ابومحمد الجولانی، رهبر گروه «هیئت تحریر شام»، در تلاش است که با فاصله گرفتن از گروه القاعده و انتشار پیام تساهل مذهبی و کثرت‌گرایی، از فهرست سازمان‌های تروریستی کشورهای غربی خارج شود.

«هیئت تحریم شام» در دهه گذشته کنترل بخشی از شمال غرب سوریه را در دست داشت و با بمب‌گذاری‌های مرگبار، تهدید به انتقام از نیروهای «صلیبی» غربی و اعمال تنبیه و خشونت علیه زنانی که پوشش اسلامی را رعایت نمی‌کنند، به شهرت رسید.

به گزارش آسوشیتدپرس، الجولانی در تلاش برای ارائه تصویر متفاوتی از گروه خود، جناح‌های افراطی مذهبی را سرکوب، و پلیس مذهبی بدنام خود را منحل کرده است. همچنین، برای نخستین بار در بیش از یک دهه اخیر، اخیرا در کلیسایی در استان ادلب سوریه، مراسم عشای ربانی برگزار شد.

ایالات متحده آمریکا «هیئت تحریر شام» را گروهی تروریستی می‌داند و برای اطلاع از محل اختفای الجولانی، ۱۰ میلیون دلار جایزه تعیین کرده است. سازمان ملل متحد نیز این گروه را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داده است.

اوایل ماه جاری میلادی، ایالات متحده و ترکیه در همکاری با یکدیگر دو فرد را تحریم کردند که گفته می‌شود برای گروه‌های شبه‌نظامی، از جمله «هیئت تحریر شام»، پول جمع‌آوری می‌کردند.

در گردهمایی اخیر مقام‌های مذهبی و محلی، رهبر گروه «هیئت تحریر شام» گفت شریعت اسلام نباید با زور تحمیل شود. او با اشاره به عربستان سعودی که پس از دهه‌ها سخت‌گیری مذهبی، کنترل‌های اجتماعی را در سال‌های اخیر کاهش داده است، چنین گفت: «ما نمی‌خواهیم جامعه «دورو» شود؛ طوری که وقتی مردم ما را می‌بینند نماز بخوانند و دعا کنند، و وقتی ما نباشیم، آن را ترک کنند».

این تغییرات در شرایطی رخ می‌دهد که گروه الجولانی به طرز فزاینده‌ای منزوی شده است. کشورهایی که زمانی از شورشیان در جریان جنگ داخلی سوریه حمایت می‌کردند، اینک می‌کوشند روابط خود را با بشار‌اسد، رئیس ‌جمهوری سوریه‌، احیا کنند.

عربستان سعودی که زمانی دشمن بشار اسد و دولت او به شمار می‌رفت، سیاست خود را تغییر داده است و  پس از ۱۲ سال انزوای سوریه، باعث پذیرش دوباره سوریه در جمع کشورهای عضو اتحادیه عرب شد.

حتی ترکیه، اصلی‌ترین حامی دولتی گروه‌های مسلح مخالف باقی‌مانده در سوریه، نیز در حال تغییر سیاست‌های خود در این کشور است. هفته گذشته، وزیر خارجه ترکیه با همتای سوری خود در مسکو دیدار کرد که نخستین دیدار از نوع خود از ۲۰۱۱ به این سو به‌حساب می‌آمد. وزیران خارجه روسیه و جمهوری اسلامی ایران، از متحدان اصلی بشار اسد، نیز در این مذاکرات شرکت داشتند. این دیدار، به‌رغم حضور نیروهای ترکیه در شمال غرب سوریه، گام مهمی در جهت احیای مناسبات دمشق و آنکارا به شمار می‌رود.

الجولانی در ماه‌های اولیه قیام مردم سوریه در سال ۲۰۱۱، زمانی که رهبر شاخه القاعده در سوریه شد و گروهش با عنوان «جبهه النصره» شناخته می‌شد، به شهرت رسید.

ژوئیه ۲۰۱۶، جبهه ‌النصره نام خود را به جبهه «فتح‌الشام» تغییر داد و اعلام کرد که در حال قطع روابط خود با القاعده است. این اقدام از نظر بسیاری، تلاش این گروه برای بهبود وجهه‌اش تلقی شد. این گروه بعدها با چند گروه دیگر ادغام، و به «هیئت تحریر شام» تبدیل شد. در آن دوران الجولانی برای نخستین بار به‌صورت علنی در میان مردم ظاهر شد و پوشش ظاهری خود را از عمامه و عبای سفید، به پیراهن و شلوار تغییر داد.

آسوشیتدپرس نوشته است که به نظر می‌رسد تغییر در وجهه عمومی الجولانی، تاثیری بر رویکرد دولت ایالات متحده نسبت به این گروه نداشته است.

اندیشکده «گروه بین‌المللی بحران» در گزارشی در اوایل سال جاری میلادی، نوشت «هیئت تحریر الشام» تغییر کرده است و در حال دور شدن از رویکرد جهادگرایانه است. این گروه همچنین برخی اوقات خود را مدافع اقلیت‌ها در شمال غرب سوریه که عمدتا سنی‌مذهب‌اند، معرفی می‌کند.

الجولانی در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۲۱، تروریستی نامیدن گروهش را «ناعادلانه» و «سیاسی» خواند و گفت: «به سیاست‌های غرب در منطقه انتقاد داریم، اما نگفتیم که می‌خواهیم با آن‌ها بجنگیم». او همچنین تاکید کرد همکاری این گروه با القاعده پایان یافته است و گروهش حتی در گذشته نیز مخالف انجام عملیات در خارج از سوریه بوده است.