منابع آگاه، روز پنجشنبه ۱۳ بهمن (۲ فوریه)‌، به ایندیپندنت فارسی گفتند که نیروهای طالبان اسماعیل مشعل، استاد دانشگاه و زکریا اصولی، نویسنده و پژوهشگر را بازداشت کرده‌اند.

فرید احمد فضلی، یکی از نزدیکان مشعل، به ایندیپندنت فارسی گفت که نیروهای طالبان این استاد دانشگاه را در نزدیکی پارک دهبوری در حوزه سوم امنیتی کابل دستگیر کردند.

فرید احمد فضلی افزود: «نیروهای امارت اسلامی استاد مشعل را لت‌وکوب کردند و او را با وضعیت بسیار وخیم به‌جای نامعلوم منتقل کردند. ما و خانواده استاد نگران وضعیتشان هستیم.» او از حکومت طالبان خواست که این استاد دانشگاه را از بند رها کنند.

مشعل در واکنش به محرومیت دختران از آموزش، کتاب‌هایش را به شهروندان و به‌ویژه زنان و دختران هدیه می‌داد و این اقدام او با واکنش‌ مثبت در رسانه‌های اجتماعی مواجه شده بود.

پیش‌تر، اسماعیل مشعل در واکنش به ممنوعیت ورود دانشجویان دختر به دانشگاه، مدارک تحصیلی‌اش را در یک برنامه زنده تلویزیونی پاره کرده بود.

منابع آگاه همچنین به ایندپیندنت فارسی گفتند که نیروهای طالبان سه روز پیش زکریا اصولی، نویسنده و پژوهشگر را بازداشت کرده‌اند و دلیل بازداشت او هنوز مشخص نیست.

عبدالطیف پدرام، رهبر حزب کنگره ملی افغانستان، در فیس‌بوکش نوشته است: «زکریا اصولی جرمش تاجیک بودن و پنجشیری بودن است؛ تا آنجا که من این مرد مبارز و دانشمند را می‌شناسم به هیچ حزب و گروه سیاسی هم تعلق ندارد، یک شهروند منصف و آزاده است. ایشان هم یکی از چند مولف قانون اساسی فدرال برای افغانستان/خراسان است.»

شماری از کاربران رسانه‌های اجتماعی از حکومت طالبان خواستند که از بازداشت و فشار روی فرهنگیان و نویسندگان دست بردارد.

حکومت طالبان درباره بازداشت اسماعیل مشعل و زکریا اصولی اظهارنظری نکرده است.

طالبان در ۱۵ اوت ۲۰۲۱، با سرنگون کردن نظام جمهوری بر افغانستان حاکم شدند و از آن زمان تا‌کنون برای فعالیت‌های فرهنگی محدودیت‌های شدیدی وضع کردند.

در دوران حاکمیت طالبان بخشی از جامعه فرهنگی و استادان دانشگاه در تبعید در کشورهای مختلف به سر می‌برند و کارهای فرهنگی کمی در افغانستان انجام می‌شود.

محدودیت فعالیت‌های فرهنگی و بازداشت نویسندگان و فرهنگیان باعث می‌شود که آمار متقاضیان مهاجرت از افغانستان بیشتر شود.