در ۲۰ نوامبر سال جاری، ارتش ترکیه یک سری حمله‌های هوایی را در شمال سوریه و عراق به راه انداخت و رجب‌طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، اعلام کرد که در آینده نزدیک، نیروهای ترکیه به حمله زمینی در خاک سوریه نیز اقدام خواهند کرد. ترکیه گفت حمله‌های هوایی یادشده واکنشی است به انفجار تروریستی اوایل نوامبر در استانبول که از طرف حزب کارگران کردستان و متحدانش، نیروهای دموکراتیک سوریه، صورت گرفته است.
اگر دولت ترکیه تهدیدش مبنی بر حمله زمینی به شمال سوریه را عملی کند، این اقدام نه تنها به افزایش تنش‌ها در سوریه منجر می‌شود و آسیب سختی به غیرنظامیان در این کشور وارد می‌کند که بیش از یک دهه در جنگ سپری کرده‌اند، بلکه آثار منفی برای امنیت منطقه و جهان خواهد داشت.
بر اساس گزارش کانون پژوهشی کارتر، میزان تنش‌ها و خشونت‌ها در چند ماه اخیر در شمال شرق سوریه، منطقه زیر سلطه نیروهای دموکراتیک سوریه، کاهش قابل توجهی داشته است. اگر ترکیه در این منطقه عملیات نظامی جدیدی انجام دهد، تنش‌ها بار دیگر تشدید خواهد شد. گذشته از آن، هم‌اکنون، ۹۰۰ نفر از نظامیان آمریکایی در این منطقه مستقرند که ممکن است در اثر افزایش تنش‌ها، در معرض تهدید مستقیم قرار گیرند. همچنین، محتمل است که عملیات زمینی ترکیه، گروه‌های مسلح مخالف رژیم دمشق و وابسته به آنکارا را تشویق کند که حمله‌های نظامی انجام بدهند. مهم‌تر از آن، احتمال می‌رود که سازمان‌های تروریستی و در راس آن، داعش، از آشفته شدن اوضاع سود ببرند و فعالیت‌های نظامی خود را افزایش دهند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
بعید نیست که ترکیه پس از راه‌اندازی عملیات زمینی در شمال شرق سوریه، برای فرار گروهی هزاران نفر از جنگجویان داعش از اردوگاه الهول زمینه‌سازی کند، تا در آینده از آن‌ها به‌عنوان نیروی جنگی در مقابل نیروهای کرد و در صورت لزوم در مقابل ارتش سوریه استفاده کند. اردوگاه الهول که ۱۲ کیلومتر از مرز عراق و سوریه و ۷۰ کیلومتر از مناطق تحت کنترل ارتش ترکیه در شرق رود فرات (در خاک سوریه) فاصله دارد، در سال ۱۹۹۱ و در هنگام جنگ خلیج برای پناهندگان عراقی تاسیس شده بود. اما اکنون به محلی برای اسلام‌گراهای آماده پیکار مبدل شده و در حال حاضر، ۵۵ هزار نفر از خانواده‌های داعشی و بیش از ۱۰ هزار نفر از جنگجویان جهادی متعلق به ۵۲ کشور جهان در آن نگهداری می‌شوند.
در سال ۲۰۱۹، زمانی‌که ترکیه به منطقه تل‌ابیض لشکر کشید و اطراف اردوگاه عین‌عیسی را بمباران کرد، شماری از خانواده‌های داعشی ساکن در این اردوگاه با استفاده از آشفتگی اوضاع امنیتی، به سوی ترکیه فرار کردند، اما نیروهای دموکراتیک سوریه آن‌ها را دستگیر کردند و به اردوگاه باز گرداندند. در ژانویه ۲۰۲۲، جهادی‌های مورد حمایت ترکیه که در زندان اردوگاه حسکه زندانی بودند، فرار کردند، اما باز هم به دست نیروهای دموکراتیک سوریه بازگردانده شدند. اما در حمله هوایی ترکیه به اطراف زندان جیرکین در قامشلی، جنگجویان داعشی توانستند فرار کنند و به گروه موسوم به ارتش ملی سوریه که وابسته به ترکیه است، بپیوندند.
تبعات و پیامدهای موضع‌گیری‌های خصمانه و تحریک‌آمیز ترکیه تنها به سوریه محدود نمانده، بلکه در روابط ترکیه با ایران و روسیه نیز اثر گذاشته است. تحرکات نظامی اخیر ترکیه علیه کردها در سوریه و عراق، احتمال تشدید تنش میان تهران و آنکارا را افزایش داده است. همچنین، مسکو در ارتباط با عملیات نظامی احتمالی ترکیه در شمال سوریه، ابراز نگرانی کرده و تلاش کرده تا راه حلی برای آن جست‌وجو کند. ژنرال الکساند شایکو، فرمانده نیروهای روسیه در سوریه، اخیرا به مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه، پیشنهاد کرده است که نیروهای دولت سوریه در نوار امنیتی مرز ترکیه مستقر شوند، تا از ورود ارتش ترکیه جلوگیری کنند.
البته طبیعی است که هزینه تنش‌ها و ناامنی‌های ناشی از حمله زمینی احتمالی ترکیه را غیرنظامیان خواهند پرداخت. به‌طور مثال، در عملیات نبع‌السلام ترکیه در سال ۲۰۱۹، گروه‌های مسلح طرفدار ترکیه جنایت‌های جنگی انجام دادند و حتی متهم شدند که در این جنگ از فسفر سفید استفاده کرده‌اند و با سلاح‌های سنگین مناطق مسکونی و مراکز بهداشتی را کورکورانه هدف قرار داده و دارایی‌های مردم را غارت کرده‌اند.
در حمله زمینی احتمالی ترکیه به شمال سوریه، زیرساختارهای نیم‌بند و ویران‌شده بار دیگر آسیب خواهد دید و رنج و عذاب مردم چندین برابر خواهد شد. در حال حاضر، میلیون‌ها نفر در شمال سوریه به کمک‌های انسانی نیاز فوری دارند. به دلیل ناتوانی در رعایت موارد ایمنی و بهداشتی، بیماری کولرا در سوریه بیداد می‌کند و تنها ۱۱ درصد جمعیت در مقابل ویروس کووید ۱۹ واکسن دریافت کرده‌اند.
اگر جامعه بین‌المللی می‌خواهد از وقوع یک فاجعه جدید در سوریه و از تبعات آن در مناطق دیگر جهان جلوگیری کند، باید در گام نخست به‌طور جدی دست به کار شود و جلو حمله زمینی احتمالی ترکیه به شمال سوریه را بگیرد و پس از آن، برای یافتن یک راه حل دائمی برای بحران سوریه تلاش کند تا درد و رنج ۱۱ ساله مردم مظلوم سوریه پایان یابد.
