هواپیمای حامل الناز رکابی، قهرمان سنگنوردی ایران، حوالی ساعت ۳ بامداد چهارشنبه، ۲۷ مهر، در تهران به زمین نشست. او در رقابتهای سنگنوردی قهرمانی آسیا به میزبانی کره جنوبی چهارم شد اما بسیاری از مردم ایران الناز را یک قهرمان واقعی نامیدند؛ زیرا از ارتفاع سنگی جمهوری اسلامی صعود کرد و روز یکشنبه، ۲۴ مهر، بدون حجاب اجباری در فینال مسابقات حاضر شد.
این اقدام او بازتاب وسیعی در رسانههای بینالمللی پیدا کرد و بسیاری از کاربران رسانههای اجتماعی او را به دلیل همراهی با جنبش آزادیخواهانه زنان ایران ستودند و هرچند برای همه روشن بود که ملیپوش سنگنوردی در صورت بازگشت به ایران با تهدیدهای امنیتی مواجه خواهد شد، این اتفاق زودتر از موعد رخ داد.
از روز دوشنبه، زمزمههایی درباره ناپدید شدن الناز رکابی شنیده شد و سپس، برخی منابع خبری اعلام کردند که عوامل حکومت او را در سفارت جمهوری اسلامی در سئول حبس کرده و تلفن همراه و گذرنامهاش را ضبط کردهاند. از ایران نیز خبر رسید که سازمان اطلاعات سپاه با هدف ممانعت از پناهندگی الناز رکابی، برادر او را گروگان گرفته است. این گمانهزنیها وقتی تقویت شد که داوود رکابی، برادر الناز، در مصاحبه با خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، گفت که خواهرش در فینال مسابقات هدبند داشته و «برخی روی این موضوع موجسواری میکنند». اندکی بعد، خود الناز هم در بخش روایتگر (استوری) اینستاگرام، نوشت که حجابش «سهوا» دچار مشکل شد و در حال بازگشت به ایران است.
از زمانی که هواپیمای حامل الناز رکابی سئول، پایتخت کره جنوبی، را به مقصد تهران ترک کرد، نگرانیها از سرنوشت و امنیت او پس از ورود به ایران آغاز شد. مصاحبه تصویری او با صداوسیما و خبرگزاری دولتی برنا در بدو ورود که تکرار روند اعترافگیری اجباری رسانههای حکومتی بود، آشکار کرد که نگرانیها بیدلیل هم نبودهاند.
الناز رکابی در مصاحبه با این دو رسانه حکومتی، در حالی که چهرهاش نگران به نظر میرسید، باز هم گفت که به دلیل فراخوان پیشبینینشده برای حضور در فینال مسابقات حجابش سهوا دچار مشکل شد و پیش از آن هم در قرنطینه زنان بود و به همین دلیل حجاب نداشت. از آنجا که حکومت ایران در گرفتن اعتراف اجباری از افراد و تحتفشار قرار دادن آنان ید طولایی دارد، تردیدها درباره اینکه استوری (روایتگر) اینستاگرام الناز رکابی نیز از سر اجبار نوشته و منتشر شده است، افزایش یافت.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در تمام ساعاتی که قهرمان سنگنوردی ایران از مبدا سئول تا مقصد تهران در پرواز بود، بسیاری از کاربران رسانههای اجتماعی ضرورت حمایت از او را یادآور شدند و صدها نفر برای استقبال و اعلام حمایت از او شبهنگام به فرودگاه خمینی تهران رفتند. الناز رکابی سوار بر ون از تونل استقبال فرودگاه عبور کرد و با اینکه از خودرو پیاده نشد و نتوانست به استقبال مردم پاسخ بدهد، جمعیت یکصدا او را تشویق کردند.
اقدام الناز رکابی عبور از خطوط قرمز حکومت ایران بود؛ آن هم در روزهایی که زنان ایرانی برای دستیابی به حقوق بدیهی خود در خیابانها اعتراض میکنند و سرکوب میشوند. به همین دلیل این موضوع از چشم رسانههای بینالمللی، سازمانهای حقوق بشری و شخصیتهای برجسته پنهان نماند و نهادهای بینالمللی درباره برخورد قهری حکومت با الناز رکابی هشدار دادند.
فدراسیون جهانی صعودهای ورزشی بر اهمیت «امنیت ورزشکاران» تاکید کرد و گفت که از هر تلاشی برای حفظ امنیت یک عضو ارزشمند جامعه خود در این شرایط حمایت خواهد کرد.
راوینا شمدسانی، سخنگوی کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل، نیز در نشست خبری خود در ژنو، گفت که پرونده الناز رکابی را از نزدیک دنبال میکند و مراتب نگرانی خود را با مقامهای ایران مطرح کرده است. او همچنین تاکید کرد: «زنان هرگز نباید به دلیل لباسی که میپوشند، تحت تعقیب قرار گیرند.»
سخنگوی کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد از حکومت ایران خواست سرکوب معترضان را نیز هرچه سریعتر متوقف کند.
حضور بدون حجاب الناز رکابی در مسابقات برخی هنرمندان ایرانی و جهانی را نیز به واکنش واداشت؛ بدایوسائو، کاریکاتوریست سرشناس چینی که مضمون بیشتر آثارش سیاسی است، الناز رکابی را در حال صعود از صخرهای که به صورت علی خامنهای شباهت دارد، به تصویر کشید. او اثر جدیدش را با هشتگ مهسا امینی منتشر کرد.
جسیکا چستین، هنرپیشه هالیوود، نیز در یک استوری اینستاگرامی، اقدام الناز رکابی را «شجاعانه» توصیف کرد و کریس دیبرگ، خواننده سرشناس بریتانیایی، هم الناز را ستود. ترانه علیدوستی نیز برای او نوشت: «در کنارت هستیم قهرمان شجاع». گلشیفته فراهانی ضمن بازنشر استوری الناز رکابی، نوشت: «دیروز برادرش را دستگیر کردند.»
روزنامه گاردین روز چهارشنبه عکس قهرمان سنگنوردی ایران را در صفحه اول خود منتشر کرد و در گزارشی با تیتر «معمای خطای سهوی حجاب سنگنورد ایرانی» نوشت: «حکومت ایران به طور معمول فعالان داخلی و خارجی را تحتفشار قرار میدهد و آنچه را گروههای حقوق بشری اعتراف اجباری توصیف میکنند، از تلویزیون دولتی پخش میکند؛ بنابراین ادعای خطای سهوی حجاب از سوی الناز رکابی نیز ممکن است نشان دهد که رژیم در تلاش است از زندانی کردن او پس از انتشار ویدیو بدون حجاب، جلوگیری کند.»
مصاحبه اجباری صداوسیما و خبرگزاری برنا با الناز رکابی هنگام ورود به تهران و اصرار خبرنگاران این دو رسانه حکومتی برای اینکه قهرمان سنگنوردی بار دیگر به سهوی بودن «مشکل حجاب» اعتراف کند و از مخالفان حجاب اجباری برائت بجوید، نشان میدهد که حکومت میکوشد این مسئله را با هزینههای کمتری جمعوجور کند. با این حال سرنوشت ملیپوش سنگنوردی همچنان در هالهای از ابهام است؛ زیرا بعید نیست که حکومت بخواهد از او به دلیل عبور از خطوط قرمز انتقام بگیرد. واکنش احمد راستینه، سخنگوی کمیسیون فرهنگی و عضو فراکسیون ورزش مجلس، به موضوع الناز رکابی نیز همین مقصود را آشکار میکند. او مدعی شد: «قهرمانان ورزشی باید به هویت ایرانی اسلامی خود افتخار کنند و فدراسیون مربوطه باید به این قضیه رسیدگی کند.»
علی خامنهای پیشتر از حضور زنان ورزشکار با حجاب اجباری در میدانهای ورزشی دفاع کرده و گفته بود: «وقتی یک زن مسلمان ایرانی و دارای حجاب بر سکوی قهرمانی میایستد و همه را وادار به تکریم میکند، کار باعظمتی انجام شده است.»