مجلس سنای ایالات متحده با رای قاطع، حیوان‌آزاری را جرمی در محدوده قوانین فدرال تعریف کرد و آن را برای امضای نهایی به میز رئیس ‌جمهوری ترامپ فرستاد.

ازاین ‌پس، جرایم مربوط به حیوان‌آزاری در سراسر آمریکا و در تمام ایالات به ‌صورت یکسان و تحت قانون فدرال بررسی خواهد شد.

قرار است این قانون کیفیت زندگی ۱۸۰ میلیون سگ و گربه و میلیون‌ها حیوان دیگری را که به‌عنوان همدم در خانه‌های آمریکایی‌ها زندگی می‌کنند، بهتر کند، اما هدف تنها حیوانات خانگی نیستند.

بخش مهمی از این قانون، شامل افرادی می‌شود که از شکنجه و آزار حیوانات فیلم‌برداری می‌کنند و سپس در شبکه‌های اجتماعی پخش می‌کنند. تمام افرادی که به انتشار چنین محتویاتی کمک کنند، نیز تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند.

 پلیس آمریکا از مردم خواست که صدای کسانی باشند که صدایشان به‌جایی نمی‌رسد و اگر در بین همسایه‌ها، خویشاوندان یا دوستانشان، مواردی از شکنجه حیوانات دیده‌اند، گزارش بدهند.

بررسی محققان جرم‌شناسی بر روی هزاران پرونده جنایی، مخصوصاً قتل‌های زنجیره‌ای (سریالی)، کودک‌آزارها و سالمند‌آزارها و متجاوزان جنسی، رابطه معناداری را بین حیوان‌آزاری و این گونه جنایت‌ها نشان داده است. افزایش آگاهی درباره مفهوم آزار و خشونت، باعث شده است که افکار عمومی درباره سوءاستفاده از حیوانات، واکنش جدی‌تری نشان بدهند. ممنوعیت استفاده از حیوانات در سیرک‌ها و پرهیز از خرید پالتوی پوست، نتیجه مستقیم واکنش مردم به شکنجه حیوانات بود.

آزار دادن حیوانات توسط کودکان و نوجوانانی که خود مورد آزار فیزیکی و جنسی قرارگرفته‌اند، بسیار متداول است و این نشانه‌ها باید به‌سرعت توسط والدین یا نزدیکان آنان، به مراجع قانونی اطلاع داده شود. تعدادی از قاتلان زنجیره‌ای در اعترافات خود گفته‌اند که روش‌های قتل را ابتدا روی حیوانات آزموده‌اند.

روزآمد کردن قوانین کهنه

رفتار با حیوانات وحشی، دام و پرندگانی که به مصرف خوراکی می‌رسند، حیوانات شهری و گونه‌های در معرض انقراض، هر یک توسط مراجع قانونی متفاوتی تحت نظر گرفته می‌شوند و این گوناگونی و تعدد مراجع تصمیم‌گیری، باعث می‌شود تا در موارد بسیاری، حیوان‌آزارها بدون مجازات و تعقیب قضایی آزاد شوند یا اصلاً پرونده‌ای برای آن‌ها در دادگاه تشکیل نشود.

افزایش حساسیت افکار عمومی به موارد حیوان‌آزاری در ایران در سال‌های اخیر، باعث شده است که دولت و مجلس نیز بکوشند تا قوانین مربوط به این حوزه را روزآمد کنند.

در قانون مجازات اسلامی تحت عنوان «احراق و تخریب و اتلاف اموال و حیوانات»، برای تعیین مجازات حیوان‌آزاری آمده است که «هرکس به‌عمد و بدون ضرورت حیوان حلال‌گوشت متعلق به دیگری یا حیوانی را که شکار آن‌ها توسط دولت ممنوع اعلام‌شده است بکشد یا مسموم یا تلف یا ناقص کند، به حبس از نود و یک روز تا شش ماه یا جزای نقدی از یک میلیون ‌و‌پانصد هزار ریال تا سه میلیون ریال محکوم خواهد شد».

این قانون شامل حال حیوانات خانگی حرام‌گوشت که خوردن آن‌ها برای مسلمانان جایز نیست، مانند سگ و گربه و حیوانات بی‌صاحب، نمی‌شود.

در غیاب قوانین مشخص درباره شکنجه و سوءرفتار با حیوانات، قاضی‌ها در ایران برای صدور حکم باید از میان بقیه احکام جزایی، مجازاتی را در نظر بگیرند. جریحه‌دار شدن افکار عمومی، یکی از مواردی است که مورد استناد قرارمی‌گیرد.

یار وفادار یا حیوان نجس

دست رسانه‌ها در ایران برای پرداختن به مبحث فرهنگ‌سازی در رابطه با رفتار درست با حیوانات، بسته است. نگهداری از حیوانات خانگی، به‌عنوان بخشی از «نفوذ فرهنگ غربی»، مذموم است و بر این اساس، حتی تصویر و شخصیت سگ در کتاب‌های کودکان سانسور می‌شود؛ درحالی‌که اشعار کودکانه با موضوع خشونت علیه حیوانات به‌سادگی اجازه چاپ می‌گیرند.

اطلاع‌رسانی نادرست و جهت‌دار رسانه‌های دولتی درباره میزان و نحوه انتقال بیماری‌های مشترک انسان و حیوان، باعث شده است که هزاران حیوان شهری مورد اذیت و آزار هرروزه قرار بگیرند و به‌عنوان حیوان موذی کشته شوند.

متولی، خود متهم ردیف اول است

اولین همایش تخصصی حقوق حیوانات در ایران در تابستان سال ۱۳۹۳، در روز مبارزه با خشونت علیه حیوانات، با موضوع «حقوق حیوانات، حیوان‌آزاری و خلاء قانونی در برخورد با آزار حیوانات» برگزار شد، اما نه‌تنها قوانین مورد نظر شرکت‌کنندگان بعد از پنج سال مصوب نشده است، بلکه بسیاری از فعالان حوزه حقوق حیوانات و محیط ‌زیست درگیر پیگرد قضایی و پرونده‌های امنیتی شده‌اند.

سید ضیاءالدین خرمشاهی در گفت‌وگو با ایسنا گفت، برای تعریف حیوان‌آزاری باید ابتدا عبارت «حقوق حیوانات» تعریف شود. ازاین‌رو طی سال ۹۵اولین جلسات برای تدوین لایحه مقابله با حیوان‌آزاری تشکیل شد و متاسفانه متوجه شدیم که سازمان حفاظت محیط ‌زیست به‌عنوان دستگاه متولی، دغدغه‌ای در این زمینه ندارد.

مدیرکل حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران اعلام کرد که ۹۰درصد پرندگان مهاجر توسط دام‌های هوایی در فریدون‌کنار در آسمان صید می‌شوند. برخی، درآمد سازمان از صدور مجوز برای شکار و صید را دلیل اصلی بی‌توجهی به این کشتار دسته‌جمعی می‌دانند. در صورت تصویب لایحه خشونت علیه حیوانات، شکار و نحوه صید حیوانات، به‌عنوان مصادیق حیوان‌آزاری، تحت کنترل شدیدتری قرار خواهند گرفت.

فعالان حقوق حیوانات و حفاظت محیط ‌زیست در ایران معتقدند که دولت در ایران بزرگ‌ترین متهم در پرونده‌های حیوان‌آزاری است. خلاء قانونی برای مجازات مجرمان، تنها بخشی از این داستان است.

ایجاد موانع قانونی برای حضور حیوانات خانگی در سطح شهر یا گردشگاه‌های عمومی، باعث می‌شود که هزاران حیوان در خانه‌ها حبس شوند. ممنوعیت حمل‌ونقل حیوانات و جریمه خودروها، باعث می‌شود که معاینات دامپزشکی و کنترل وضعیت بهداشتی آن‌ها مختل شود.

شهرداری‌ها در ایران بانی اصلی کشتار دسته‌جمعی حیوانات بی‌صاحب هستند و حتی برای آن، اداره و بودجه مشخصی هم اختصاص یافته است. اخیراً نحوه کشتار دردناک سگ‌ها در کهریزک، باعث اعتراض‌های زیادی به شهرداری تهران شد.

در سال ۹۱ تعدادی از نمایندگان مجلس از وزارت بهداشت خواستند تا فهرست حیوانات «نجس‌العین» را تهیه کند تا حیوانات ضبط ‌شده، از جمله سگ‌های خانگی، در جنگل و بیابان رها شوند و هزینه‌های این کار را هم باید صاحب حیوان بپردازد.

در قوانین جمهوری اسلامی ایران، مراتع، جنگل‌ها، دریاها و زیستگاه‌های جانوری، قابلیت مالکیت خصوصی ندارد و تحت عنوان «انفال» در تصرف حکومت اسلامی است. راه‌سازی در جنگل‌ها و مناطق بکر طبیعی، باعث بالا رفتن میزان مرگ‌ومیر حیوانات در تصادفات رانندگی شده است.

جنگل‌زدایی و تغییر پوشش گیاهی، حیوانات گرسنه را وادار می‌کند تا برای تأمین غذا به روستاها و حاشیه شهرها بیایند. آگاهی نداشتن مردم در نحوه برخورد با حیوانات، باعث شده است که هر از چندی ویدیوهایی دردناک از حمله دسته‌جمعی به یک حیوان مستاصل در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شود.

آمار دقیقی از میزان جرایم مربوط به حیوان‌آزاری در ایران در دست نیست، اما با افزایش توجه افکار عمومی، تعداد افرادی که با این جرم روانه دادگاه می‌شوند، نیز در حال افزایش است.