کلئوپاترا در سینما: از ممنوعیت نمایش تا جنجال بر سر رنگ پوست  

حاشیه‌های «رنگ پوست کلئوپاترا» در سریال نتفلیکس ادامه دارد

کلئوپاترا در طول ۲۰۰۰ سال گذشته به افسانه‌ای تاریخی بدل شده که آثار پرشماری را، از نمایشنامه گرفته تا فیلم و ادبیات، تحت‌تاثیر قرار داده است-Netflix

انتخاب یک بازیگر سیاه‌پوست در نقش «کلئوپاترا»، باعث بحث‌وجدل در مورد دقت تاریخی این مستند شده که سینمادوستان را به یاد ماجراهای نخستین حضور این ملکه مصری بر پرده‌های سینما می‌اندازد. 

کلئوپاترا در طول ۲۰۰۰ سال گذشته به افسانه‌ای تاریخی بدل شده که آثار پرشماری را، از نمایشنامه گرفته تا فیلم و ادبیات، تحت‌تاثیر قرار داده است. 

ادل جیمز، ستاره جدیدترین اثر تلویزیونی درباره ملکه کلئوپاترا، در واکنش به شکایت مصر علیه نتفلیکس برای به تصویر کشیدن کلئوپاترا «با رنگ پوست نادرست» در این مجموعه مستند، واکنش نشان داد و گفت: «من برای آن‌ها ناراحتم.» این سریال دومین قسمت از مجموعه مستند ملکه‌های آفریقایی نتفلیکس است که به بررسی چهره‌های زنان قدرتمند در طول تاریخ آفریقا می‌پردازد.

تینا غروی، کارگردان ملکه کلئوپاترا، واکنش‌ها را به انتخاب بازیگر سیاه‌پوست محکوم کرد، اما این امر مانع از آن نشد که محمود السماری، وکیل مصری، علیه نتفلیکس شکایت کند.

اخیرا شورای عالی آثار باستانی مصر (SCA) بیانیه‌ای در واکنش به «ملکه کلئوپاترا» منتشر، و اعلام کرد که کلئوپاترای هفتم «پوست روشن و ویژگی‌های هلنیستی (یونانی)» داشت.

این نخستین حضور ملکه افسانه‌ای بر پرده سینما و صفحه تلویزیون نیست. از آغاز تاریخ سینما، این زن قدرتمند حضوری جنجالی در آن داشته است.

فیلم‌های متعددی ساخته و پخش شده‌اند که زندگی کلئوپاترای هفتم را به تصویر می‌کشند. او آخرین فرمانروای سلسله بطلمیوسی بود که از ۵۱ پیش از میلاد تا ۳۰ پیش از میلاد بر مصر حکومت می‌کرد. نخستین وظیفه‌ کلئوپاترا که در سن ۱۸ سالگی ملکه مصر شد، مقاومت در برابر جاه‌طلبی‌های حاکمیتی رم بود. به همین دلیل، به طرز شگفت‌انگیزی مضامین مصری کمی در فیلم‌های مربوط به کلئوپاترا وجود دارد و به جای آن، بسیاری از فیلم‌های ساخته‌شده بر رم تمرکز دارند.

یکی از نخستین فیلم‌های ساخته‌‌شده درباره کلئوپاترا، در ۱۹۱۷ اکران شد. این فیلم در زمان خود، فیلمی پرفروش و پرطرفدار با صحنه‌ها و لباس‌های پیچیده بود و تدا بارا را به یکی از نخستین نمادهای جنسی سینما بدل کرد. ناظران هالیوود فیلم را ناپسند دانستند و در نتیجه، تمام نسخه‌های آن را از بین بردند.

سسیل بی. دمیل نیز فیلم دیگری را در ۱۹۳۴ تهیه، و کلودت کولبر در آن بازی کرد. این فیلم موفق سیاه‌و‌سفید به لطف دمیل، یک نمایش رقص درخشان به شمار می‌رود. خلاقیت فیلمساز و استعداد بازیگری کولبر در کنار یکدیگر، نتیجه‌ شاهکاری داشت.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

یکی از انتقادهای مرتبط با کولبر، به‌رغم اعتماد‌به‌نفس و توانایی آشکار او، عدم ویژگی مدیترانه‌ای او بود. 

استعداد واقعی دمیل برای خلق یک شگفتی سینمایی، در اسکندریه است که جان می‌گیرد: ملکه مصر، مارک آنتونی، سیاستمدار و ژنرال رومی، را اغوا می‌کند تا به عاقبت نفرین‌شده قریب‌الوقوع خود برسد. کار فیلم در بخش مربوط به نبرد اکتیوم، هم در خشکی و هم در دریا، تا حدودی ناامیدکننده است و نسبتا ناشیانه به تصویر کشیده شده است، اما در به تصویر کشیدن مرگ باوقار ملکه، خوب عمل می‌کند.

بعدها، گابریل پاسکال در ۱۹۴۵ اقتباسی از نمایشنامه جورج برنارد شاو (۱۹۰۱) با نام «سزار و کلئوپاترا» ساخت. اما ترکیب درام صحنه و فیلمسازی چنانکه انتظار می‌رفت، خوب از آب درنیامد.بازی ویوین لی هم در نقش کلئوپاترای عشوه‌گر درست جا نیفتاد، اما صحنه‌های رزمی این فیلم در ۱۹۴۵، شایسته اعتبار زیادی است. 

چه کسی بهتر از الیزابت تیلور زیبا برای نقش‌آفرینی کلئوپاترا در فیلم پرفروش «کلئوپاترا» محصول ۱۹۶۳؟ زیبایی افسانه‌ای ملکه بیش از اینکه نفرین باشد، نعمت است، چرا که او مجبور است به مثابه مالک ارباب سلطنت، جلوه‌گر باشد.

دست بر قضا ریچارد برتون، بازیگر نقش مارک آنتونی، در زندگی واقعی نیز دلباخته تیلور بود. هرچند این فیلم در سال اکران خود جایگاه نخست فروش گیشه را از آن خود کرد، اما نتوانست سرمایه‌گذاری‌اش را جبران کند و در نتیجه، استودیو تقریبا ورشکست شد. با این حال، به نظر می‌رسید که مخاطبان، عاشق رابطه عاشقانه بین کلئوپاترا و مارک آنتونی، یا بهتر است بگوییم تیلور و برتون، بودند.

کمتر از ۱۰ سال بعد، فیلم «آنتونی و کلئوپاترا» در ۱۹۷۱ اکران شد؛ تنها فیلم هالیوودی بر اساس نمایشنامه شکسپیر. چارلتون هستون استعداد خود را با اقتباس از نمایشنامه، کارگردانی فیلم و ایفای نقش اصلی که در این مورد آنتونی بود و نه کلئوپاترا، ثابت کرد.

ملکه زمانی که سزار را برای منافع خود اغوا کرد، ۲۲ ساله بود و زمانی که تصمیم گرفت به شکل غم‌انگیزی به زندگی خود با آنتونی پایان دهد، ۳۹ سال بیشتر نداشت.

بیشتر از زندگی