پژوهش‌ها نشان می‌دهد که مگس‌های سرکه نری که در معرض آلودگی اُزنی قرار گرفته‌اند ممکن است در تشخیص مگس‌های جنس مخالف با مشکل مواجه شوند و در عوض به مگس‌های نر تمایل نشان دهند.
دانشمندان دریافته‌اند که قرار گرفتن در معرض مقدار زیاد ازن سبب اختلال در انتقال پیام‌های شیمیایی جفت‌گیری (فرومون‌ها) میان این حشرات می‌شود.
نتیجه پژوهش‌ها نشان می‌دهد که مگس‌های ماده به نرهایی که در معرض ازن قرار گرفته‌اند علاقه کمتری دارند و واکنش آن‌ها به اظهار عشق این نرها کندتر است.
به گفته محققان مزبور، یافته‌های آن‌ها، که در نشریه نیچر کامیونیکیشنز منتشر شده است، موجب این نگرانی شده است که آلودگی ازنی ممکن است در کاهش شمار حشرات در جهان دخیل باشد.
پروفسور بیل هنسون، نویسنده این مقاله پژوهشی و از موسسان گروه بوم‌شناسی شیمیایی حشرات نسل جدید در مرکز ماکس پلانک و رئیس بخش رفتارشناسی عصبی فرگشتی این مرکز، گفت: «حشرات و فرومون‌هایشان طی میلیون‌ها سال تکامل یافته‌اند.»
«برعکس، غلظت آلاینده‌های هوا از دوره صنعتی شدن به‌شدت افزایش یافته است.»
«اگر فرومون‌ها ناگهان از بین بروند، بعید است سیستم‌های ارتباطی حشرات، که در دوره فرگشت آن‌ها شکل گرفته است، بتواند در مدتی کوتاه با شرایط جدید هماهنگ شود.»
«تنها راه‌حل این معما کاهش بی‌درنگ آلاینده‌های موجود در جو است.»
ازن که بالای جو زمین قرار دارد گرچه از ما در برابر پرتوهای زیان‌بار خورشید محافظت می‌کند، در سطح زمین نوعی آلاینده هوا است که پژوهش‌ها نشان داده است به انسان و گیاهان آسیب می‌زند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
ازن در نتیجه واکنش شیمیایی بین اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات فرار آلی (یعنی آلودگی ناشی از خودروها و صنایع) در اثر نور خورشید و در دمای بالا در سطح زمین تشکیل می‌شود.
بسیاری از حشرات دیگر نیز مانند مگس سرکه با استفادهاز فرومون‌هایی که در هوا منتشر می‌کنند با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند، و این امر به‌خصوص هنگام جفت‌یابی مهم است.
نرها با استفاده از بوی فرومون‌ها ماده‌ها را از دیگر نرها تشخیص می‌دهند، زیرا فرومون ماده‌ها را جذب و نرها را دفع می‌کند.
در این پژوهش، مگس‌های سرکه نر را به مدت دو ساعت در معرض ازن (با غلظت حدود ۱۰۰ قسمت در میلیارد) قرار دادند‌ــاین میزان مشابه مقدار ازنی است که در جو سطح زمین در شهرهای آلوده وجود دارد.
محققان با مقایسه مگس‌های سرکه‌ای که در معرض ازن قرار گرفته بودند با حشرات گروه کنترل، به این نتیجه رسیدند که میزان فرومون موجود در بدن گروه اول به میزان قابل‌ملاحظه‌ای کاهش یافته است.
از میان هشت گونه مگس سرکه که آزمایش شدند، قرارگیری در معرض ازن فقط روی گونه دروسوفیلا باسکی اثری نگذاشته بود.
به گفته دانشمندان مزبور، پس از قرار گرفتن مگس‌ها در معرض ازن، افزایشی نیز در میزان جفت‌گیری نر با نر دیده شد که به نظر آن‌ها احتمالا به این علت بوده است که مگس‌های سرکه نر، بدون این پیام‌های شیمیایی، نتوانسته‌اند دیگر نرها را از ماده‌ها تشخیص دهند.
این محققان گفتند که بیشتر انواع فرومونهای حشرات حاوی پیوندهای دوگانه کربن با کربن‌اند که ازن به‌آسانی آن‌ها را می‌شکند.
دکتر مارکوس نادن، از نویسندگان پژوهش مذکور و رئیس گروه «رفتار بر اساس بو» در بخش رفتارشناسی عصبی فرگشتی موسسه بوم‌شناسی شیمیایی در مرکز ماکس پلانک، گفت : «پیش از این پژوهش می‌دانستیم آلاینده‌های زیست‌محیطی مانند ازن و اکسید نیتریک رایحه گل‌ها را کم می‌کنند و باعث می‌شوند گل‌ها جذابیت کمتری برای گرده‌افشان‌ها داشته باشند.»
«چون ترکیب‌های حاوی پیوندهای دوگانه کربنی به‌ویژه به کاهش ازن حساس‌اند، و چون تقریبا همه فرومونهای جنسی حشرات دارای این پیوندهای دوگانه‌اند، این سوال برای ما پیش آمد که آیا آلودگی هوا بر توانایی حشرات نر و ماده در پیدا کردن و تشخیص یکدیگر در جفت‌یابی نیز اثر دارد یا نه.»
این محققان در گام‌های بعدی همچنین قصد دارند آثار ازن را بر طیف وسیع‌تری از حشرات، از جمله بید و زنبور و مورچه، بررسی و مطالعه کنند.
PA
