گلبدین حکمتیار، جنگ‌سالار و رهبر حزب اسلامی که از طرف‌های درگیر در جنگ داخلی افغانستان در دهه ۹۰ میلادی بود، روز جمعه ۲۵ آذر، در سخنرانی‌اش در نماز جمعه کابل گفت مرکز هماهنگی و رهبری داعش از کابل به شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان منتقل شده است.

رهبر حزب اسلامی ادعا کرد: «چند عملیات اخیر ازجمله حمله به سفارت پاکستان، حمله به هتل کابل (محل اقامت شهروندان چینی)، حمله به مسجد ایمان (مسجد شخصی حکمتیار) را تاجیکستانی‌ها به رهبری یک شهروند تاجیک راه‌اندازی و اجرا کرده‌اند.»

رهبر حزب اسلامی ادعا کرد که داعش میراث دوران اشغال و دولت جمهوری است و اکنون رهبری آن به شهر دوشنبه منتقل شده است. حکمتیار این ادعاها را پس از آن مطرح کرد که روز جمعه ۱۱ آذر، دو مهاجم انتحاری به مسجدی که او در محوطه محل کارش در کابل ساخته است و امامت آن را بر عهده دارد، حمله کردند.

مهاجمان پیش از رسیدن به هدف، به‌دست محافظان حکمتیار کشته شدند. حکمتیار پس از حمله ناکام مهاجمان گفت هردو مهاجم شهروندان تاجیکستان بودند و به‌قصد کشتن او و نمازگزاران آمده بودند. حکمتیار برای اثبات ادعاهایش تنها به کارت‌های شناسایی در کیف‌ مهاجمان اشاره کرد.

داعش در دوشنبه؟

دو هفته از حمله ناکام دو مهاجم انتحاری به حکمتیار می‌گذرد، اما تاکنون هیچ گروهی مسئولیت آن را بر عهده نگرفته است. حکمتیار گفت از کیف یکی از مهاجمان پرچم داعش پیدا کرده‌اند و داعش طی دو هفته گذشته در‌این‌باره سکوت کرد و چیزی نگفت که می‌تواند نشانه تایید باشد.

حکمتیار شاید تنها فرد روی زمین باشد که مدعی است مرکز هماهنگی و رهبری داعش در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان قرار دارد. موضع دولت امامعلی رحمان در رویارویی با گروه‌های تروریستی، ازجمله داعش، طالبان و جماعت انصارالله، واضح و روشن است. دولت تاجیکستان با تصویب و اجرای قوانین سخت‌گیرانه بر مساجد و نهادهای اسلامی تلاش می‌کند از بروز هرگونه موج جدید اسلام‌گرایی در آن کشور جلوگیری کند.

داعش از بدو تاسیس در سوریه و عراق، تاجیکستان را به‌عنوان یکی از اهداف نظامی خود تعیین کرده است. داعش با راه‌اندازی تبلیغات گسترده توانست حدود پنج هزار تن از مردان جوان تاجیکستانی را به صفوف خود جذب کند. تاجیکستان بیش از هر کشور دیگری در آسیای مرکزی در خطر تهاجم و نفوذ گروه‌های تروریستی قرار دارد.

پس از سلطه طالبان بر افغانستان و مستقر شدن تروریست‌های جماعت انصارالله و واحدهای انتحاری طالبان در شهرستان‌های هم‌مرز با تاجیکستان، دولت امامعلی رحمان نگران نفوذ تروریست‌ها به خاک آن کشور شد. این نگرانی‌ها باعث شدند تا سازمان پیمان امنیت جمعی چندین مانور نظامی را با حضور هزاران سرباز در مرزهای تاجیکستان با افغانستان راه‌اندازی و اجرا کند تا برای هرگونه نفوذ و حمله احتمالی از خاک افغانستان آمادگی داشته باشد و به دولت تاجیکستان هم اطمینان دهد که در صورت رویارویی با تهدید تروریست‌های مستقر در افغانستان، از خاک این کشور دفاع می‌کند.

تاکنون در هیچ سطحی ادعای حضور تروریست‌ها و سازمان‌دهندگان اقدام‌های تروریستی در کشورهای آسیای میانه، ازجمله تاجیکستان مطرح نشده و حکمتیار تنها شخصی است که این ادعا را مطرح می‌کند.

به نظر می‌رسد این ادعای حکمتیار بیشتر ریشه در عقده‌های شخصی او دارد. پس از ایجاد جبهه مقاومت ملی افغانستان به رهبری احمد مسعود، گفته می‌شود بخشی از اعضای رهبری این جبهه در تاجیکستان حضور دارند. حکمتیار در ماه‌های گذشته نیز چندین بار دولت تاجیکستان را تهدید کرد که با حمایت از جبهه مقاومت ملی، در امور داخلی افغانستان مداخله می‌کند. حکمتیار در حالی این ادعاها را مطرح کرد که بر اساس اطلاعات منابع آگاه، او ماهیانه هزینه‌های موردنیاز دفتر، خانه و شبکه تلویزیونی‌اش را از دولت پاکستان دریافت می‌کند.

حکمتیار کینه دیرینه‌ای از احمدشاه مسعود و یارانش، ازجمله امرالله صالح دارد و در زمان حاکمیت دولت جمهوری که امرالله صالح معاون نخست آن بود، اتهام‌هایی مبنی بر انجام برخی از انفجارها در شهر کابل به او نسبت داد. حکمتیار که با حمله ناکام دو مهاجم انتحاری احساس کرد هنوز برای شبکه‌های تروریستی و سازمان‌های اطلاعاتی فعال در افغانستان فرد مهمی است، ادعاهایی را مطرح کرد که توانایی اثبات آنان را ندارد.

پر سروصدا، اما تنها

حکمتیار طی دو هفته گذشته و پس از نجات یافتن از حمله ناکام دو مهاجم، سخنان متناقضی ایراد کرد. حکمتیار، روز جمعه ۱۱ آذر، خطاب به اعضای حزب اسلامی گفت برای جنگی جدید آماده شوند. او همچنین از طالبان شکایت کرد که برق دفتر، مسجد و تلویزیون او را قطع کرده‌اند و حقوق محافظان و کارمندان دفترش را نمی‌پردازند.

حکمتیار، روز جمعه ۲۵ آذر، گفت رسانه‌ها سخنان او را «تحریف» کرده‌اند. به نظر می‌رسد حکمتیار به دلیل کهولت سن یا هراس از کشته شدن به‌دست داعش و فشارهای روزافزون طالبان، حال پریشانی دارد. او که زمانی به دلیل کشتار مردم در جریان جنگ داخلی، لقب «قصاب کابل» را داشت، اکنون در تنهایی مطلق به سر می‌برد. حکمتیار در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی یکی از قدرتمندترین تشکیلات نظامی را در افغانستان رهبری می‌کرد. رسانه‌های جهان از او به‌عنوان بی‌رحم‌ترین و خونریزترین جهادی افغانستان نام می‌بردند که در منفجر کردن زیربناها، تخریب شهرها و حمله‌های مرگبار چریکی، مهارت زیادی دارد.

حکمتیار در سال ۲۰۲۰ در مصاحبه‌ای با طلوع نیوز گفت به لقبش به‌عنوان قصاب کابل افتخار می‌کند، چون این لقب را در جریان جنگ علیه نیروهای شوروی و پس از کشته و زخمی کردن ۴۳ شهروند فرانسوی در تگاب کابل به دست آورده است.

پس از آنکه حکمتیار در سال ۲۰۱۶ به دعوت دولت اشرف غنی، وارد کابل شد و از جنگ و زندگی در غارها دست کشید، تجمع‌های هزاران نفری را در شهرهای افغانستان برگزار کرد تا ثابت کند که همچنان قدرت بسیج مردم را دارد. حکمتیار در ماه‌های بعد جلساتی را برای تشکیل شورای رهبری حزب اسلامی و توزیع امتیازهایی به اعضای ارشد این حزب آغاز کرد. بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که میان حکمتیار و دولت غنی امضا شده بود، قرار بود حکمتیار امتیازاتی ازجمله احداث شهرک، زمین و پول هنگفت ماهیانه دریافت کند.

حکمتیار بخشی از این امتیازها را میان اعضای خانواده و نزدیکانش توزیع کرد و به بسیاری از فرماندهان و اعضای سابقه‌‎دار حزب اسلامی چیزی نرسید. از سوی دیگر، مواضع افراطی حکمتیار در تعامل سیاسی با بقیه جریان‌ها و احزاب باعث دلسردی اعضای رهبری این حزب شد و در نتیجه، بیشتر افراد متعهد به حزب اسلامی از او فاصله گرفتند و احزاب سیاسی جدیدی تاسیس کردند. پیش از آن نیز افرادی مانند عبدالهادی ارغندیوال، وحیدالله سباوون و محمدامین وقاد که از اعضای حزب اسلامی بودند، با ایجاد تشکیلاتی جدید از حکمتیار فاصله گرفته بودند.

پس از پیوستن حکمتیار به دولت اشرف غنی، انشعاب در رده رهبری حزب اسلامی گسترش یافت و بیشتر اعضای این حزب در سازمان جدیدی به نام «شوراهای حزب اسلامی» گرد هم آمدند و اعلام کردند که دیگر از برنامه‌های حکمتیار پیروی نمی‌کنند و خودشان نقشه‌ راه جدیدی ترسیم کرده‌اند. این افراد شامل جمعه خان همدرد، وحیدالله سباوون، محمدامین وقاد و ده‌ها تن از فرماندهان و چهره‌های ارشد حزب اسلامی بودند که در استان‌های مختلف افغانستان نفوذ اجتماعی و سیاسی داشتند. به این صورت تنها غیرت بهیر و همایون جریر، دو داماد گلبدین حکمتیار، کنار او ماندند. این دو نفر در جریان مذاکرات حکمتیار با دولت غنی و امضای تفاهم‌نامه صلح حزب اسلامی با دولت وقت افغانستان نیز نقش عمده‌ای داشتند.

حکمتیار در دو جمعه گذشته در خطبه‌هایش ادعا کرد که پس از حمله به او، هزاران نفر به‌صورت داوطلب اعلام آمادگی کرده‌اند تا ضمن حفاظت از او، علیه دشمن بجنگند. حکمتیار در این دو هفته مکررا گفت منتظر نتایج تحقیقات در مورد حمله‌کنندگان است و در صورتی که عوامل دخیل در حمله مشخص شوند، برای تسویه‌حساب با آنان، شورای مرکزی حزب اسلامی را دایر خواهد کرد. با این حال، او به این نکته نپرداخت که اگر جلسه شورای مرکزی حزب اسلامی را دایر کند، به‌جز دو دامادش و چند نمازگزاری که هر جمعه پای خطبه‌هایش می‌نشینند چه کسانی دیگری حضور خواهند داشت.

یک عضو پیشین حزب اسلامی حکمتیار، به شرط محفوظ ماندن نامش، به ایندیپندنت فارسی گفت: «ممکن است حکمتیار بتواند برای راه‌اندازی تظاهرات یا تجمع سیاسی چند صد نفر را جمع کند، اما برای جنگ دیگر کسی به فراخوان او پاسخ نمی‌دهد.»