اسرائیل و حماس برای آزادی تعدادی از گروگان‌ها و آتش‌بس چهار روزه به توافق رسیده‌اند و انتظار می‌رود اولین گروگان صبح پنجشنبه آزاد شود اما از معامله گروگان‌ها در غزه چه می‌دانیم؟ بین اسرائیل و حماس چه توافقی صورت گرفته است؟ چرا این توافق اکنون حاصل شده است، چه تعداد از گروگان‌ها آزاد خواهند شد و بعد چه اتفاقی می‌افتد؟

گاردین در گزارشی به این سوال‌ها پاسخ داد و نوشت: «۵۰ زن و کودکی که حماس از روز شنبه هفتم اکتبر در غزه گروگان گرفته، در ازای آتش‌بس چهارروزه و بر اساس توافقی که قطر با حمایت آمریکا انجام داد، آزاد می‌شوند. یک مقام آمریکایی گفت که سه شهروند ایالات متحده هم در میان آزادشده‌ها خواهند بود؛ از جمله دختری که این هفته چهارساله می‌شود.»

بنا بر این گزارش، به گفته حماس، اسرائیل وعده داده است که ۱۵۰ اسیر فلسطینی را که همگی زن و کودک‌اند، از زندان‌های اسرائیل آزاد کند، روزانه به صدها کامیون کمک‌رسانی اجازه عبور از مرز رفح با مصر را بدهد و به فلسطینی‌های ساکن غزه کمک‌های بشردوستانه ارائه کند. بر اساس این توافق، اسرائیل پروازهای جنگنده‌هایش در آسمان جنوب غزه را متوقف و آن را به شش ساعت در روز در شمال محدود خواهد کرد.

این توافق موقت جنگی را که اکنون بیش از شش هفته از آن می‌گذرد، متوقف می‌کند. دولت اسرائیل اعلام کرده است که به ازای هر ۱۰ گروگان دیگر که آزاد شوند، آتش‌بس یک روز دیگر تمدید می‌شود.

توافق میان اسرائیل و حماس در شرایطی اتفاق می‌افتد که بنا بر گزارش دفتر رسانه‌های دولتی در غزه، جنگی که حماس در روز هفتم اکتبر آغاز کرد، تاکنون به قیمت از دست رفتن جان ۱۴ هزار و ۱۲۸ فلسطینی در غزه و بیش از یک هزار و ۲۰۰ تن در اسرائیل تمام شده است.

 چرا اکنون توافق حاصل شد؟

دولت اسرائیل در داخل تحت فشار شدید قرار دارد تا در زمینه بازگرداندن گروگان‌ها پیشرفتی حاصل کند. اسرائیل این توافق را پس از نشست طولانی کابینه ۳۸ نفره بر سر شرایط این آتش‌بس و با وجود مخالفت جناح راست افراطی پذیرفت.

خانواده‌ گروگان‌ها که به‌شدت خواهان آزادی عزیزانشان‌اند، کارزاری به نام «آن‌ها را به خانه برگردان» راه‌اندازی کرده و از اعضای کابینه اسرائیل خواسته‌اند هرچه در توان دارند برای این موضوع انجام دهند. کارزار گسترده خانواده گروگان‌ها پس از آن شدت گرفت که حمله نظامی اسرائیل به شمال غزه تنها به نجات یک گروگان منجر شد.

حماس در اواسط اکتبر دو آمریکایی و دو تبعه اسرائیلی را هم آزاد کرد. در همین حال، ارتش اسرائیل هفته گذشته خبر داد که اجساد دو گروگان را پیدا کرده است.

مقام‌های اسرائیلی می‌گویند همه گروگان‌ها در دست حماس نیستند و برخی از آن‌ها در دست جهاد اسلامی فلسطین، یک جناح افراطی جداگانه در غزه‌اند. بیشتر گروگان‌ها اسرائیلی‌اند، اما تقریبا نیمی از آن‌ها تابعیت دوگانه دارند از جمله آرژانتین، آلمان، آمریکا، فرانسه، تایلند، نپال و روسیه.

در واکنش به وضعیت بشردوستانه ناامیدکننده در غزه فشارهای بین‌المللی نیز افزایش یافته است. بمباران‌های ارتش اسرائیل و به دنبال آن تهاجم زمینی به نوار غزه یک بحران جدی برای غیرنظامیان ایجاد کرده است. گزارش‌ها از غزه حاکی است که در آن منطقه، مواد غذایی، آب، سوخت و دارو به‌شدت کم است، ۱.۷ میلیون نفر از ۲.۳ میلیون نفر آواره شده‌اند و تنها ۱۰ بیمارستان از ۳۶ بیمارستان فعال‌اند.

با توجه به این شرایط، هفته گذشته، ۶۸ درصد از آمریکایی‌ها گفتند که از آتش‌بس حمایت می‌کنند؛ موضوعی که نشان‌دهنده نگرانی آمریکا از این است که اسرائیل در واکنش نظامی، بیش از حد پیش رفته است.

از سوی دیگر این توافق در شرایطی است که به نظر می‌رسد حماس در حال شکست در میدان نبرد است؛ زیرا نیروهای اسرائیلی توانسته‌اند بخش‌های زیادی از جمله شهر غزه را تصرف کنند. ارتش اسرائیل ادعا می‌کند خسارت‌های سنگینی به ۱۰ گردان از ۲۴ گردان حماس وارد کرده است و گمان می‌رود رهبری این گروه به انتهای جنوبی نوار غزه منتقل شده باشد.

 آیا پس از پایان آتش‌بس، جنگ دوباره آغاز می‌شود؟

حماس احتمالا می‌خواهد برای تجدید قوا از هرگونه آتش‌بس استفاده کند و ممکن است با پیشنهاد آزادی تدریجی تعداد بیشتری از گروگان‌ها به دنبال تمدید آن باشد؛ این در حالی است که اسرائیل قول داده است حماس را از بین ببرد.

کارشناسان معتقدند که پس از پایان آتش‌بس، اسرائیل برای بازگشت به میدان جنگ انگیزه‌های بیشتری دارد؛ به‌ویژه آنکه ارتش اسرائیل هنوز تمام شمال غزه را اشغال نکرده است.

اسرائیل تا روز سه‌شنبه جبالیه را که یکی از پایگاه‌های حماس می‌داند و همچنین بیمارستان اندونزی را که در نزدیکی آن قرار دارد، محاصره کرد. فرماندهان اسرائیلی همچنین بر جنوب غزه و به‌ویژه شهر خان‌یونس متمرکزند؛ جایی که معتقدند رهبر حماس آنجا مستقر است و ممکن است گروگان‌های باقی مانده آنجا نگهداری شوند. برخی در تشکیلات نظامی اسرائیل استدلال می‌کنند که ضربه زدن به حماس مستلزم حمله تمام‌عیار به این شهر است؛ هرچند این موضوع می‌تواند تعداد زیادی غیرنظامی دیگر را آواره کند.

ایالات متحده به‌صراحت اعلام کرده که از حمله زمینی در جنوب پشتیبانی نخواهد کرد، مگر اینکه برای مقابله با تلفات غیرنظامیان تدابیر امنیتی بسیار بیشتری وجود داشته باشد. در همین حال بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در سخنان ويدیویی که از او منتشر شد، خطاب به کابینه گفت که انتظار دارد جنگ از سر گرفته شود.

نتانیاهو ضمن تاکید بر اینکه این توافق تصمیمی دشوار اما درست بود، گفت: «ما پس از آتش‌بس متوقف نخواهیم شد. ما در جنگ‌ایم و به جنگ ادامه خواهیم داد. ما تا رسیدن به تمام اهدافمان به این مبارزه ادامه می‌دهیم.»