سازمان ملل متحد برای ارائه کمک‌های بشردوستانه به ۲۸ میلیون نیازمند در افغانستان در سال ۲۰۲۳، به دست‌کم ۶.۴ میلیارد دلار بودجه نیاز دارد و توقع می‌رود که این مبلغ را کشورهای کمک‌کننده به افغانستان بپردازند اما چالش اصلی تامین این پول نیست، بلکه لغو فرمان‌هایی است که روند کمک‌رسانی را در افغانستان مختل کرده است.

مارتین گریفیت، معاون دبیرکل و مسئول امور بشردوستانه سازمان ملل متحد، می‌گوید نگرانی‌هایی وجود دارند که ممکن است کمک‌کنندگان بین‌المللی نخواهند مبلغ موردنیاز برای فعالیت بشردوستانه سازمان ملل در افغانستان را بپردازند.

وزارتخانه‌های تحصیلات عالی و اقتصاد طالبان  ۲۹ آذر و ۳ دی، به دستور ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، فرمان‌های منع تحصیل و اشتغال زنان و دختران را صادر کردند. بر اساس این فرمان‌ها، فعالیت زنان در تمامی سازمان‌های داخلی و خارجی متوقف و در تمامی دانشگاه‌های دولتی و خصوصی به روی دختران و زنان دانشجو بسته شد.

به دنبال این محدودیت‌ها، دو مقام ارشد سازمان ملل متحد در راس هیئت‌هایی به افغانستان سفر کردند. آمنه محمد، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد، ۲۷ دی در راس هیئتی وارد کابل شد و برای ملاقات با سران طالبان، به قندهار و هرات نیز سفر کرد. آمنه محمد با مولوی امیرخان متقی، وزیر خارجه، مولوی عبدالسلام حنفی، معاون اداری نخست‌وزیر طالبان، معاون استاندار قندهار و گروهی از زنان در هرات ملاقات کرد‌؛ اما در مدت سه روز حضورش در افغانستان، نتوانست با رهبر طالبان یا دیگر چهره‌های تصمیم گیرنده از جمله ملا محمدحسن آخوند، نخست‌وزیر این گروه، دیدار کند.

آمنه محمد روز چهارشنبه، در نشستی خبری در نیویورک در مورد سفر خود به افغانستان اطلاعاتی ارائه داد اما به اینکه مقام‌های ارشد و تصمیم‌گیرنده طالبان از ملاقات با او خودداری کردند، اشاره نکرد. او گفت که در سفر به قندهار با شورای حکام که صادرکننده فرمان‌های طالبان است، ملاقات کرده، اما بر اساس اطلاعیه‌های خبری که طالبان منتشر کردند، آمنه محمد در مدت حضورش در قندهار تنها با مولوی حیات‌الله مبارک، معاون استاندار طالبان، دیدار کرده است.

در تشیکلات رسمی طالبان، معاون استاندار بیشتر مسئول امور اداری است و در تصمیم‌گیری‌های مذهبی و سیاسی نقشی ندارد و با در نظر گرفتن حضور ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان در قندهار، معاون استاندار این گروه در قندهار، ممکن است اجازه نداشته باشد حتی در جلسات تصمیم‌گیری شرکت کند.

مولوی محمد یوسف وفا، استاندار طالبان در قندهار که از چهره‌های قدرتمند این گروه در جنوب است، از ملاقات با آمنه محمد خودداری کرد؛ در حالی که هر روز با ملاها و دیگر مقام‌های محلی طالبان ملاقات می‌کند.

پس از سفر آمنه محمد که دستاورد محسوسی نداشت، مارتین گریفیت، معاون دبیرکل و مسئول امور بشردوستانه سازمان ملل هم در راس هیئتی روز دوشنبه ۳ بهمن، وارد کابل شد. مارتین گریفیت که پیش از این از صدور فرمان‌های منع تحصیل و اشتغال زنان در افغانستان ابراز نگرانی کرده بود، در ملاقات با رهبران طالبان، خواهان لغو بی‌قیدوشرط محدودیت‌های اخیر شد.

گریفیت با ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی نخست‌وزیر طالبان که از چهره‌های قدرتمند و تصمیم گیرنده به شمار می‌رود، ملاقات کرد. جزئیات این ملاقات هنوز اعلام نشده، اما از اطلاعیه‌های طالبان چنان به نظر می‌آید که ملا برادر به درخواست مارتین گریفیت در مورد لغو فرمان‌های صادرشده، پاسخ روشنی نداده است.

گریفیت با سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی و وزیر داخله (کشور) طالبان نیز دیدار کرد. حقانی به گریفیت گفت که منع تحصیل و اشتغال زنان یک محدودیت موقتی است و به‌زودی رفع خواهد شد.

مسئول امور بشردوستانه سازمان ملل روز چهارشنبه در مصاحبه با رویترز گفت، در ملاقات با رهبران طالبان به آنان گفته است که اگر نمی‌توانند محدودیت‌های وضع شده را لغو کنند، تنها به آژانس‎‌های سازمان ملل اجازه دهند زنان کارمند را به سر کارهایشان برگردانند.

گریفیت افزود که در هفته‌های آینده باید با کمک‌کنندگان به افغانستان به منظور جمع‌آوری پول برای کمک به ۲۸ میلیون نفر نیازمند ملاقات کند. به گفته او، حدود شش میلیون نفر در افغانستان در معرض گرسنگی شدید قرار دارند و کمک‌کنندگان باید قانع شوند تا برای ادامه کمک‌ مبلغ موردنیاز را در اختیار سازمان ملل متحد قرار دهد.

گریفیت با ابراز نگرانی دراین خصوص گفت که در صورت لغو نشدن فرمان‌های منع تحصیل و اشتغال زنان، ممکن است کمک‌کنندگان مبلغ موردنظر سازمان ملل را برای ادامه کمک‌رسانی به نیازمندان در افغانستان را نپردازند.

تنها نکته امیدوارکننده در صحبت‌های مارتین گریفیت این است که او گفت ممکن است طالبان در هفته‌های آینده، دستورالعمل‌هایی تهیه کنند تا زنان بتوانند بر اساس آن‌ها به محل کارشان در سازمان‌‎های غیردولتی بازگردند. او همچنین تذکر داد که اخیرا طالبان به زنانی که در بخش‌های بهداشت و آموزش کار می‌کنند اجازه فعالیت داده‌اند و ممکن است به‌زودی برای زنان کارمند بخش کشاورزی نیز مجوز کار صادر کنند.

گریفیت در حالی این سخنان را نشانه‌ امیدواری ذکر کرد که طالبان پیش از این هم گفته بودند که به زنان کارمند در نهادهای درمانی و آموزشی اجازه می‌دهند به کار ادامه دهند. از سوی دیگر، هر دو هیئت سازمان ملل به رهبری آمنه محمد و مارتین گریفیت که برای لغو فرمان‌های طالبان علیه تحصیل و اشتغال زنان به افغانستان سفر کردند، در جریان حضور در کابل از ملاقات با زنان افغان و به‌ویژه اعضای جنبش‌های اعتراضی خودداری کردند.

این اقدام هیئت‌های سازمان ملل متحد با اعتراض زنان افغانستان مواجه شد. شماری از اعضای جنبش اعتراضی زنان افغانستان با انتشار ویدیوهایی در فضای مجازی گفتند که هیئت‌های عالی‌رتبه سازمان ملل در سفر به افغانستان از ملاقات با زنان خودداری کردند تا باعث ناراحتی طالبان نشود. پافشاری رهبران طالبان بر وضع محدودیت‌های بیشتر بر زندگی زنان در افغانستان و ناکامی هیئت‌های اعزامی سازمان ملل در وادار کردن طالبان به خودداری از این اقدام‌ها، شکست روش کار سازمان ملل متحد در تعامل با طالبان را نشان می‌دهد.