یک خاخام، یک اسقف و یک پیشوای مسلمانان در کنار هم؛ ایده‌ای که اگرچه دور از ذهن به نظر می‌رسید، با امضای سند برادری انسانی در فوریه ۲۰۱۹ شکل اجرایی به خود گرفت تا روابط بین ادیان را تقویت کند.

این سند که به دست پاپ فرانسیس و احمد الطیب، امام جماعت مسجد الازهر امضا شد، از پیروان سه دین ابراهیمی خواست پیوندهای صلح و دریچه‌هایی برای گفت‌وگو ایجاد کنند؛ درخواستی که به تاسیس عمارت خاندان ابراهیمی در ابوظبی منجر شد.

به گزارش عرب نیوز، عمارت خاندان ابراهیمی که در ماه مارس افتتاح شد، شامل کنیسه، کلیسا و مسجد است. این ساختمان‌ها در عین حال که به یکدیگر شباهت دارند، هر کدام با تزئينات خاص خودشان ساخته شده‌اند تا بیانگر هویت بصری متمایزشان باشد.

بنیانگذاران این عمارت می‌گویند ایده ساخت چنین بنایی این بوده که به پیروان سه دین ابراهیمی مکان واحدی ارائه شود که بتوانند در عین حال که به طور جداگانه عبادت می‌کنند، با یکدیگر نیز در ارتباط باشند. آن‌ها معتقدند این مکان، مفهم جدیدی را درباره روابط بین ادیان ایجاد می‌کند و بازدیدکنندگان می‌توانند با بازدید از این فضاها با ایده‌های مذاهب مختلف آشنا شوند. سازندگان این عمارت همچنین معتقدند که در صورت موفقیت‌آمیز بودن این ایده، از طرف دولت‌ها و رهبران مذهبی در سراسر جهان الگوبرداری خواهد شد. آن‌ها در عین حال تاکید می‌کنند که قصدشان به هیچ وجه ادغام سه دین نیست.

امام جماعت مسجد احمد الطیب در گفت‌وگو با عرب نیوز در این زمینه گفت که بسیاری از مردم در ابتدا در مورد هدف ساخت عمارت خاندان ابراهیمی سردرگم بودند. او تاکید کرد: «زمانی که عمارت خاندان ابراهیمی افتتاح شد، تصورات غلط زیادی وجود داشت مبنی بر اینکه قرار است همه به یک دین دعوت شوند، اما زمانی که مردم از از این عمارت بازدید کردند، چنین تصورات غلطی به سرعت اصلاح شد.»

او افزود: «ما در اینجا کاملا مستقل از کلیسا و کنیسه عمل می‌کنیم و مانند یک مسجد معمولی فعالیت‌های خودمان را داریم. در عین حال فرصتی فراهم است که دور هم جمع شویم و برای پرهیز از تفرقه، در گفت‌وگوهایمان به‌دنبال نقاط اشتراک باشیم.»

به گفته او، این عمارت در مجموع به عنوان نمادی از تساهل مذهبی و مکانی عمل می‌کند که در آن همه ادیان می‌توانند یاد بگیرند که یکدیگر را در صلح و دوستی درک کنند.

اهمیت گفته‌های او هنگامی مشخص می‌شود که با نگاهی به آمارها متوجه شویم مسلمانان حدود سه‌چهارم جمعیت امارات را تشکیل می‌دهند، فرقه‌های مختلف مسیحی تقریبا ۱۰ درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند و مابقی شامل تعدادی دیگر از مذاهب از جمله هندو، سیک، بودایی و یهودی است.

شایان ذکر است که قانون اساسی امارات متحده عربی، آزادی عبادت را تضمین می‌کند و تاکید دارد تا زمانی که انجام اعمال مذهبی خلاف سیاست عمومی نباشد، باید به آن‌ها احترام گذاشت. البته در این کشور اسلام دین رسمی است و قوانینی وجود دارد که توهین به مقدسات و تغییر دین از اسلام را غیرقانونی می‌کند.

از سپتامبر ۲۰۲۰، امارات، بحرین و مراکش با امضای پیمان ابراهیم با میانجیگری ایالات متحده، روابط خود را با اسرائیل عادی کردند و به این ترتیب درها را برای تجارت، روابط دیپلماتیک و همکاری امنیتی باز کردند. همچنین این پیمان، راه را برای بازدید و مهاجرت افراد با مذهب یهودی به امارات باز کرد.

هنوز تردیدهای زیادی در مورد پیمان ابراهیم و نقش آن در روند صلح خاورمیانه وجود دارد، به خصوص که مقام‌های اسرائیلی به اشغال سرزمین‌های فلسطینی و حمایت از شهرک‌سازی ادامه می‌دهند. با این حال، چنین اختلاف‌هایی با اسرائیل بر سر مسائل سیاسی، رشد جمعیت یهودی امارات را متوقف نکرده است.

کنیسه موسی بن میمون در عمارت خاندان ابراهیمی، اولین کنیسه در خلیج فارس طی تقریبا ۱۰۰ سال گذشته است و خاخام اصلی آن، یهودا سارنا، از استقبال جمعیت یهودیان از فعالیت این کنیسه خبر می‌دهد.

او در گفت‌وگو با عرب نیوز تاکید کرد: «با آنکه اقدام‌های یهودستیزی در سراسر جهان افزایش یافته است، یهودیان در امارات احساس امنیت می‌کنند.»

به گفته این پیشوای یهودیان، طراحی کنیسه از طرف جامعه یهودی و بدون هیچ دخالت خارجی انجام شده است. با توجه به موفقیت اولیه عمارت خاندان ابراهیمی، سارنا پیش‌بینی کرد که می‌توان آینده روشنی را برای پروژه‌های مشابه در سایر نقاط جهان در نظر گرفت که به ایجاد پیوندهای منسجم بین پیروان همه ادیان کمک کند.

پائولو مارتینلی، کشیشی که از طرف پاپ فرانسیس برای فعالیت در عمارت خاندان ابراهیمی منصوب شد نیز در این زمینه به عرب نیوز گفت: «ما پیروان سه دین به وضوح با هم تفاوت داریم اما در کنار هم قرار گرفته‌ایم. معتقدم می‌توانیم تجربیات خود را به‌اشتراک بگذاریم و به دنیا نشان دهیم که می‌توان با هم کار و زندگی مسالمت‌آمیز کرد، حتی اگر متفاوت باشیم.»

او معتقد است پتانسیل زیادی برای مراکز بین ادیانی مشابه در سایر نقاط جهان وجود دارد: «فکر می‌کنم این یک فرصت عالی است که در چنین مکان‌هایی نشان دهیم که می‌توان متفاوت بود و در عین حال، ارزش‌های والایی را با یکدیگر به‌اشتراک گذاشت.»