یک روز پیش از اعلام سومین انتخابات اسرائیل در کمتر از یک‌سال، نشریه زرد «اسرائیل هایوم» از مردم خواست که برای پایان دادن به بن‌بست سیاسی در این کشور، آویگدور لیبرمن، این مدعی «تاج‌بخشی» در مذاکرات ائتلافی و حزبش «اسرائیل خانه ما» را از صحنه حذف کنند.

توضیح تنگنای فعلی بر پایه سرسختی برخی شخصیت‌ها - چه تحریکات قطبی‌ساز لیبرمن و لفاظی‌های ائتلاف «آبی و سفید» باشد و چه قدرت طلبی بی‌شرمانه بنیامین نتانیاهو، تبدیل به یک امر عادی شده است. این بدان دلیل است که نکوهش اختلافات درونی میان این شخصیت‌ها آسان‌تر است از بحث درباره چگونگی رفتار اسرائیل با بزرگترین اقلیت این کشور، یعنی شهروندان عرب فلسطینی اسرائیل.

اسرائیل در دهه گذشته شاهد افزایش تحریکات علیه اعراب ساکن این کشور بود که از سوی شخص نخست وزیر رهبری می‌شد. در نبود یک دشمن خارجی برای شورآفرینی میان هواداران خود، نتانیاهو در اقدامی عوام‌فریبانه حمله به هموطنان عرب خود را آغاز کرده است. با رسیدن موسم انتخابات، در صفحه فیس بوک مدعی شد که «عرب‌ها خواهان نابودی ما هستند»؛ مطلبی که باعث شد حساب کاربری او در این شبکه اجتماعی به طور موقت مسدود شود. نخست وزیر اسرائیل در گفت‌و‌گو با با رادیوی «کان رشت بت» نوشتن این پست را منکر شده و گفته است که احتمالا این اشتباه یکی از کارمندان بوده است.

در جریان تظاهرات اضطراریِ حزب «لیکود» در ماه نوامبر و در پی حمایت احتمالی اعراب اسرائیل از دولتی به رهبری بنی گانتز و ائتلاف «آبی و سفید» او، نتانیاهو به اقدامات تحریک‌آمیز خود علیه این دسته از شهروندان شدت بخشید.

او خطاب به حاضران در تظاهرات گفت که تشکیل دولت اقلیت «باعث برپایی جشن در تهران، رام‌الله و غزه خواهد شد، همان‌طور که پس از هر حمله علیه ما به پایکوبی می‌پردازند. این یک تهاجم ملی تاریخی بر علیه دولت اسرائیل خواهد بود.» در خطاب به جمعیت شعاردهنده و 150,000 نفری که از طریق فیس بوک بیننده این برنامه بودند، نتانیاهو مشخصاً از اعضای کنیسه، ایمن عوده و احمد طیبی نام برد و به آنان تاخت. این دو نماینده پارلمان اسرائیل، گفته‌اند که پس از سخنرانی نتانیاهو، تهدید به مرگ شده‌اند.

با توجه به افزایش 12 درصدی مشارکت اعراب فلسطینی اسرائیل در انتخابات، نقش آنان به نکته‌ای مجاب کننده و کلیدی بدل شده است. با این حال برای بسیاری، مشارکت مدنی و سیاسی اتفاق خوشایندی نیست. در این جهان‌بینی، جمعیت عرب فلسطینی داخل کشور زندگی می‌کنند، اما هرگز اجازه ندارند بخشی از آن باشند.

بدون شهروندان عرب اسرائیلی، چیزی در اسرائیل باقی نمانده است و اگر هم مانده داشته باشد، نمی‌تواند ابراز وجود کند. شهروندان عرب فلسطینی ساکن اسرائیل به ندرت به بازی گرفته شده یا مورد قدردرانی قرار گرفته‌اند. نزدیکی و بصیرت ویژه آنان نسبت به دو سوی شکاف سیاسی در جریان مناقشه اسرائیل-فلسطین، می‌تواند سیاست اسرائیل و روند صلح مهجور میان این دو را تقویت کند.

هرچند مشارکت 61 درصدی اعراب فلسطینی اسرائیل در انتخابات گذشته مورد ستایش قرار گرفت، این رقم هنوز حتی به نرخ مشارکت 75 درصدی در سال‌های امضای قرارداد اسلو، نزدیک هم نشده و حتی از میزان مشارکت در دهه 50 میلادی نیز کمتر است - که در آن 90 درصد اعراب اسرائیلی در انتخابات حاضر بودند. حتی اگر میزان مشارکت به دوران قرارداد اسلو هم برسد باز به این معنا خواهد بود که «فهرست مشترک» یا ائتلاف احزاب سیاسی اصلی عرب-اکثریت، فقط 16 درصد از کرسی‌های کنیسه را تصاحب خواهد کرد.

افزایش مشارکت در انتخابات آتی یک بازی برد-برد برای اعراب فلسطینی خواهد بود؛ یا گانتز مجبور خواهد شد از پیشنهاد سطحی خود فراتر رفته و خواسته‌های «فهرست مشترک» را بپذیرد، و یا اینکه دولت متحد متشکل از حزب «لیکود» و ائتلاف «آبی و سفید»، «فهرست مشترک» را به سوی یک سناریوی از پیش تعیین نشده - به عنوان جریان مخالف رسمی در کنیسه - سوق خواهند داد. وگرنه انتخابات و بن‌بست‌های بیشتر، به دلیل ناتوانی اسرائیل در مواجهه با مشارکت مدنی 21 درصد از جمعیتش، باعث قطبی شدن فزاینده نظامی سیاسی و فرهنگی خواهد شد - به ویژه پس از لایحه شبه‌قانونی دولت در سال 2018. حتی اگر در جریان انتخابات آتی از پرداختن به این موضوع پرهیز شود، تا زمانی که احزاب عرب، که خواست‌های اساسی اعراب فلسطینی را نمایندگی می‌کنند، در آن‌سوی حصار نگریسته شوند، این معضل حل‌نشده باقی خواهد ماند. 

به نظر می‌رسد یهودیان اسرائیلی میل چندانی ندارند که برای سومین بار در انتخابات شرکت کنند، اما «فهرست مشترک» پیشتر روشن ساخته که این فرصت را برای گسترش هرچه بیشتر نفوذ خود مغتنم بشمارد. بنابراین، دیگر نمی‌توان شهروندان عرب فلسطینی اسرائیل را نادیده گرفت. مشارکت آنان پیش‌نیاز و حتی کنش‌یاری است به منظور ساختن آینده‌ای روشن‌تر برای اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها.

جاناتان شمیر و وسیم ناصر در بخش بین المللی «مرکز مساوات» شاغل هستند. «مرکز مساوات»، سازماین غیردولتی است که از حقوق اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و قانونی جمعیت اعراب فلسطینی در اسرائیل حمایت می‌کند.