با تزریق دو هزار کیلوگرم گاز یو‌اف۶ به ۶۹۶ سانتریفیوژهای مجموعه شهید علی‌محمدی در سایت فردو در ساعات اولیه بامداد امروز (پنجشنبه)،‌ عملا غنی‌سازی در یکی از مناقشه ‌برانگیز‌ترین سایت‌های هسته‌ای زیرزمینی ایران آغاز شد.

بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران می‌گوید، غنی‌سازی در این مرکز تا سطح ۴.۵ درصد انجام خواهد شد و همه مراحل زیر نظر بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد بود.

این در حالی است که با گذشت دو روز از اعلام آغاز «گام چهارم» فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی توسط حسن روحانی، بسیاری از شخصیت‌ها و مقامات کشورهای اروپایی از جمله فرانسه و بریتانیا به این مساله واکنش نشان دادند و «شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی» اعلام کرد که روز پنج‌شنبه نشستی را درباره ایران برگزار خواهد کرد.

هرچند که به زعم خیلی‌ها این نشست درباره «سایت فردو» و ماجرای گازدهی به سانتریفیوژها در این سایت هسته‌ای است، اما خبرنگار« وال استریت ژورنال»، خبر داد که این نشست برای بررسی موضوع «تورقوزآباد» برگزار می‌شود. جایی که اسرائیل آن را «انبار مخفی هسته‌ای ایران» می‌داند. 

حسن روحانی روز سه‌شنبه اعلام کرد که  گازدهی به بیش از هزار سانتریفیوژ در «سایت فردو» آغاز خواهد شد. روحانی بعد از اعلام این خبر گفته بود که ««ممکن است با آغاز این گام سر و صداهایی ایجاد شود و از حساسیت آنها(غربی‌ها) نسبت به فردو باخبریم».

حسن روحانی روز گذشته نیز در حساب توئیتری خود نوشت: « چهارمین گام ایران در کاهش تعهدات خود با تزریق گاز به ۱۰۴۴ سانتریفیوژ از امروز آغاز می شود. به خاطر سیاست‌های آمریکا و متحدانش، سایت فردو به زودی به طور کامل فعالیت می‌کند».

«امانوئل مکرون» رئیس جمهور فرانسه در واکنش به آغاز گام چهارم گفته بود: «چهارمین گام ایران برای کاهش تعهداتش در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ عمیقا مایه نگرانی‌ست و این نشان از تغییری جدی در موضع ایران دارد». به گفته مکرون او در روزهای آینده با مقامات ایرانی درخصوص این موضوع گفت‌وگو خواهد کرد. 

مکرون که در پکن با خبرنگاران سخن می‌گفت، اعلام کرد که در روزهای آینده فشار بر ایران افزایش خواهد یافت تا به چارچوب‌ پیمان هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بازگردد. آقای مکرون البته تاکید کرد که بازگشت به وضعیت عادی تنها زمانی ممکن است که اعتماد از دست رفته میان ایران و آمریکا بازسازی شود و مقامات ایرانی  در این زمینه با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا توافق کنند. 

از سوی دیگر «سرگی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه از جمهوری اسلامی ایران خواسته به تعهدات خود در توافق هسته‌ای عمل کند.لاوروف البته گفت که «مسکو درک می‌کند چرا تهران برخی تعهدات خود را در برجام متوقف کرده» اما در عین‌حال  وضعیت فعلی برجام را به شدت نگران کننده توصیف کرد. 

روز گذشته اما ماجرای دیگری در پیوند با مساله هسته‌ای جمهوری اسلامی توجهات را به خود جلب کرد؛ خبرگزاری رویترز اعلام کرد که ماموران امنیتی هفته گذشته یکی از بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را برای مدتی دستگیر و مدارک سفر این بازرس آژانس هسته‌ای را نیز از او گرفته بودند. گویا این بازرس زن آژانس بین‌المللی هسته‌ای می‌خواسته که به محل تاسیسات هسته‌ای نظنز وارد شود.

جمهوری اسلامی نیز در واکنش به این خبر اطلاعیه‌ای صادر کرد و در آن توضیح داد که «علت جلوگیری از ورود این بازرس زن آژانس به تاسیسات اتمی نطنز نگرانی از احتمال همراه داشتن مواد مشکوک بوده است. این اطلاعیه در توضیح این ماجرا می‌گوید: « این بازرس تجهیزات کنترلی علامت هشدار را نشان داده است و به همین دلیل ضمن کنترل وسایل همراه بازرس از ورود او به سایت جلوگیری شده و مراتب امر به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منعکس شد».

جمهوری اسلامی هم‌چنین مدعی شده است که «پذیرش قبلی این بازرس لغو شده و او با ناتمام گذاشتن ماموریت خود، ایران را به مقصد وین، مقر آژانس بین المللی انرژی اتمی ترک کرده است».

این در حالی است که این موضوع را  آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در یک هفته گذشته علنی نکرده بود. جلوگیری از ورود یکی از بازرسان آژانس به سایت نطنز می‌تواند سیگنالی از جانب تهران برای غرب  باشد که به آنها یادآوری می‌کند، مانند گذشته امکان اخراج بازرسان آژانس یا ایجاد محدودیت برای بازرسی‌ها وجود خواهد داشت.

تعداد بازرسان سازمان بین‌المللی انرژی هسته‌ای که در ایران مشغول به فعالیت هستند ۱۳۰ تا ۱۵۰ نفر گزارش شده است. افزایش تعداد بازرسان آژانس بین‌المللی هسته‌ای از زمان امضای توافق برجام صورت پذیرفت.