پس از یک دوره رکود، ظاهرا داعش دوباره فعالیت‌ خود در افغانستان را گسترش داده است. در یک ماه گذشته، داعش سه حمله تروریستی سازمان‌دهی و اجرا کرده است. این حمله‌ها کاملا شبیه به حمله‌هایی است که داعش پیش از این انجام داده بود و هدف نیز همان غیرنظامیان اهل تشیع در غرب کابل یا دیگر مناطق افغانستان است.

شکی نیست که داعش می‌کوشد فعالیت‌هایش در افغانستان را دوباره سروسامانی بدهد. از زمانی که شاخه خراسان گروه داعش در سال ۲۰۱۴ پایش را به افغانستان گذاشت، این گروه تروریستی مورد تهاجم مستمر نیروهای حکومتی افغانستان قرار گرفته است. هم نیروهای امنیتی دولت سابق و هم ناتو به داعش در افغانستان ضربه‌های سختی وارد کردند. طالبان نیز با این گروه درافتاد و جنگجویان این گروه را تا حدی در تنگنا قرار داد و یک باره بخش عمده‌ای از داعش به دولت افغانستان تسلیم شد.

در سال ۲۰۲۱، زمانی که طالبان قدم‌به‌قدم به‌سوی شهرهای افغانستان پیشروی می‌کردند، در پی تصرف هر شهر، درهای زندان‌های آن شهر را باز و همه زندانی‌ها را آزاد می‌کردند. این مسئله باعث شد نیروهای در حبس داعش دوباره آزاد شوند و به سنگرهای جنگ بازگردند. با این حال، طالبان پس از قدرت‌گرفتن در افغانستان، همچنان با داعش درگیر شدند.

به‌خصوص در شرق افغانستان، طالبان تا حد زیادی این گروه را سرکوب کردند. در نتیجه، داعش به تغییر راهبرد جنگی‌اش در افغانستان مجبور شد و از نبردهای سنگربه سنگر، به حمله‌های فرسایشی تغییر شیوه داد. داعش همچنین برای ایجاد تضادهای مذهبی در افغانستان، دست به حمله‌های سازمان‌دهی‌شده به اقلیت شیعه در افغانستان زد. داعش با این تصور که با حمله مستمر به شیعه‌های افغانستان، جنگ مذهبی را، مانند جنگ در عراق و سوریه، در افغانستان نیز مشتعل خواهد کرد و از این طریق دست به جذب نیرو برای خود خواهد زد، حمله‌هایش را روی اهل تشیع افغانستان متمرکز کرد. البته داعش از حمله به فرماندهان بزرگ طالب نیز غافل نبود. با این حال، تصور داعش در افغانستان اشتباه از آب در آمد و این گروه نتوانست از آب گل‌آلود تنش‌های مذهبی ماهی مراد به چنگ آورد.

با این حال، خطر داعش بالقوه و بالفعل در افغانستان همچنان وجود دارد. داعش با تغییر رویکرد تبلیغاتی و استفاده از فضای رسانه‌های اجتماعی دوباره سربازگیری را آغاز کرده است. یک تعداد از افراد طالبان که از شیوه حکومتداری طالبان، به‌خصوص در ارتباط با روابط با کشورهای غربی، ناراضی‌اند، از گروه طالبان خارج شده و به صف شاخه خراسان داعش پیوسته‌اند. داعش همچنین حوزه جذب نیرو را بسیار گسترده کرده و علاوه بر جنوب آسیا، کشورهای آسیای مرکزی را نیز زیر پوشش قرار داده‌ است.

در چنین وضعی، گروه طالبان با بزرگ‌نمایی تهدیدهای داعش می‌کوشند زمینه مشارکت کشورهای غربی را برای مبارزه مشترک با داعش فراهم کنند. افزایش حمله‌ها و جذب نیروی داعش در افغانستان بازیگران بین‌المللی را بر آن داشته است که در رویکردشان به این کشور تجدیدنظر کنند. در حالی که برخی از قدرت‌های غربی در بخشی از راهبرد دیپلماتیک گسترده‌تر خواهان تعامل با طالبان بوده‌اند، برخی دیگر نیز برای مبارزه مشترک علیه داعش به طالبان نزدیک می‌شوند. تلاش‌های مشترک طالبان و قدرت‌های خارجی، از جمله به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات و همکاری‌های ضد تروریسم، در مواجهه با این دشمن مشترک آشکارتر شده است.

به همین دلیل، طالبان به‌تازگی حمله‌های داعش را گسترده نشان می‌دهند. پیش‌تر، طالبان تلاش می‌کردند آمار تلفات ناشی از حمله‌های داعش را خیلی کم جلوه دهند. اما حالا وضع برعکس شده است، زیرا گستردگی حوزه فعالیت داعش باعث افزایش هراس کشورهای منطقه و جهان می‌شود و برای مهار این خطر روزافزون، چه کسی بهتر از طالبان را می‌توان یافت. حتی این شبهه نیز وجود دارد که خود طالبان پشت این حمله‌ها باشند.

جبهه آزادی افغانستان در اعلامیه‌ای که برای محکوم‌کردن حمله روز سه‌شنبه داعش منتشر کرد، مدعی شد که داعش با حمایت محافلی از داخل طالبان به این بمب‌گذاری‌ها اقدام کرده است. با این حال، نمی‌توان از گسترش فعالیت داعش در افغانستان چشم‌پوشی کرد. در این روزها که حمله‌های اسرائیل در غزه شدت گرفته است، بازار سربازگیری داعش نیز بسیار داغ شده است. این گروه با استفاده از احساسات مسلمانان سعی در جذب نیروی بیشتر برای گرم‌کردن سنگرهای جنگ‌های خودی دارد. این وضع برای طالبان نیز این فرصت را به وجود آورده است که با گسترش داعش‌هراسی، از جهان غرب امتیاز بگیرد.