محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، در نشست خبری روز چهارشنبه هجدهم مرداد ۱۴۰۲ با حضور احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد و سخنگوی اقتصادی دولت، و داود منظور، رئیس سازمان برنامه و بودجه، مدعی شد دولت در مهار تورم موفق بوده و در ماه گذشته نرخ رشد تورم ماهانه کالا به صفر درصد رسیده است.
این ادعا با اعتراض برخی از اقتصاددانان مواجه شد، اما مردم بودند که با دیدن قیمت اقلامی مانند گوشت و مرغ و لبنیات و دیگر کالاهای اساسی اثر افزایش نرخ تورم بر سفره‌شان را خوب احساس کردند و کاهش نرخ تورم در پنج ماه گذشته را رد کردند.
با گذشت پنج ماه از سال ۱۴۰۲، آنچه بر سفره مردم گذشته است حاکی از سیر صعودی قیمت‌ها است. افزایش قیمت گوشت و مرغ در ماه‌های گذشته به اندازه‌ای بوده است که دهک‌های پایین جامعه در عمل این کالاها را از فهرست خرید ماهانه‌شان خارج کرده‌اند.
اقتصاد نیوز نوزدهم مرداد در گزارشی اعلام کرد که سرانه مصرف گوشت قرمز در ایران به کمترین حد خود در چند سال گذشته رسیده و از ۱۳ کیلوگرم در سال ۱۳۹۰، در پایان ۱۴۰۱ به ۳ کیلوگرم کاهش پیدا کرده است؛ آماری نگران‌کننده که با توجه افزایش مجدد قیمت گوشت قرمز در پنج ماه نخست سال ۱۴۰۲، بی‌شک باز هم کاهش خواهد یافت.
قیمت گوشت گوسفندی راسته با استخوان در فروردین امسال هر کیلو ۲۷۶ هزار تومان بود که در مرداد به هر کیلو ۳۵۰ تا ۴۲۰ هزار تومان، بسته به نحوه عرضه، رسید. قیمت ران پاک‌کرده گوساله هم از هر کیلو ۲۷۵ هزار تومان در فروردین امسال به هر کیلو ۴۴۷ هزار تومان رسیده است.
قیمت مرغ نیز وضع مشابهی در بازار ایران داشته است. در فروردین ۱۴۰۲، در فاصله‌ای کوتاه، کمبود مرغ در بازار سبب شد قیمت هر کیلو مرغ از ۶۰ هزار تومان به نزدیکی ۱۰۰ هزار تومان برسد. این در حالی است که با وجود ادعای ستاد تنظیم بازار مبنی بر مهار قیمت مرغ، قیمت این کالای اساسی در فروشگاه‌های شهری به نزدیکی ۱۴۰ هزار تومان رسیده است که افرایش قیمتی نزدیک به ۵۰ درصد نشان می‌دهد.
قیمت لبنیات نیز با وجود دو نوبت افزایش رسمی در پنج ماه اخیر هنوز صعودی است. کارخانه‌های تولید لبنیات به‌دلیل صرفه اقتصادی نداشتن، تولید برخی محصولات را متوقف کرده‌اند.
خرداد امسال، با وجود مخالفت دولت، شرکت‌های لبنیات افزایش قیمتی ۱۵ تا ۳۰ درصدی را بر سه محصول شیر و ماست و پنیر اعمال کردند. این افزایش قیمت به‌ظاهر غیررسمی بود، اما در اواخر خرداد، پس از اعلام نرخ مصوب شیر خام، بار دیگر به درخواست افزایش ۳۰ تا ۳۵ درصدی شرکت‌های لبنیاتی منجر شد.
میراسلام تیموری، رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنایع لبنی، معتقد است وقتی که نرخ هر کیلو شیر خام ۲۵ درصد و بقیه هزینه‌ها نیز افزایش ۴۰ تا ۸۰ درصدی داشته است، قیمت‌گذاری دستوری ستاد تنظیم بازار پاسخگوی هزینه‌های تولیدکننده نیست؛ سخنانی که معنایی جز افزایش مجدد قیمت در ماه‌های آینده ندارد.
اما برنج و حبوبات وضع خاص خود را در بازار دارند. با وجود آنکه قیمت این کالاها در پنج ماه گذشته و پس از شوک صعودی سال ۱۴۰۱ ثباتی نسبی داشته است، کارشناسان معتقدند به‌علت توقف صادرات برنج هندوستان، اثر جنگ روسیه و اوکراین بر بازار غلات جهان، و خشک‌سالی بخشی از شالیزارهای شمال کشور، در نیمه دوم سال باید شاهد رشد مجدد قیمت حبوبات و برنج در بازار باشیم.
کریم اخوان، رئیس انجمن واردکنندگان برنج ایران، دوازدهم مرداد با حضور در برنامه «پرسشگر» شبکه آموزش از کاهش میزان خرید برنج در ماه‌های اخیر خبر داد و عامل آن را گرانی برنج در سال ۱۴۰۱ دانست. این روزها، قیمت هر کیلو برنج صدری دم‌سیاه ۱۵۳ تا ۲۲۰ هزار تومان و برنج هاشمی آستانه از ۱۰۰ تا ۱۴۵ هزار تومان است.
چهارم تیر امسال نیز، در فاصله کمتر از یک ماه مانده به دوره شروع ممنوع شدن واردات برنج، انجمن تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان برنج در نامه‌ای خطاب به رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس یادآور شد که برقراری دوره ممنوعیت واردات برنج در سال ۱۴۰۰ باعث کمبود و افزایش قیمت برنج خارجی شد و اثر آن بر قیمت برنج ایرانی رشد ۵ برابر قیمت بود.
اعضای انجمن در نامه خود هشدار داده‌اند که وضع بازار امروز مشابه با وضع سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ است و در صورت اصرار دولت بر اجرای سیاست‌های قبلی، مردم باز هم شاهد رشد ناگهانی و چندبرابری قیمت برنج خواهند بود.
به این ترتیب، هرچند گرانی در نیمه ابتدایی سال دست از سر سفره مردم بر نداشت، بر اساس تحلیل کارشناسان، تورم در حوزه اقلام خوراکی در نیمه دوم سال چشم‌اندازی به‌مراتب نگران‌کننده‌تر خواهد داشت؛ وضعی که برآمد آن جز افزایش تعداد افراد زیر خط فقر و خالی‌تر شدن سفره‌های مردم ایران نخواهد بود.
