روزنامه واشنگتن‌پست با انتشار گزارشی در روز یکشنبه، ۱۶ اکتبر ۲۰۲۲، از قول مقام‌های دولت ایالات متحده آمریکا و متحدانش نوشت که جمهوری اسلامی ایران در حال ارتقا کمک‌های تسلیحاتی‌اش به روسیه است و مخفیانه به دولت ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، تعهد داده است که نه تنها «پهپادهای تهاجمی» بلکه برخی «موشک‌های زمین‌به‌زمین» را نیز در اختیارشان قرار می‌دهد تا در جنگ اوکراین استفاده کنند.

این روزنامه آمریکایی در عین‌حال از قول مقام‌های دولت جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده، نوشت سلاح‌های ساخت جمهوری اسلامی می‌تواند تا حدود قابل توجهی خسارت‌های ارتش روسیه و همچنین کاهش ذخایر مهمات این کشور را جبران کند. 

به‌گزارش واشنگتن‌پست، در جریان حمله‌های اخیر نیروهای نظامی روسیه به شماری از شهرهای اوکراین، برخی خبرگزاری‌های مستقل تصاویری منتشر کردند که در آنها لاشه بعضی پهپادهای ساخت جمهوری اسلامی ایران دیده می‌شود؛ هواپیماهایی بدون سرنشین که مقام‌های اوکراینی مدعی‌اند روسیه آنها را به‌منظور حمله‌ به شهرهای اوکراین مورد استفاده قرار می‌دهد. 

جدای از ادعای مقام‌های دولت اوکراین، پنتاگون نیز استفاده روسیه از پهپادهای ساخت جمهوری اسلامی را تایید کرده است. 

همزمان با مطرح شدن موضوع استفاده روسیه از پهپادهای ساخت حکومت ایران در جنگ اوکراین، که کاهش سطح روابط اوکراین و جمهوری اسلامی را در پی داشت، مقام‌های تهران به کرات این موضوع را رد کرده‌اند. 

یکی از آخرین اظهارات مقام‌های تهران در این مورد به گفتگوی تلفنی حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، با جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، مربوط می‌شود. امیرعبداللهیان در اظهارات روز شنبه‌اش خطاب به بورل گفت:«ما با روسیه همکاری دفاعی داریم، اما سیاست ما در قبال جنگ اوکراین، عدم ارسال سلاح به طرفین درگیر، توقف جنگ و پایان دادن به آوارگی مردم است.»

در حالی که یکی از مسائل مهم جاری میان جمهوری اسلامی ایران با اتحادیه اروپا و دولت ایالات متحده آمریکا به احیای توافق هسته‌ای برجام مربوط می‌شود، شماری از ناظران در روزهای اخیر هشدار داده‌اند که اقدام حکومت ایران در ارسال سلاح به روسیه نقض آشکار مفاد مندرج در این توافق هسته‌ای به‌حساب می‌آید.

بر اساس توافق برجام، جمهوری اسلامی ایران تا اکتبر سال ۲۰۲۳ اجازه ندارد به صادرات و واردات تسلیحات نظامی مبادرت کند؛ موضوعی که می‌تواند مسیر مذاکرات احیای برجام را با دشواری‌های تازه‌ای روبرو کند.

حالا جدیدترین اخبار مربوط به همکاری نظامی جمهوری اسلامی ایران با روسیه، از افزایش این همکاری در جنگ اوکراین حکایت دارد. روزنامه واشینگتن‌پست در این مورد می‌نویسد مقام‌های دولت ایالات متحده آمریکا گفته‌اند تهران در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۲ افرادی را به روسیه اعزام کرد تا شرایط ارسال تسلیحات بیشتر به این کشور، از جمله دو نوع موشک زمین‌به‌زمین، را نهایی کنند. 

بر اساس این اخبار، جمهوری اسلامی قصد دارد محموله‌ای از موشک‌های «فاتح –۱۱۰» و «ذوالفقار» را به روسیه ارسال کند؛ موشک‌هایی کوتاه‌برد که می‌توانند اهدافی در ۳۰۰ و ۷۰۰ کیلومتری را مورد اصابت قرار دهند. به‌گزارش واشینگتن‌پست مقام‌های آمریکایی بر این باورند که در صورت ارسال محموله مورد نظر، این نخستین مرتبه خواهد بود که جمهوری اسلامی ایران چنین موشک‌هایی را در اختیار دولت ولادیمیر پوتین قرار می‌دهد. 

مقام‌های مطلع که گفتگو با روزنامه واشنگتن‌پست را تنها به شرط مخفی ماندن هویت‌شان قبول کرده‌اند، همچنین تاکید می‌کنند که مقام‌های جمهوری اسلامی در حال حاضر دارند برای ارسال محموله جدیدی از هواپیماهای بدون سرنشین‌ به روسیه‌ آماده می‌شوند. بر اساس گفته‌های منابع واشینگتن‌پست، پهپادهای جدید مشمول «مهاجر ۶» و «شاهد ۱۳۶» است. آنها می‌گویند پهپادهای شاهد – ۱۳۶، که پهپادهایی انتحاری هستند، این توانایی را دارند که محموله‌های انفجاری را تا ۱۵۰۰ مایل حمل کنند. 

این منابع در عین‌حال می‌گویند در هفته‌های اخیر شماری از مشاورهای ایرانی روسیه در خاک این کشور حضور پیدا کرده‌اند تا نکات فنی مربوط به استفاده از هواپیماهای بدون‌سرنشین مورد نظر را به روس‌ها آموزش دهند. 

روزنامه واشنگتن‌پست در گزارش روز یکشنبه‌اش نوشت سازمان‌های اطلاعاتی وابسته به دولت ایالات متحده آمریکا به پرسش‌های آنها درباره ارسال تسلیحات جدید جمهوری اسلامی ایران به روسیه پاسخی نداده‌اند و مقام‌های حکومت ایران و دولت روسیه نیز از اظهارنظر در این مورد خودداری کرده‌اند. 

با این‌ وجود برخی مقام‌های اوکراین به واشنگتن‌پست گفته‌اند، دولت متبوع‌شان در جریان این ارزیابی‌های اطلاعاتی قرار دارد و ارزیابی‌های دستگاه‌های اطلاعاتی دولت اوکراین نیز نشان می‌دهد که غالب هواپیماهای بدون‌سرنشینی که اخیرا به‌وسیله نیروهای نظامی روسیه در جنوب اوکراین مستقر شده‌اند، ساخت جمهوری اسلامی است. 

با وجود ادعای کشورهای غربی در این زمینه، مسکو نیز موضعی مشابه با موضع تهران اتخاذ کرده و گزارش‌ کشورهای غربی در مورد استفاده روسیه از تسلیحات ساخت حکومت ایران را «جعلی» خوانده است. 

فرزین ندیمی، کارشناس حوزه تسلیحات که برای موسسه مطالعاتی خاور نزدیک کار می‌کند، به روزنامه واشنگتن‌پست گفت:«ارتقا [کمک تسلیحاتی تهران] از پهپاد به موشک‌های زمین‌به‌زمین می‌تواند گزینه‌ها و قوت بیشتری به روسیه بدهد.» ندیمی در عین‌حال می‌گوید ارزیابی‌اش از «جدیدترین نسخه‌های فاتح – ۱۱۰ و ذوالفقار» این است که آنها در فواصل کوتاه «قوی و دقیق» عمل می‌کنند.

جمهوری اسلامی ایران پیش‌تر نسخه‌های قدیمی موشک‌های زمین‌به‌زمین «فاتح – ۱۱۰» و «ذوالفقار» را در اختیار شبه‌نظامی‌های حوثی در یمن قرار داد و آنها نیز با استفاده از این موشک‌های کوتاه‌برد توانستند حملاتی علیه پالایشگاه‌های کشورهای غربی حوزه خلیج فارس و همچنین اهداف غیرنظامی به اجرا درآورند. 

اهمیت این اظهارات زمانی بیشتر می‌شود که در پس زمینه شکست‌های اخیر نیروهای روسیه مورد بررسی قرار بگیرد. اوکراین در هفته‌های گذشته، با تکیه بر نیروی توپخانه‌ غرب، توانست قسمت‌های زیادی از خاک این کشور که در اشغال روسیه قرار داشت را پس بگیرد و همچنین با منفجر کردن پل کرچ، که شبه‌جزیره کریمه را به خاک روسیه متصل می‌کند، ضربه‌های نظامی و سیاسی قابل توجهی به نیروهای تحت امر پوتین وارد آورد.

اما با وجود تمامی این موارد، دستگاه‌های اطلاعاتی ایالات متحده بر این باورند که تکیه روسیه بر کشورهایی مثل کره شمالی و جمهوری اسلامی ایران اثربخش بودن تحریم‌های کشورهای غربی علیه این کشور را نشان می‌دهد.