جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز دوشنبه، ۵ سپتامبر ۲۰۲۲، نسبت به احیای برجام در کوتاه‌مدت ابراز ناامیدی کرد. به‌گفته بورل، در حال حاضر شانس توافق میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا پایین آمده است.

بورل خطاب به خبرنگارهای حاضر در بروکسل گفت: «اگر در فرایند [مذاکرات] همگرایی به‌وجود نیاید، کل این فرایند به‌خطر می‌افتد.» او در ادامه این بخش از اظهاراتش تاکید کرد اگر هدف انعقاد توافق در کوتاه‌مدت باشد، این اتفاق به‌زودی رخ نخواهد داد.

جمهوری اسلامی ایران، هفته گذشته دومین پاسخ خود به پیش‌نویس پیشنهادی اتحادیه اروپا در مورد احیای برجام را ارائه داد؛ پاسخی که تمامی طرف‌های غربی مذاکرات آن را «ناامیدکننده» و «غیرسازنده» ارزیابی کردند.

به‌‌گزارش خبرگزاری بلومبرگ، احیای برجام، و به تبع آن لغو برخی تحریم‌های نفتی ایالات متحده آمریکا علیه حکومت ایران، بر قیمت جهانی نفت تاثیر خواهد گذاشت. این امر خاصه در شرایطی که جامعه بین‌المللی، به‌واسطه اعمال تحریم‌های کشورهای غربی بر روسیه، با بحران انرژی روبرو است می‌تواند حائز اهمیت باشد.

از این‌رو به‌نظرمی‌رسد مقام‌های جمهوری اسلامی ایران در پی آنند تا با فرارسیدن فصل سرما و نیاز کشورهای غربی به انرژی‌های گرمایشی، از اروپا و ایالات متحده آمریکا امتیاز بگیرند.

به‌عنوان مثال، محمد مرندی، مشاور هیئت مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی ایران، با انتشار توییتی در روز یکشنبه نوشت زمستانی سخت در انتظار کشورهای اروپایی است و با توجه به این امر، اگر تهران تا فرارسیدن فصل سرد مقاومت کند می‌تواند امتیازهای مدنظرش را از کشورهای غربی بگیرد.

یکی از شرط‌های جمهوری اسلامی ایران برای بازگشت به قرارداد برجام، بسته شدن پرونده مربوط به ابعاد نظامی فعالیت‌های هسته‌ای تهران در آژانس است، که از نظر طرف‌های غربی مذاکرات، خواسته‌ای فرابرجامی به‌حساب می‌آید. با این‌حال، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه دولت ابراهیم رئیسی، در تازه‌ترین اظهاراتش بار دیگر بر این موضوع تاکید کرد و گفت «پایان دادن به تحقیقات آژانس» یکی از تضمین‌هایی است که حکومت ایران قصد به‌دست آوردنش را دارد.

در پیوند با این موضوع، رابرت منندز، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا، نیز در جریان یک نشست خبری ابراز امیدواری کرد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تحقیقاتش در مورد پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران عقب‌نشینی نکند و تا مشخص شدن وضعیت سایت‌های هسته‌ای گزارش نشده متعلق به حکومت ایران تحقیقاتش را زمین نگذارد. به‌گفته این سناتور آمریکایی، اگر پرونده مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران به یک نتیجه مشخص نرسد، توافق معنایی نخواهد داشت چون، به‌گفته منندز، حکومت ایران در پی دستیابی به تسلیحات اتمی است.

از سوی دیگر، شماری از ناظران بین‌المللی بر این باورند که با توجه به سهم اندک جمهوری اسلامی ایران از بازار انرژی جهانی، حکومت ایران نمی‌تواند از این امر به‌عنوان یک اهرم فشار به‌منظور امتیازگیری از کشورهای اروپایی استفاده کند.

روزنامه نیویورک تایمز، با انتشار گزارشی در روز اول سپتامبر ۲۰۲۲ به بررسی این موضوع پرداخت. نویسندگان این گزارش مدعی شده‌اند که اروپا نیازی به انرژی‌های تحت کنترل جمهوری اسلامی ایران ندارد. بر اساس این گزارش، نیاز اصلی بازار اروپا در فصل سرما گاز است نه نفت، و با توجه به پایین بودن ظرفیت‌های تولید گاز در ایران و همچنین کمبود گاز در داخل کشور، جمهوری اسلامی ایران نقش تعیین‌کننده‌ای در این معادله نخواهد داشت.

این گزارش در عین‌حال می‌نویسد، جمهوری اسلامی ایران حداکثر می‌تواند ۱.۳ میلیون بشکه نفت به بازار جهانی اضافه کند که این رقم فقط پاسخگوی یک درصد نیاز بازار جهانی انرژی محسوب می‌شود و در سال ۲۰۲۳ تنها می‌تواند بین ۵ تا ۱۰ دلار بر قیمت هر بشکه نفت تاثیر بگذارد.

بر اساس گزارش نیویورک‌تایمز، عربستان سعودی، در مقام بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در جهان، نیز تهدید کرده که تولید نفتش را کاهش می‌دهد تا قیمت‌ جهانی نفت بالا بماند.