گروهی از فرهنگیان افغان در داخل کشور و در تبعید فعالیتی را با عنوان «پارسیبان» آغاز کردهاند. ایده پارسیبان پس از سرنگونی حکومت پیشین افغانستان و تسلط طالبان بر آن کشور پس از دو دهه جنگ و شورش طالبان شکل گرفت.
داوود عرفان، مدیر مسئول پارسیبان، پس از روی کار آمدن حکومت طالبان افغانستان را ترک کرد و اکنون در آلمان در تبعید به سر میبرد.
او به ایندیپندنت فارسی میگوید که طالبان سیاست حذف و «دشمنی» با زبان فارسی را در مرکز توجه قرار دادهاند. به همین دلیل، جمعی از فرهنگیان افغانستان در پارسیبان برای زنده نگه داشتن زبان فارسی و رشد فعالیتهای فرهنگی تلاش میکنند.
او میافراید: «در شرایطی که فعالیت رسانههای افغانستان بسیار محدود شده است و رسانههایی که در داخل و خارج از افغانستان فعالیت دارند بیشتر بر خبر و تحلیل مسائل سیاسی متمرکزند و اصولا بسیار کم به مسائل فرهنگی پرداخته میشود، ما پارسیبان را تاسیس کردیم.»
او میگوید که پارسیبان به دور از دغدغههای سیاسی به فعالیت در بخش فرهنگ و ادب ادامه میدهد «تا بتوانیم گام کوچکی در راه حفاظت از زبان فارسی در برابر تهاجم بزرگ فرهنگی علیه این زبان برداریم.»
مدیر مسئول پارسیبان بر این نظر است که آنها زمینه ارتباط فرهنگی و ادبی میان افغانستان، تاجیکستان، ایران، و فارسیزبانهای سراسر جهان را فراهم میآورند تا زیر این چتر، کارهای فرهنگی و ادبی ادامه و بازتاب یابد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
او گفت: «ما ویژه برنامههایی در خصوص سالروزهای تولد و وفات شخصیتهای فرهنگی داشتیم. در برخی از روزهای اجتماعی-فرهنگی ویژه برنامههایی داشتیم و همچنین، برنامههای تصویری و دکلمه شعر در پارسیبان منتشر شده است.»
پارسیبان برای افزایش علاقهمندی کودکان و نوجوانان به زبان و آثار فارسی در بخش کودکان نیز فعالیت دارد. این فعالیت بیشتر روی دکلمه شعر و نشر کتابهای داستان متمرکز است.
از تاسیس پارسیبان سه ماه میگذرد و وبسایت آن نیز بهتازگی راهاندازی شده است. در کنار این، فعالیت این رسانه در شبکههای اجتماعی نیز گسترش یافته است. پارسیبان توانسته است نخستین ماهنامهاش را نیز منتشر کند.
دو سال از حکومت طالبان در افغانستان میگذرد و در این مدت، تلاش رهبران و مقامهای طالبان رشد زبان پشتو بوده است. طالبان واژههای فارسی را از برخی از تابلوهای مراکز دولتی و دانشگاهی حذف کردهاند و کوشیدهاند در ادارههای دولتی نیز زبان پشتو را رایج کنند.
اغلب مقامها و نیروهای طالبان پشتو زباناند و بسیاری از آنها زبان فارسی- که یکی از زبانهای رسمی افغانستان است- نمیدانند.
طالبان سانسور و سرکوب شدیدی بر رسانهها، بنگاههای چاپی، و کارهای فرهنگی و هنری اعمال کردهاند. زیر سلطه طالبان، فرهنگیان و نویسندگان به دشواری به فعالیت ادامه میدهند. طالبان حتی برخی از عنوانهای کتابها را مخالف شریعت اسلامی و به «ضرر» جامعه دانستند و از کتابفروشیها جمعآوری کردند.
با وجود آنکه طالبان در افغانستان فضای سرکوب و اختناق به وجود آوردهاند، روزنامهنگاران و نویسندگان اهل آن کشور تلاش میکنند با بهرهگیری از پلتفرمهای جدید رسانهیی از جمله شبکههای اجتماعی به مبارزه با طالبان ادامه دهند.
طالبان با مراسم و فعالیتهای فرهنگی فارسیزبانان در افغانستان مخالفاند و برگزاری جشن عید نوروز، چهارشنبه سوری، شب یلدا و دیگر مناسبتهای فرهنگی مشابه را ممنوع کردهاند. با همه اینها، فارسیزبانان این مناسبتها را برگزار میکنند، اما کمرنگ.