کمک تسلیحاتی ایران اسرائیل را به سمت دفاع از اوکراین سوق می‌دهد

به‌رغم بی‌میلی اسرائیل به دخالت در جنگ اوکراین، حملات گسترده روسیه با استفاده از پهپادهای ایرانی محاسبات اسرائیل را تغییر داده است

این نگرانی وجود دارد که تجربه اوکراین ظرفیت ایران برای حمله به شهرهای اسرائیل را تقویت کند‌ـ IRANIAN ARMY OFFICE / AFP

با افزایش حمایت ایران از روسیه در جنگ اوکراین که اندک‌اندک به تهدیدی علیه امنیت اسرائیل تبدیل می‌شود، موضع سرسختانه اسرائیل و مخالفتش با کمک نظامی به اوکراین رو به تغییر است.

به گزارش بلومبرگ، این تغییر موضع اواخر اکتبر آشکار شد، وقتی بنی گانتس، وزیر دفاع اسرائیل، پس از مدت‌ها به درخواست همتای اوکراینی‌اش، اولکسی رزنیکوف، پاسخ داد و با او تلفنی صحبت کرد. اسرائیل متعهد شد به اوکراین کمک کند یک سامانه هشدار زودهنگام بسازد، مشابه همان سامانه‌ای که اسرائیلی‌ها را از حملاتی که از سوی غزه صورت می‌گیرد آگاه می‌کند.

گانتس همچنین موافقت کرد پدافند هوایی اوکراین را ارزیابی کند، اما نپذیرفت ابزار لازم برای سرنگونی پهپادها و موشک‌ها را در اختیار اوکراین بگذارد.

یوسی کوپرواسر، یک مقام اطلاعاتی پیشین ارتش اسرائیل، به بلومبرگ گفت: «این‌ها سلاح‌هایی‌اند که باید آماده مقابله با آن‌ها باشیم‌ــ ما تنها کشور جهانیم که می‌داند چگونه این کار را بکند. اوکراین می‌تواند محل آزمایش اقدام‌های متقابل ما باشد.»

در حالی که بنیامین نتانیاهو پس از پیروزی حزب لیکود در انتخابات پارلمانی، خود را برای بازگشت به کرسی نخست‌وزیری آماده می‌کند، کوپرواسر معتقد است اولویت‌های امنیتی دولت او تفاوت چندانی با دولت فعلی نخواهد داشت.

در چرخشی دیگر، اسرائیل روند به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات با اوکراین را آغاز کرده است که ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، آن را رویکردی «مثبت» خواند. او روز ۲۶ اکتبر در گفت‌و‌گو با خبرنگاران به این موضوع اشاره کرد و گفت اطلاعات اسرائیل اطلاعات اوکراین را تایید کرده است.

یووگن کورنیچوک، سفیر اوکراین در اسرائیل، هفته گذشته گفت: «همکاری ایران با روسیه تغییر بزرگی برای ما رقم زد. امیدوار بودیم اسرائیل به‌عنوان کشوری دموکرات در سمت درست جنگ بایستد. اما در نهایت، این اتفاق رخ داد زیرا دشمنی مشترک داریم، ایران.»

تغییر در زمین بازی

روسیه پس از ماه‌های وقفه در پیشروی، در هفته‌های اخیر حملاتش به اوکراین را تشدید کرده است و در نظر دارد شبکه برق، گرمایش و سایر زیرساخت‌های اوکراین را پیش از زمستان منهدم کند. به گفته مقام‌های اوکراینی ۴۰ درصد شبکه برق این کشور آسیب دیده است. آن‌ها معتقدند روسیه قصد دارد شرایط را چنان دشوار کند که کی‌یف به دنبال صلح و سازش باشد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

روسیه استفاده از تجهیزات ایرانی را انکار می‌کند و ایران نیز مدعی است تسلیحات به روسیه نمی‌دهد. اما بقایای پهپادهای ایرانی‌، که روسیه نام آن‌ها را به گرن‌ـ‌۲  تغییر داده، پس از سرنگونی بر فراز اوکراین به دست آمده است.

به نوشته بلومبرگ، اسرائیل تمایل چندانی ندارد در مسئله اوکراین دخالت کند زیرا بیمناک است خصومت روسیه پیامدهای مستقیمی برای امنیت یهودی‌های روسیه و خاورمیانه داشته باشد. برآورد می‌شود که حدود یک میلیون یهودی در روسیه زندگی می‌کنند، که با وخامت روابط روسیه و اسرائیل، امنیت آن‌ها از نگرانی‌های جدی است.

اما حملات گسترده روسیه با استفاده از پهپادهای ایرانی و پیش‌بینی ارسال موشک‌های بالیستیک ایرانی به روسیه محاسبات اسرائیل را تغییر داده است و این نگرانی وجود دارد که تجربه اوکراین ظرفیت ایران برای حمله به شهرهای اسرائیل را تقویت کند.

اسرائیل تاکنون فقط کمک‌های بشردوستانه و تجهیزات دفاعی مانند کلاهخود و جلیقه‌های محافظ برای اوکراین ارسال کرده است. به گفته مقام‌های اسرائیلی، برای سامانه هشدار زودهنگام، استفاده از فناوری رادار و نرم‌افزار اسرائیل ضروری است. فروش این دست‌ فناوری‌ها نیازمند مجوز صادرات است که فرایندی پیچیده است و شماری از وزارتخانه‌ها از جمله وزارت دفاع را درگیر می‌کند.

خطر تلافی‌جویی

به گزارش بلومبرگ، روسیه تهدید کرده است اگر موشک‌های پدافند ساخت اسرائیل یا سایر تجهیزات رهگیری به اوکراین برسد، چه مستقیم چه از طریق کشور ثالث، تلافی خواهد کرد.

مارک دوبوویتز، مدیر بنیاد دفاع از دموکراسی، که در راستای اتخاذ اقدام‌های قاطعانه‌تر برای مقابله با ایران فعالیت می‌کند، در مصاحبه‌ای در تل‌آویو گفت: «سوال واقعی این است این کار چگونه انجام شود بدون این‌که روس‌ها را تحریک و خشمگین کند.»

به گفته امیر آویوی، ژنرال سابق ارتش اسرائیل، این کشور می‌تواند تجهیزات ضدپهپاد و ضدموشک را برای سایر کشورهایی که به اوکراین کمک می‌کنند فراهم کند، که در مقابل به این کشورهای ثالث امکان می‌دهد مقادیر بیشتری از ذخیره زرادخانه خود را در اختیار کی‌یف بگذارند.

او در ادامه افزود: «مثلا اگر آن‌ها را به آلمان بفروشید و بعد آلمان تسلیحات دیگری [به اوکراین] ارسال کند، این تسلیحات اسرائیلی نیستند، مشکلی پیش نمی‌آید.»

هجوم پهپادها

ایران پهپادهای یک بار مصرف «شاهد-۱۳۶» یا به‌اصطلاح «پهپادهای انتحاری» در اختیار روسیه گذاشته است. ردیابی این پهپادها به دلیل کوچکی و پرواز در ارتفاع پایین دشوار است. بر اساس اعلام آمریکا، ایران در ماه اوت هزار پهپاد تحویل روسیه داد و مقام‌های اوکراینی می‌گویند ایران در نظر دارد ۲۴۰۰ پهپاد تحویل بدهد.

بنا بر اعلام آمریکا و هم‌پیمانانش، از این پهپادها در حملات به امارات متحده عربی و تاسیسات نفتی عربستان سعودی و همچنین عملیات شناسایی حزب‌الله لبنان بر فراز میدان گازی کاریش در ماه ژوییه استفاده شده‌ است. اسرائیل هر سه پهپاد را که داشتند به میدان گازی نزدیک می‌شدند رهگیری و ساقط کرد.

اوکراین بیش از ۷۰ درصد این پهپادها را رهگیری می‌کند اما وقتی گروهی هجوم می‌آورند، سرنگونی‌شان دشوار می‌شود. به گفته کارشناسان دفاعی، تولید هر پهپاد ۲۰ هزار دلار هزینه دارد و موشک‌های پدافندی که برای رهگیری آن‌ها به کار می‌روند اغلب چند برابر قیمت دارند.

به گفته امیر آویوی، با این‌که سامانه دفاعی گنبد آهنین اسرائیل کارنامه خوبی در دفع حملات راکت‌های کوتاه‌برد گروه‌های شبه‌نظامی فلسطینی و حزب‌الله لبنان دارد، تاکتیک جدید حملات پهپادی گروهی که ایران به کار می‌گیرد چالشی بی‌سابقه برای اسرائیل است.

او در ادامه گفت: «فرض کنید ۱۰۰ پهپاد انتحاری از مرز اسرائیل عبور کنند و به سمت بندر حیفا بروند. با این‌که پدافند ما خوب است، ۹۰ پهپاد را رهگیری می‌کند، ۱۰ تای دیگر اصابت می‌کنند. این تهدید بزرگی است.»

جنگ سایه‌ها

تغییر جنگ اوکراین به رقابت نیابتیِ ظرفیت‌های ایران و اسرائیل، جنگ در سایه میان دو کشور را گسترش می‌دهد.

دینا اسفندیاری، تحلیلگر «گروه بحران بین‌المللی» در بروکسل، به بلومبرگ گفت: «تسلیحات ایرانی در میدان جنگ موثر بوده‌اند زیرا ویرانی به بار می‌آورند و راه خوبی است تا ایران نشان بدهد با روسیه همکاری دارد و کشوری منزوی نیست.»

کریلو بودانف، رئیس اطلاعات ارتش اوکراین، در مصاحبه‌ای با نشریه وار زون (War Zone) گفت تهران موافقت کرده است در نوامبر موشک‌های زمین‌به‌زمین به روسیه بفرستد که ممکن است فتاح-۱۱۰ و ذوالفقار باشند که قادرند از فاصله ۳۰۰ تا ۷۰۰ کیلومتری به هدف اصابت کنند.

به نوشته بلومبرگ، اتکای بیش از پیش روسیه به توان نظامی ایران همچنین به نگرانی‌ اسرائیل دامن زده است که ایران، در مقابل، به دنبال دریافت کمک از روسیه در برنامه هسته‌ای‌اش باشد. اسرائیل که ادعای ایران مبنی بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای‌اش را رد می‌کند، همواره تاکید کرده است هر اقدامی لازم باشد انجام می‌دهد تا جلوی دستیابی ایران به بمب اتم  را بگیرد.