آثار تاریخی افغانستان در موزه‌ای در فرانسه به نمایش گذاشته شدند

طالبان توجه به آثار تاریخی را مصداق بت‌پرستی می‌دانند

موزه گیمه در فرانسه حدود  ۴۰۰ اثر تاریخی مربوط به افغانستان را به نمایش گذاشته است‌ــ‌ WAKIL KOHSAR / AFP

در حالی که طالبان برای تسریع روند استخراج مس از معدن مس عینک، بر آثار تاریخی باارزش موجود در این منطقه پا گذاشته‌اند، موزه ملی گیمه در شهر پاریس در هزاران کیلومتر دورتر، در تلاش برای شناساندن تاریخ و هویت آسیایی، صدها اثر باستانی افغانستان را به نمایش گذاشته است.

این موزه تاریخی با نگاهی اجمالی به فرهنگ غنی افغانستان، در نظر دارد توجه‌ها را به میراث فرهنگی رو به نابودی افغانستان جلب کند.

به گفته سوفی مکاریو، رئیس موزه گیمه، این موزه به تاریخ تمدن در افغانستان توجه ویژه‌ای دارد. او می‌گوید: «دو سال پیش با موزه ملی افغانستان برنامه‌ریزی کردیم که قطعاتی از مجموعه آن‌ها را به پاریس بیاوریم. ما ابتدا می‌خواستیم بین این دو مجموعه تعامل ایجاد کنیم و سپس نسخه کوچک‌تری را هم در کابل به نمایش بگذاریم اما همه‌چیز تغییر کرد.»

با اینکه موزه گیمه نتوانست آن آثار تاریخی را از موزه کابل به پاریس انتقال دهد، همچنان حدود ۴۰۰ اثر تاریخی را به نمایش گذاشته است. برخی از این آثار از موزه ملی بریتانیا، موزه لوور و کتابخانه ملی فرانسه به عاریت گرفته شده‌اند.

به گفته مقام‌های موزه گیمه، آثاری که در حال حاضر در این موزه به نمایش درآمده‌اند، از عصر برنز شروع می‌شوند و تا قرن پانزدهم میلادی ادامه پیدا می‌کنند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

در میان این آثار، سرامیک‌های عصر برنز قدیمی‌ترین قطعات این نمایشگاه‌اند که در کنار مینیاتورها، بشقاب‌های نقره و مجسمه‌هایی با گچ‌ و سنگ شیست نمایش داده می‌شوند. در این موزه چند شیء باارزش از جمله حکاکی روی عاج فیل که از کاوش‌های منطقه بگرام در شمال کابل به دست آمده، نیز به نمایش گذاشته شده است. قدمت این حکاکی‌ها به قرن اول و دوم میلادی می‌رسد.

بخش دیگر موزه به نمایشگاه عکس با موضوع افغانستان اختصاص دارد. این عکس‌ها دوره‌های مختلف اکتشاف‌های باستان‌شناسی در افغانستان را که باستان‌شناسان فرانسوی انجام داده‌اند، نشان می‌دهد. آثار استیو مک‌کاری، عکاس آمریکایی که آثار تاریخی در خطر ویرانی افغانستان را ثبت کرده، نیز در این نمایشگاه ارائه شده است.

مک‌کاری تلاش کرد تا با عکاسی، وضعیت آثار باستانی را در یک برهه تاریخی نشان دهد. به طور مثال، یک عکس در این نمایشگاه مربوط به سال ۱۹۹۲ است که نشان می‌دهد چند کودک نزدیک تندیس‌های بودا در بامیان در حال بازی‌اند. اما عکس بعدی مربوط به سال ۲۰۰۳ است و نشان می‌دهد که باز هم چند کودک این بار در یک خودرو فرسوده کنار دیواره‌های خالی از تندیس‌های بودا، بازی‌ می‌کنند. 

مقام‌های موزه گیمه تلاش کردند تا به هر شکل ممکن بخشی از آثار موجود در موزه کابل را برای نمایش به پاریس انتقال دهند. اما به گفته آن‌ها، آثار استثنایی زیادی در موزه کابل باقی مانده‌اند که به دلیل نبود بودجه و دسترسی و همچنان شیوه‌های حفظ و نگهداری ناقص در معرض تخریب و ویرانی قرار دارند. 

طالبان با اینکه این بار با آثار تاریخی افغانستان با انعطاف بیشتری برخورد کرده‌اند، تخریب آثار باستانی برایشان کوچک‌ترین اهمیتی ندارد. در دهه نخست قرن ۲۱، یکی از دلایلی که باعث شد دولت افغانستان اجازه ندهد شرکت چینی از معدن مس عینک استخراج کند، کشف یک شهر تاریخی بزرگ با آثار باستانی باارزش کنار معدن مس عینک در شرق کابل بود. این شهر که به نظر می‌رسد یک شهر بودایی است، بیش از دو هزار سال قدمت دارد و آثار باارزشی از آن منطقه کشف شده است؛ اما تمام این شهر تاریخی به صورت کامل بیرون نیامده و بخشی از آن هنوز زیر خاک است. با این حال طالبان برای تعجیل در امر استخراج معدن مس عینک، فقط آثار قابل انتقال در این منطقه را به کابل و موزه ملی بردند و از شرکت چینی خواستند استخراج این معدن را آغاز کند. در صورت آغاز استخراج، مسلما این شهر تاریخی کاملا از بین خواهد رفت. 

بخشی از آثار تاریخی افغانستان در حال حاضر در کشورهای مختلف جهان قرار دارند.

موزه ملی گیمه را یک صنعتگر فرانسوی به نام اتیین گیمه در سال ۱۸۷۹ ایجاد کرد که از آن به موزه هنرهای آسیایی نیز یاد می‌شود. بیشترین آثار این موزه مربوط به جغرافیای افغانستان و دوره‌های تاریخی مختلف آن است. در دهه‌های ۲۰ و ۳۰ قرن بیستم، زمانی که باستان‌شناسان فرانسوی کاوش‌های باستان‌شناسی را در افغانستان آغاز کردند، به گنجینه این موزه اضافه شد؛ زیرا باستان‌شناسان فرانسوی آثار باارزش تاریخی را با خود به فرانسه بردند. از آن زمان، این موزه بیشتر با آثار تاریخی افغانستان شناخته می‌شود.