این روزها گرم‌ترین بازار در افغانستان، بازار اتوبوس‌های شهری است زیرا فقر در این کشور به حدی افزایش یافته که کمتر کسی توان استفاده از خودرو شخصی را دارد. حتی تاکسی‌ها نیز دیگر کمتر مشتری دربست دارند و آن‌ها نیز مانند اتوبوس‌های شهری مسافران را کورسی از یک نقطه به نقطه دیگر انتقال می‌دهند. با این حال لیتیت مارکوس، در مطلبی در سی‌سی‌ان نوشته با وجودی که رسانه‌ها جز تراژدی و غم چیزی دیگری از افغانستان انعکاس نمی‌دهند، زندگی در افغانستان همچنان به روال همیشگی ادامه دارد. رستوران‌ها بازند، هتل‌ها مسافر دارند و مغازه‌ها نیز پر ازمشتری‌اند.

به نوشته او، اگرچه بسیاری خانه‌ها همیشه برق ندارند، کابل و چند شهر دیگر افغانستان شب‌هنگام به حد کافی روشن‌اند زیرا ژنراتورهای شخصی و برق دولتی دست‌به‌دست هم داده و شهرها را روشن نگه داشته‌اند اما چیز تازه‌ای که به زندگی مردم شهرهای افغانستان اضافه شده، علاوه بر چهره خشن و زمخت طالب‌ها، موجی از جهانگردان غربی است که از شهری به شهر دیگر در حال گردش و سیاحت‌اند.

با سقوط دولت جمهوری و سلطه طالبان، بیش از ۹۰ درصد جنگ‌ها در افغانستان پایان یافت زیرا باعث‌وبانی این جنگ‌ها در افغانستان خود طالبان بودند. این مسئله برای تعدادی از جهانگردان غربی که از دیگران جسورتر و ماجراجوترند، فرصتی میسر کرد تا راهی کوه‌ها و غارهای افغانستان شوند.

به گزارش سی‌ان‌ان، در یک سال و نیم گذشته جهانگردان زیادی از افغانستان دیدن کرده‌اند و حتی برخی سازمان‌های گردشگری تور افغانستان راه انداخته‌اند. 

تعدادی از بلاگرها نیز به افغانستان می‌روند تا برای وبلاگ‌های خود مطالب جدید تهیه کنند. کریستیان ایلیچیچ، اهل کرواسی، یکی از این افراد است. او که وبلاگ‌نویس است، اولین بار در سال ۲۰۲۰ از افغانستان دیدن کرد و حتی با کسانی که در این سفر ملاقات کرده بود، ارتباط داشت. او پس از سقوط دولت جمهوری بار دیگر علاقه‌مند شد به افغانستان برود. او می‌گوید: «می‌خواستم ببینم وضعیت دوستانم در افغانستان در حاکمیت طالبان چگونه است. به همین دلیل خواستم دوباره به افغانستان بیایم. اما آمدن به افغانستان جدا از هزینه‌های سفر و ناامنی داخلی، یک مشکل خاص دیگر هم دارد. طالبان هنوز به‌رسمیت شناخته‌شده نیستند و سفارتخانه‌های افغانستان اکثرا ویزای افغانستان صادر نمی‌کنند.»

با این حال کریستیان ایلیچیچ توانست با پرداخت ۵۰۰ دلار به سفارت افغانستان در دبی، ویزای این کشور را بگیرد. هرچند برای سفر به افغانستان تنها ویزای کافی نیست. شما می‌توانید به هر جای افغانستان سفر کنید اما تامین امنیت شما مسئله‌ای است که هیچ کس آن را ضمانت نمی‌کند. شما برای اینکه در منطقه‌ای گردش کنید باید از فرمانده منطقه مجوز داشته باشید. با این حال طالبان برای اینکه چهره بهتری از خود در رسانه‌های جهانی به نمایش بگذارند، تلاش می‌کنند با گردشگران خارجی با ملایمت برخورد و تسهیلات لازم برای سفر آنان را فراهم کنند.

البته خارجی‌هایی که به افغانستان می‌روند باید در نظر داشته باشند که از مراکز دیپلماتیک کشورشان هیچ حمایتی دریافت نمی‌کنند. زیرا تمامی سفارتخانه‌های غربی در کابل تعطیل‌اند. به همین دلیل نرخ بیمه مسافرتی برای سفر به افغانستان هم بالا است. سفارت آمریکا در اطلاعیه‌ای با سطح هشدار ۴، به شهروندان خود اعلام کرد از رفتن به افغانستان خودداری کنند زیرا با احتمال بازداشت و آدمربایی روبرو خواهند بود و کمکی هم به آنان نمی‌شود.

اندرو جرنیگان، مدیرعامل شرکت بیمه اینشورد (insured) می‌گوید هرگونه بیمه مسافرتی در سفر به افغانستان باطل است زیرا افغانستان در وضعیت «سفر نکنید» قرار دارد. بنابراین بیمه‌ها در سیستم باطل می‌شوند. البته برخی شرکت‌های بیمه‌ گردشگرانی را که به افغانستان می‌روند بیمه می‌کنند ولی در ازای ۸۱۰  دلار برای یک هفته که مبلغی به‌شدت هنگفت است.

طالبان دوست دارند تسهیلات لازم را برای سفر گردشگران خارجی فراهم  کنند. آنان مانند سلف خود در دهه ۹۰ میلادی نیستند که افکار عمومی جهان برایشان هیچ ارزشی نداشته باشد. طالبان تلاش می‌کنند ولو به‌دروغ  خود را یک نظام تامین‌کننده امن و ثبات در افغانستان نشان دهند. حتی چندی پیش یکی از فرماندهان طالبان به رسانه‌ها گفت که اگر خارجی‌ها بخواهند در افغانستان شراب بنوشند، هیچ مشکلی وجود ندارد.

ایلیچیچ می‌گوید طالبان به وبلاگ او علاقه‌مندند. او با راننده و مترجم خود به هر گوشه افغانستان سر زده، در خانه مردمان روستایی زندگی کرده و در رستوران‌های محلی کوچک غذا خورده است. او مسلما در وبلاگش از امنیت خوب افغانستان می‌نویسد اما این حقیقت افغانستان در دست طالبان نیست. گروه طالبان تنها امنیت را برای گردشگران خارجی تامین کرده‌اند.

گردشگران خارجی فقر روزافزون مردم را درک نخواهند کرد زیرا پولی که با خود آورده‌اند، مجال یک اقامت بسیار عالی را به آنان می‌دهد. هیچ گردشگری صف طولانی زنان و کودکان جلو نانوایی‌ها را که منتظرند فردی نان بگیرد و از سر خیرخواهی قرص نانی نیز به آنان بدهد، نخواهد دید. هیچ گردشگری تاکنون با قتل‌عام‌های طالبان روبرو نشده است و شاید حتی هیچ گردشگری، گزارش گزارشگر حقوق بشر سازمان ملل متحد در مورد وضعیت افغانستان را نخوانده باشد. هیچ جهانگردی هم شکنجه دختران و زنان افغان به دلیل اعتراض به محدودیت‌هایشان را شاهد نبوده است. 

آرش عزیززاده، از مدیران یک سازمان غیرانتفاعی برای افغان‌ها می‌گوید که گردشگرانی که اتفاقا چهره تاثیرگذار فضای مجازی یا بلاگرند، بهترین مزیت را برای طالبان دارند. آنان ظاهر اوضاع را می‌بینند و در مورد طالبان حرف می‌زنند. در یوتیوب به‌راحتی می‌توان ویدیوهای فراوانی را مشاهده کرد که گردشگران خارجی این روزها از افغانستان منتشر می‌کنند. آنان کنار دکه‌های کوچک غذافروشی سر خیابان ایستاده‌اند، غذاهای محلی افغانستان مانند بولانی، پکوره، منتو و اشک، شورنخود و غیره را می‌خورند و امنیت کامل خود حرف می‌زنند. آنان شب‌ها را در چادرهای سفری در کنار بند امیر به روز می‌رسانند. بدون آنکه نگران امنیتشان باشند. اما زیر پوست این همه تسهیلات برای گردشگران خارجی، دنیایی از تنش و خطر وجود دارد.

شاید خارجی‌ها به‌خوبی متوجه این خطرها نیستند؛ شاید هم هستند اما شجاع‌تر آن‌اند که از این خطرها بترسند. کریستیان ایلیچیچ می‌گوید افغانستان خطرناک‌ترین کشور دنیا نیست، اما کاملا امن هم نیست؛ باید پیش از سفر مطالعه کرد. راهنمای خوب و ضمانت‌شده‌ای پیدا کرد و به جاهایی رفت که حداقل خطر امنیتی را داشته باشند.