‌ها دلیل انفجار بوده، خدمه کشتی کریستال تنها در حضور مقامات چینی یک مصاحبه مطبوعاتی کوتاه داشتند.

علی هریسچی این موضوع را «شک برانگیز» می‌داند و می‌گوید: «چرا چین خدمه کشتی کریستال را قرنطینه کرد؟ چرا فقط پنج نفرشان در حضور مقامات چینی فقط به مدت یک ساعت مصاحبه محدود داشتند؟ همه اعضای گروه ممنوع‌المصاحبه بودند و حق نداشتند با کسی مصاحبه کنند.»

بحث جعبه سیاه سانچی هم مطرح است؛ جعبه سیاهی که ایران در ابتدا اعلام کرد که آن را بررسی خواهد کرد. با این‌حال بعد از یک مدت اعلام شد که اطلاعات جدیدی روی این جعبه سیاه ثبت شده و به همین دلیل اطلاعات زمان برخورد این کشتی با سانچی، پاک شده است.

آقای هریسچی این اظهارات را زیر سوال می‌برد: «هر کس می‌داند که وقتی کشتی عملیاتی نیست، هیچ اطلاعاتی روی جعبه سیاه آن ضب نمی‌شود. وقتی کشتی خراب است و گوشه بندر متوقف شده است، دلیلی ندارد اطلاعاتی روی آن منتشر شود.»

بر این اساس، هرچند ایران پرونده سانچی را تمام شده می‌داند، شاکیان این پرونده همچنان به دنبال پاسخ هستند. آن‌ها معتقدند که پرسنل این کشتی هنوز زنده‌اند ایران در خصوص سرنوشت آنان پنهان‌کاری می‌کند.

پرونده شکایت از شرکت ملی نفتکش در دادگاه فدرال آمریکا همچنان در جریان است و ایران نه به این پرونده پاسخی رسمی داده و نه وکیلی برای پرونده انتخاب کرده است. اگر شرکت ملی نفتکش اقدامی در خصوص این پرونده نکند، به گفته آقای هریسچی، مقصر شناخته می‌شود و باید خسارت پرداخت کند.