هفته گذشته کتابی با عنوان «زنان مهاجر و روایت‌های درد و مقاومت»، در شهر مونترال کانادا رونمایی شد. این کتاب، داستان مرارت‌های پیش از مهاجرت و موفقیت‌های پس از آن، از زبان زنان مهاجر افغان، پاکستانی، ایرانی و هندی است. 

«زنان مهاجر و روایت‌های درد و مقاومت» بعد از یک سال کار تمام‌وقت و به همت انجمن زنان افغان مونترال که مدیریت آن را خانم مکی عارف برعهده دارد، در حالی منتشر شده است که سازمان «افق‌های نو برای شهروندان ارشد» و میراث فرهنگی کانادا و مجله هفته کانادا، حامیان این پروژه بوده‌اند. این کتاب به طور همزمان به سه زبان فارسی، انگلیسی و فرانسه منتشر شده است.  

در رونمایی از این کتاب، حضور ۱۰ زنی که داستان و روایت‌های آنها در این کتاب منتشر شده است، خودنمایی می‌کرد و در حالی که پوشش محلی و اسلامی خود را حفظ کرده بودند و بدون کلامی، صندلی‌هاشان را پشت به جمعیت گذاشته بودند تا مبادا کسی از آنها عکس بگیرد، توجه مخاطبان را به خود جلب می‌کردند.

در مراسم رونمایی کتاب، مکی عارف، ضمن قدردانی از تمام کسانی که در آن پروژه او را همراهی کردند، انگیزه اصلی انتشار این کتاب را به اشتراک گذاشتن تجربیات زنان مهاجر عنوان کرد و گفت،«از آنجایی که عده زیادی از زنان افغان پس از سال‌ها آوارگی به امید رسیدن به جایگاهی امن به کانادا رسیدند، لذا بازگو کردن هر یک از این داستان‌ها که مملو از تجارب آموزنده برای دیگر مهاجران است، به ما می‌آموزد که مشکلات خود را در پس مهاجرت، چگونه حل کنیم؛ ضمن این که متوجه می‌شویم ما تنها مهاجرانی نیستیم که ممکن است برای دوباره ساختن زندگی، مجبور به تحمل سختی‌ها شده باشیم.» 

عکس‌ از سایت خبری نشریه هفته – مونترال 

او که خود یکی از راویان داستان است، در روز رونمایی کتاب از سوی اداره میراث فرهنگی کانادا مورد تقدیر قرار گرفت و جایزه بشردوستی را دریافت کرد. مکی عارف در داستانش با عنوان «روزی که ۵ هزار راکت بر شهر بارید»، از مرارت‌ها و مشکلاتی گفته است که در طول مهاجرتش از افغانستان به قزاقستان و سرانجام به کانادا متحمل شده است، و از خاطراتی که روزهای تلخ و شیرین کابل را، هنگامی که با تمام تلاش‌هایش نتوانست رویاهای خود را در کشوری که وطنش بود به تحقق برساند، برایش تداعی کرده است.

مدیر انجمن زنان افغان مونترال، هدف خود را از انتشار این کتاب در مقدمه آن چنین بیان کرده است، که این کتاب می‌تواند به وزارت مهاجرت کانادا و سایر بخش‌های مدیریتی این کشور که با اجتماعات مهاجران سر و کار دارد، نیز به عنوان یک دستاورد بزرگ کمک کند تا راه‌کارهای بهتری برای ساماندهی امور مهاجران بیابند. برای مثال، بهتر درک کنند که مشکلات زبانی و تفاوت فرهنگی گاهی تا چه اندازه کار یک مهاجر را با پیچیدگی مواجه می‌کند و سبب تشویش شدید او می‌شود. او به زنان و مردانی اشاره می‌کند که به دلیل مشکلات ناشی از مهاجرت به بیماری‌های روانی دچار شده‌اند و فرزندانشان در تشویش و انتظار قرار گرفته‌اند، و ابراز امید کرده است که این کتاب و خاطراتی که در آن بازگو شده است، منبعی آموزنده باشد.

به گفته مکی عارف، انجمن مرکز زنان افغان مونترال طی هفده سال فعالیت، به زنان مهاجر افغان کمک کرده است تا انزوای خود را بشکنند، توانمند شوند و فضایی ایمن برای زنان مهاجر در مونترال ایجاد کنند. 

در مراسم رونمایی از این کتاب، سید مجتبی احمدی؛ نماینده سفارت افغانستان در اوتاوا نیز حضور داشت. او نیز در یک سخنرانی کوتاه، با تاکید بر این که زنان و دختران افغان در طول تاریخ افغانستان مشکلات و سختی‌های زیادی را پشت سر گذاشته‌اند، و از این که این کتاب علی‌رغم مشکلات متعدد، بالاخره انتشار یافته است، ابراز خوشحالی کرد. 

خسرو شمیرانی، ناشر این کتاب نیز از سخنرانان برنامه بود. او که گرداننده یک نشریه هفتگی اجتماعی – فرهنگی با نام «هفته» است، درباره اهمیت انتشار این کتاب گفت: «اگر زندگی هر انسان یک کتاب باشد، زندگی هر مهاجر، بی‌تردید داستانی است پرفراز و نشیب، گاه فرار از دهان مرگ و رسیدن به زندگی، و گاه نرسیدن؛ هرگز نرسیدن. ... آیلان، آن کودک معصوم سوری را به یاد دارید؟ اگر تصویر آن پیکر کوچک خوابیده بر ساحل دریای مدیترانه را دیده باشیم، حتما برای همیشه در حافظه‌مان نشسته است و درد آن در گوشه‌ای از وجودمان جاودانه شده است. برخی به سرنوشت آیلان دچار می‌شوند، و برخی دیگر به مقصد می‌رسند. اما همه آنها تجربیاتی را پشت سر گذاشته‌اند که گاه تنها شنیدن روایت‌هاشان دل را پر از درد و چشم را پر آب می‌کند.»

عکس‌ از سایت خبری نشریه هفته – مونترال 

شمیرانی که از حامیان فعالیت‌های فرهنگی و نیز، صاحب کتابخانه نوروززمین در شهر مونترال است، در پایان گفت: «زنان و کودکان بی‌شک اولین قربانیان تنش هستند و خطرهای سفر از جنوب بلازده به سوی شمال ثروتمند نیز این گروه را بیشتر تحت تاثیر قرار می‌دهد، و جالب این که همین گروه در سرزمین جدید شکوفا می‌شود و منشا تاثیرات مثبت فراوان. در کتاب پیش رو، ده زن تجربه‌های تلخ و شیرین خود را از سرزمین مادری، پروسه گریز و موفقیت در میهن جدید تعریف می‌کنند که با هم مجموعه‌ای شده در برابر شما.»

گفت‌و‌گوها و تدوین این کتاب بر عهده نفیسه حقیقت جوان، روزنامه نگار ایرانی بوده است که برای سفری کوتاه در شهر مونترال حضور یافته بود. او که به خاطر شرایط حاکم در ایران، خود نتوانسته بود در رونمایی کتاب حضور داشته باشد، پیام صوتی خود را از طریق «واتس‌اپ» به مراسم ارسال کرده بود. این روزنامه‌نگار و خبرنگار جوان، حال خود را در نوشتن این داستان‌ها چنین توصیف کرده است: «پس از گذشت یک سال از شروع همکاری با مرکز زنان افغان مونترال برای نگارش کتابی درباره‌ زنانی مهاجر، امروز می‌دانم که «زندگی»، بزرگ‌ترین اتفاق غیرقابل پیش‌بینی است که هر یک از ما آن را به شیوه‌ خودش تجربه می‌کند. کتابی که امروز در جشن رونمایی‌اش شرکت کرده‌اید، برش کوتاه اما شجاعانه‌ای از واقعیت زندگی زنانی است که هر یک به دلایلی از سرزمین مادری‌شان دل کندند تا روزگار بهتری برای خود و خانواده‌هاشان بسازند. روایت‌هایی که خواندن‌شان به بسیاری از ما یادآور می‌شود که ما هم برای بقا باید خلاف جریان آب شنا کنیم. در تک‌ تک واژه‌هایی که صرف خلق این کتاب شده است، لحظه‌هایی را زندگی کرده‌ام که امکان زیستن با امید در تاریکی را به من آموخته است. این‌که در واپسین لحظه‌های ناامیدی، روشنایی نهفته است که تنها با حضور عشق و ایمان می‌تواند از هر مانعی عبور کند و در سخت‌ترین و سردترین زمین‌ها به بار بنشیند.آرزو می‌کنم روایت‌های کتابی که در دست دارید، بتواند گرمای عشق و امید را در روح و جان شما به جریان بیاندازد.»

او همچنین در پیشگفتار کتاب، حال خود را چنین توصیف کرده است: «من راوی داستان‌های دست اول و تجربیات ناب زنانی هستم که برای ساختن روزهای آرامتر، سرزمین مادری‌شان را ترک کرده‌اند و به دیاری غریب پناه آورده‌اند. جمع‌آوری چنین روایت‌هایی فرصت مغتنمی است که به سادگی نصیب هر کسی نمی‌شود و برای من که سال‌های زیادی از زندگی‌ام را به عنوان خبرنگار در جست‌و‌جوی این لحظه بوده‌ام، اتفاق ویژه‌تری به شمار می‌آید. خاص‌تر این که در مقام نویسنده، می‌بایست درس اصول اخلاق روزنامه‌نگاری و ادای رسم امانت‌داری را در بازنویسی روایت دیگران پس می‌دادم.»

او تاکید می‌کند که عوامل متعددی، همچون ملاحظات خانوادگی، سنت‌ها، جایگاه اجتماعی، تابوهای فرهنگی و...، موجب شده است تا جزئیات بسیاری از داستان‌ها پس از تحریر، بنا به مصلحت راویان حذف شود و یا به شکلی پوشیده مکتوب شود.»

زنان زیادی در سراسر دنیا با مشکلات مهاجرت روبه‌رو بوده‌اند؛ زنانی که حتی بعد از رهایی از جامعه سنتی و مردسالار، دردنیای آزاد نیز درگیر مشکلاتی هستند که ریشه در فرهنگ و سنت دارد. باشد که انتشار این کتاب کمک کند تا تابوهایی که دست و پای زنان مهاجر، به‌خصوص دختران و زنانی را که از خاورمیانه مهاجرت می‌کنند، قفل و زنجیر کرده است، بشکند و بتواند برای آنان در سرزمین‌هایی که آرزویش را داشتند، آزادی به ارمغان بیاورد. 

علاقه‌مندان می‌توانند از طریق سایت آمازون این کتاب را خریداری کنند، یا از طریق ایمیل به آدرس [email protected]کتاب خود را سفارش دهند.