از آغاز تظاهرات اکتبر ۲۰۱۹، زمانی که مردم لبنان علیه رهبران سیاسی و فساد گسترده آن‌ها که سازمان حزب‌الله سال‌ها آن را پوشش می‌داد به خیابان‌ها ریختند، بیش از سه سال می‌گذرد. هرچند اعتراض‌های مردمی آن‌گونه که انتظار می‌رفت موفق به کسب دستاورد بزرگی نشد و شمار زیادی از سیاستمداران فاسد بار دیگر با انتخابات اخیر وارد مجلس شدند، اما ۱۳ تن از نمایندگان «قیام اکتبر» نیز به مجلس این کشور راه یافتند. همچنین این واقعیت تلخ را نمی‌توان فراموش کرد که نمایندگان «قیام اکتبر» نتوانستند متحد شوند و تصمیم‌های پراکنده آن‌ها در انتخابات مجلس اغلب به سود حزب‌الله و نظام حاکم بود و مخالفان حزب‌الله را از اتخاذ هر گونه اقدامی علیه این سازمان بازداشت، اما «قیام اکتبر» مسئولیتی در قبال این پراکندگی ندارد و عامل اصلی این واگرایی، نبود همبستگی «نیروهای خواهان تغییر» با متحدان غیر شیعه در برابر حزب‌الله و متحدان آن بود.

حسن نصرالله، رهبر شبه‌نظامیان حزب‌الله، در اکتبر ۲۰۱۹ شهروندانی که دست به تظاهرات مسالمت‌آمیز می‌زدند را به خیانت متهم می‌کرد و می‌گفت این‌ها برای «سفارتخانه‌های خارجی» کار می‌کنند و از آمریکایی‌ها به دلار پول دریافت می‌کنند تا به خیابان‌ها بریزند و جنبش مدنی بزرگی را در لبنان ایجاد کنند. در واکنش به تظاهرات مردمی لبنان، حسن نصرالله عناصر سرسپرده حزب‌الله را برای سرکوب معترضان به خیابان‌ها اعزام کرد تا به معترضان حمله کنند و چادرهای تحصن را آتش بزنند. اما امروز حزب‌الله از انعقاد توافق‌نامه تعیین مرزهای دریایی بین لبنان و اسرائیل که به‌دست آموس هوختشاین -میانجی آمریکایی که تابعیت اسرائیلی دارد- انجام شد، با شور و شعف بسیاری استقبال می‌کند. بر اساس این توافقنامه، آب‌های دریای جنوب لبنان به یک منطقه اقتصادی عاری از جنگ که در آن بیروت و تل‌آویو ثروت نفت و گاز را با تضمین آمریکا بین خود تقسیم خواهند کرد تبدیل می‌شود.

حزب‌الله در رویکرد کنونی‌اش با اسرائیل هیچ لغزش و انحرافی نمی‌بیند و آن را اقدامی به‌جا و فراخور شرایط می‌داند. در واقع، به نظر می‌رسد که اعتبار ایدئولوژی دیرینه حسن نصرالله که سال‌ها آن‌ را ترویج می‌داد و می‌گفت: «به زودی شاهد آزادی قدس خواهیم بود و نماز آزادی را در مسجدالاقصی برپا خواهیم کرد»، در شرف انقضا یا اینکه عملا منقضی شده است. آیا ممکن است کسی که در کنار اشغالگر مشغول استخراج گاز از دریا باشد، در خشکی با آن وارد جنگ شود؟

در نتیجه، فلسطینی‌هایی که «رهبر مقاومت» یعنی حسن نصرالله را صلاح‌الدین دیگری تلقی می‌کردند که با کمک سپاه رژیم جمهوری اسلامی ایران، قدس را آزاد می‌کند، باید در محاسبات خود تجدیدنظر کنند، زیرا امروز حزب‌الله به بخشی جدایی‌ناپذیر از معادله اقتصادی بزرگ در شرق مدیترانه تبدیل شده است. این معادله که هدف از آن دستیابی به پول، گاز و آسایش است را آمریکایی‌ها طراحی کرده‌اند، اما فرانسوی‌ها را نیز به شور و هیجان آورده است. بنابراین هرکس که رویای آزادی قدس را در سر دارد، باید به‌سرعت در جست‌وجوی راهبرد جدید و گزینه دیگری باشد.

البته جای تعجب نیست که حزب‌الله با تغییر شکل به دنبال بازتولید خود باشد و سعی کند نمایه جدیدی از خودش ارائه دهد. از چندی پیش، حزب‌الله تبلیغاتی مبنی بر اینکه این سازمان قصد دارد برنامه‌های منطقه‌ای خود را کاهش دهد و توجه‌اش را به مسائل داخلی معطوف کند راه‌اندازی کرده است. البته این رویکرد دلیل روشنی دارد، زیرا حزب‌الله تلاش می‌کند برخلاف چالش‌های شدید اقتصادی، خود را در وضعیت عالی و پایداری نشان دهد، درست همان‌گونه که رژیم جمهوری اسلامی ایران که گسترش دامنه اعتراض‌های مردمی پایه‌های آن را متزلزل کرده، اما مدعی است که نظام با هیچ‌گونه مشکل و اعتراضی روبرو نیست و همه‌چیز به‌خوبی پیش می‌رود.

وخامت بحران اقتصادی هواداران حزب‌الله را به‌شدت خسته کرده است، زیرا اغلب شهروندان لبنان حزب‌الله را مسئول فروپاشی دولت می‌دانند. هرچند حزب‌الله نفوذ زیادی در دولت لبنان دارد، اما نمی‌خواهد در سروسامان دادن به امور دولت نقشی ایفا کند، زیرا می‌داند که تقویت دولت باعث تضعیف این سازمان می‌شود و با گذشت زمان موقعیت کنونی‌اش را نیز از دست می‌دهد.

از سوی دیگر، گسترش دامنه اعتراض‌های مردمی علیه رژیم جمهوری اسلامی ایران، حزب‌الله را به‌شدت نگران کرده است، زیرا رهبران این سازمان می‌دانند که ادامه تظاهرات ملت ایران ممکن است بار دیگر مردم لبنان را علیه حزب‌الله و متحدانش بشوراند. به همین دلیل حزب‌الله به سراغ توافق‌نامه تعیین مرزهای دریایی با اسرائیل رفت و سعی کرد با بهره‌برداری از این دستاورد، چهره جدیدی از خود به مردم لبنان نشان دهد و از خطر پیامدهای قیام اکتبر و انفجار بندرگاه بیروت که از ماهیت حزب‌الله به‌عنوان حامی نظام فاسد پرده برداشت‌، جلوگیری کند.

حزب‌الله در مسیری که به‌تازگی انتخاب کرده است، به کجا خواهد رسید و ما را با خود به کجا خواهد برد؟ شکی نیست که این سازمان تلاش می‌کند تا از پرونده ترسیم مرزهای دریایی با اسرائیل در انتخابات ریاست‌جمهوری و سایر امور متعلق به دولت لبنان برای تامین منافع و حفظ موقعیتش بهره‌برداری کند، اما بعید است که شهروندان لبنان بیش از این شعارهای دروغین حزب‌الله را باور کنند، به‌ویژه این‌که پس از آغاز قیام مردمی ۱۷ اکتبر ۲۰۱۹، مردم به‌خوبی به ماهیت حزب‌الله و سیاست‌های فرقه‌گرایانه آن پی برده‌اند.

البته وضعیتی که در دوره نخست‌وزیری سعد حریری در لبنان حاکم بود، پس از کناره‌گیری او از سیاست پایان یافت، میشل عون به مرحله ورشکستگی رسید، واقعیت‌های بسیاری آشکار شد، مردم لبنان با براندازی شمار زیادی از سیاستمداران فاسدی که در طول سال‌های متمادی از قدرت سوءاستفاده کرده بودند، نشان دادند که حقوق شهروندی را به‌خوبی می‌دانند و برای دستیابی به آن به تلاش‌های خود ادامه خواهند داد.