پارلمان اروپا در شهر استراسبورگ فرانسه روز سه‌شنبه ۱۲ دسامبر، مراسم اهدای جایزه ساخاروف به مهسا امینی را برگزار کرد و در غیاب خانواده مهسا امینی، وکیل این خانواده جایزه را دریافت کرد. 

صالح نیکبخت، وکیل خانواده مهسا امینی که توانست برای شرکت در مراسم و دریافت جایزه ایران را ترک کند، همراه با افسون نجفی، خواهر یکی دیگر از قربانیان اعتراض‌های سراسری مردم ایران علیه جمهوری اسلامی و مرسده شاهین‌کار از آسیب‌دیدگان چشمی خیزش سراسری در مراسم اهدای جایزه ساخاروف در پارلمان اروپا حاضر شدند. 

جمهوری اسلامی به مادر، پدر و برادر مهسا امینی اجازه خروج از کشور را نداد و امجد امینی، پدر مهسا امینی، پیش‌تر اعلام کرده بود که او و خانواده‌اش هنگام سفر برای دریافت جایزه حقوق بشر ساخاروف اتحادیه اروپا ممنوع‌الخروج شدند و گذرنامه‌هایشان توقیف شد. 

صالح نیکبخت، وکیل خانواده مهسا امینی، در مراسمی که روبرتا متسولا، رئیس پارلمان اروپا، و اعضای آن و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در آن حضور داشتند، گفت که از طرف تمامی زنان ایران از اهدای جایزه ساخاروف به مهسا امینی قدردانی می‌کند. 

مژگان افتخاری، مادر مهسا امینی، در یادداشتی که صالح نیکبخت آن را قرائت کرد، گفت که «بر خلاف تمام موازین قانونی و انسانی»، فرصت حضور در مراسم از آنان دریغ شد. 

در یادداشت مادر مهسا امینی، مهسا با ژاندارک فرانسوی مقایسه شده و آمده است: «ژینا تجلی زندگی است، هم او که نامش رمز رهایی شد و رویای آزادی را از زادگاهش به همه جای ایران و جهان گستراند.»

مژگان افتخاری در یادداشت خود افزود: «مظلومانه جانش را ستاندند و در خیال خود پنداشتند که با ستاندن جان از کالبد از شدن و بودن بازخواهد ایستاد.»

پارلمان اروپا در اواخر مهر ماه (اکتبر)  مهسا امینی و جنبش «زن، زندگی، آزادی در ایران» را به‌عنوان یکی از نامزدهای نهایی جایزه ساخاروف برای آزادی اندیشه معرفی کرد. این ممتازترین جایزه حقوق بشری اتحادیه اروپا است و به نام آندری ساخاروف از مخالفان شوروی نامگذاری شده است و در سال ۱۹۸۸ برای قدردانی از افراد یا گروه‌هایی که از حقوق بشر و آزادی های اساسی دفاع می کنند، ایجاد شد.

پارلمان اروپا در اواخر مهرماه اعلام کرد که ممتازترین جایزه حقوق بشری اتحادیه اروپا یعنی جایزه ساخاروف را به مهسا امینی و جنبش «زن، زندگی، آزادی» در ایران اهدا می‌کند.

مهسا امینی، زن  ۲۲ ساله اهل سقز، روز ۲۵ شهریور ۱۴۰۱ هنگامی که در بازداشت گشت ارشاد در تهران بود، جان باخت. 

مرگ مهسا امینی جرقه خیزش سراسری مردم ایران علیه جمهوری اسلامی را روشن کرد و تجمع‌های اعتراضی سراسری در شهرهای مختلف ایران فراگیر شد و دامنه اعتراض‌ها به شهرهای عمده اروپایی و آمریکایی که میزبان جمعیت بزرگی از ایرانیان مهاجر‌ند، گسترش یافت. 

مقام‌های امنیتی جمهوری اسلامی تجمع‌های اعتراضی مردمی را در شهرهای مختلف سرکوب کردند، صدها نفر از جمله کودکان را کشتند و ده‌ها نفر از بازداشت‌شدگان را با اتهام‌های مختلف، اعدام کردند. 

خبرگزاری فرانسه نوشت که اقدام جمهوری اسلامی در ممانعت از حضور خانواده امینی در مراسم اهدای جایزه، خشم قانونگذاران اتحادیه اروپا را برانگیخته است. 

روبرتا متسولا، رئیس پارلمان اروپا، گفت که این نمونه‌ای دیگر از رفتار هر روزه با مردم ایران است. متسولا گفت: «بگذارید بگویم که شجاعت و مقاومت زنان ایران در مبارزه برای عدالت، آزادی و حقوق بشر متوقف نخواهد شد. صدای آنان خفه نخواهد شد.» او افزود با آنکه خانواده مهسا امینی در مراسم نیستند اما «حضورشان احساس می‌شود».

صالح نیکبخت، وکیل خانواده امینی، که در ایران به جرم فعالیت تبلیغی علیه نظام به یک سال حبس محکوم شده است، به خبرگزاری فرانسه گفت نگران است که در بدو ورود به ایران بازداشت شود. 

افسون نجفی و مرسده شاهین‌کار، دو فعال مخالف جمهوری اسلامی که هم‌اکنون در خارج از کشور زندگی می‌کنند، به نمایندگی از جنبش زن، زندگی، آزادی جایزه را دریافت کردند. 

خواهر نجفی در جریان تجمع‌های اعتراضی سراسری در ایران کشته شد و شاهین‌کار یک چشمش را در اثر شلیک نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی از دست داد. 

شاهین‌کار در نشست خبری گفت: «از سوی تمامی زنان اینجا ایستاده‌ایم و از رژیم حاکم بر ایران به ستوه آمده‌ایم. جمهوری اسلامی نماینده مردم ایران نیست. ما شرکت‌کنندگان در تظاهرات صدای مردم ایرانیم.» 

به‌دنبال اقدام جمهوری اسلامی در سرکوب خشونت‌آمیز تجمع‌های اعتراضی ضدحاکمیت در ایران، اتحادیه اروپا تحریم‌هایی را علیه شماری از مقام‌های جمهوری اسلامی وضع کرد. 

افسون نجفی ضمنا به این نکته اشاره کرد که همچنان ایرانیان بسیاری به دست مقام‌های جمهوری اسلامی شکنجه می‌شوند و تحت فشار قرار دارند. 

او از جامعه بین‌الملل خواست تا مقام‌های جمهوری اسلامی را بابت رفتار خشونت‌آمیز با مردم، منزوی کنند. نجفی گفت:‌ «وقت آن رسیده است که سیاستمداران حمایت از آنان [جمهوری اسلامی] را متوقف کنند و با آنان دست ندهند.»