در پی سفر جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا به شهر جده و دیدارش با ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودی و شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، دو کشور روز شنبه، ۲۵ تیر، بیانیه مشترکی را امضا و منتشر کردند.

این بیانیه شامل محورهای عمده و مهمی در زمینه‌های مختلف است:

همکاری راهبردی

عربستان سعودی و ایالات متحده آمریکا روابط تاریخی دو کشور که نزدیک به هشت دهه از آن می‌گذرد و دیدار ملک عبدالعزیز آل سعود، پادشاه فقید عربستان سعودی و فرانکلین روزولت، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا را مورد بررسی قرار دادند و بر اهمیت ادامه و تقویت مشارکت راهبردی با هدف خدمت به منافع دو ملت عربستان سعودی و ایالات متحده تاکید کردند. رهبران دو کشور تاکید کردند که مشارکت عربستان سعودی و آمریکا در طول چند دهه گذشته نقش محوری در حفظ ثبات و امنیت منطقه داشته است. همچنین ریاض و واشینگتن تاکید کردند که آن‌ها دیدگاه یکسانی درخصوص لزوم تداوم امنیت و رفاه در خاورمیانه دارند، به‌ویژه اینکه امنیت و ثبات خاورمیانه تاثیر مستقیمی بر حفظ ثبات و استقرار جهان دارد.

دو طرف بر اهمیت حل‌وفصل مناقشات بین‌المللی با روش‌های دیپلماتیک و مسالمت‌آمیز و کاهش بحران‌های انسانی با ارائه حمایت‌های اقتصادی و مالی از کشورهای نیازمند منطقه تاکید کردند و با اشاره به اهمیت اصل حاکمیت و تمامیت ارضی کشورهای منطقه، حمایت از کشورهایی که با تهدید تروریست‌ها یا گروه‌های وابسته به قدرت‌های خارجی روبه‌رو شده‌اند را ضرورت اساسی دانستند.

همکاری در عرصه انرژی و تغییرات اقلیمی

دو طرف بر اهمیت همکاری راهبردی اقتصادی و سرمایه‌گذاری، به‌ویژه با توجه به بحران کنونی اوکراین و پیامدهای آن تاکید کردند و به حفظ ثبات بازارهای جهانی انرژی متعهد شدند. ایالات متحده از تعهد عربستان سعودی برای حفظ توازن بازار جهانی نفت به‌منظور دستیابی به رشد اقتصادی پایدار استقبال کرد و دو طرف توافق کردند که به‌طور منظم در مورد بازارهای انرژی جهانی در کوتاه‌مدت و بلندمدت مشورت کنند و همچنین در مقام شرکای راهبردی در طرح‌های‌ مقابله با تغییرات اقلیمی و تلاش برای افزایش میزان استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به همکاری‌های دو جانبه ادامه دهند.

همچنین ریاض و واشینگتن از انعقاد چهارچوب مشارکت دوجانبه در زمینه ارتقای انرژی پاک، ازجمله سرمایه‌گذاری‌های عمده در راستای استفاده از انرژی پاک و مقابله با چالش‌های اقلیمی با تمرکز ویژه بر منابع انرژی تجدیدپذیر و هیدروژن پاک، استقبال کردند.

مشارکت برای زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری جهانی

دو طرف تاکید کردند که روند انتقال انرژی و مسائل مربوط به امنیت ملی عربستان سعودی و ایالات متحده نیازمند زنجیره تامین پایدار و متنوع است. افزون بر آن، حمایت عربستان سعودی از طرح مشارکت برای زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری جهانی که رئیس‌جمهوری بایدن در نشست گروه هفت در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۲ میلادی اعلام کرد، مورد استقبال ایالات متحده قرار گرفت. هدف ایالات متحده و عربستان سعودی از این مشارکت تاریخی، سرمایه‌گذاری راهبردی در پروژه‌هایی است که از ارتباطات دیجیتال، پایداری زنجیره تامین، امنیت انرژی و آب‌وهوا با تمرکز بر کشورهای کم‌درآمد و متوسط ​​حمایت می‌کند.

همکاری در عرصه امنیت و دفاع

جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا بر تعهد محکم و پایدار ایالات متحده برای حمایت از امنیت و دفاع از عربستان سعودی و تسهیل دستیابی ریاض به کلیه توانایی‌های لازم به‌منظور دفاع از ملت و سرزمین عربستان سعودی در برابر تهدیدهای خارجی تاکید کرد. دو طرف بر لزوم جلوگیری از مداخله ایران در امور داخلی کشورها، حمایت از تروریسم از طریق گروه‌های مسلح و تلاش برای بی‌ثبات کردن امنیت و ثبات منطقه و لزوم جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای تاکید کردند.

همکاری در زمینه فناوری‌های G5 و G6 و دسترسی رادیویی

دو طرف از امضای یادداشت همکاری جدید که شرکت‌های فناوری در عربستان سعودی و ایالات متحده آمریکا را به یکدیگر مرتبط می‌کند، استقبال کردند. این همکاری، زمینه افزایش کاربرد فناوری نسل پنجم (G5) با استفاده از شبکه‌های رادیویی باز، امکان توسعه نسل ششم (G6) از طریق فناوری‌های مشابه و تقویت مشارکت در زمینه ابر زیرساخت‌ها و فناوری‌های مرتبط را فراهم می‌کند. البته مشارکت در چهارچوب این یادداشت، جایگاه محوری عربستان سعودی را به‌عنوان یک انکوباتور منطقه‌ای برای استفاده از فناوری‌های نسل پنجم (G5) و پیشرفت‌های آینده فناوری‌های نسل ششم (G6) تثبیت می‌کند.

امنیت سایبری

دو طرف بر اهمیت همکاری مشترک در زمینه امنیت سایبری برای حفظ منافع والای دو کشور و امنیت ملی آن‌ها تاکید کردند و از امضای تفاهم‌نامه‌های اخیر بین دو طرف در عرصه همکاری در حوزه امنیت سایبری استقبال کردند. همچنان دو طرف تصمیم گرفتند به ارتقای تبادل فوری اطلاعات، ایجاد توانمندی‌های انسانی، فنی و توسعه صنایع امنیت سایبری ادامه دهند.

اکتشاف‌های فضایی

عربستان سعودی و آمریکا از تقویت همکاری در زمینه‌های مختلف اکتشاف‌های فضایی، ازجمله پروازهای فضانوردان، رصد زمین، توسعه تجاری سامانه‌ها و رویه‌ها و ضرورت رفتار مسئولانه در فضا استقبال کردند. رئیس‌جمهوری بایدن تصمیم عربستان سعودی برای امضای توافقنامه آرتمیس را مورد استقبال قرار داد و از تعهد عربستان سعودی مبنی بر اکتشاف فضایی مسئولانه، صلح‌آمیز و پایدار قدردانی کرد.

جزیره تیران

جو بایدن از اقدام‌های عربستان سعودی برای خروج نیروهای چندملیتی و ناظران (MFO) از جزیره تیران، ازجمله خروج نیروهای آمریکایی از آنجا همچون بخشی از ماموریت این نیرو، با حفظ و تداوم همه تعهدها و رویه‌های موجود در آن منطقه استقبال کرد. این منطقه که در دریای سرخ واقع است، برای مقاصد گردشگری و اقتصادی توسعه خواهد یافت و در نتیجه به صلح، رفاه و امنیت منطقه کمک خواهد کرد.

عبور از حریم هوایی عربستان سعودی

در چهارچوب تمایل دولت عربستان سعودی برای انجام تعهدات مرتبط با کنوانسیون شیکاگو ۱۹۴۴ که مستلزم نبود تبعیض بین هواپیماهای غیرنظامی مورد استفاده در ناوبری هوایی بین‌المللی است، اداره کل هوانوردی غیرنظامی عربستان سعودی اعلام کرد که تصمیم گرفته است حریم هوایی کشور را به روی همه شرکت‌های هواپیمایی که مقررات اداره کل هوانوردی غیرنظامی را رعایت می‌کنند باز بگذارد. این اعلامیه که ارتباطات هوایی جهانی را تقویت می‌کند و به ایجاد موقعیت عربستان سعودی مانند یک مرکز جهانی که سه قاره آفریقا، آسیا و اروپا را به هم متصل خواهد کرد کمک می‌کند، مورد استقبال ایالات متحده قرار گرفت.

چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان سعودی

ایالات متحده از چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان سعودی که نشان‌دهنده برنامه راهبردی ریاض برای تحول اقتصادی و اصلاحات اجتماعی و تلاش‌های عربستان سعودی برای افزایش مشارکت اقتصادی زنان و ترویج گفت‌وگوی بین ادیان است، استقبال کرد. عربستان سعودی نیز از افزایش سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی آمریکا در این کشور و همچنین افزایش سرمایه‌گذاری عربستان در بخش خصوصی آمریکا به‌گونه‌ای که منافع هر دو کشور را تامین کند، استقبال کرد.

همکاری‌های منطقه‌ای

عربستان سعودی و ایالات متحده شماری از مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی را نیز مورد بحث و بررسی قرار دادند که در اینجا به‌طور مختصر به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

یمن:

دو طرف بر حمایت خود از آتش‌بس در یمن با میانجی‌گری سازمان ملل و تلاش برای تبدیل آن به یک توافق صلح پایدار تاکید کردند. رئیس‌جمهوری بایدن از نقش خادم حرمین شریفین ملک سلمان بن عبدالعزیز آل سعود، پادشاه عربستان سعودی و شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در دستیابی و تجدید آتش‌بس در یمن قدردانی کرد و هر دو طرف بر لزوم پایان دادن به جنگ یمن تاکید کردند. آن‌ها از جامعه جهانی خواستند در قبال بحران یمن مواضع واحدی اتخاذ کنند و از حوثی‌ها بخواهند که به مذاکرات صلح تحت نظارت سازمان ملل بر اساس قطعنامه‌های بین‌المللی، ازجمله قطعنامه ۲۲۱۶ شورای امنیت صادر شده در سال ۲۰۱۵ بازگردند.

عراق:

رئیس‌جمهوری آمریکا از نقش پیشتاز عربستان سعودی در تقویت روابط با جمهوری عراق و توافق‌های تاریخی که در حاشیه اجلاس جده برای امنیت و توسعه در ۱۶ ژوئیه ۲۰۲۲ امضا خواهد شد، استقبال کرد. در نشست مزبور، موضوع متصل کردن عراق به شبکه‌های برق عربستان سعودی و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بررسی خواهد شد تا زمینه برون‌رفت عراق از بحران کمبود انرژی فراهم شود.

مسئله فلسطین:

در مورد مسئله فلسطین، دو طرف بر پایبندی دائمی خود به راه‌حل دو کشور که بر اساس آن، کشور مستقل فلسطین در کنار اسرائیل در صلح و امنیت به سر ببرد، تاکید کردند و آن را تنها راه‌حل منازعه اسرائیل و فلسطین که می‌تواند در سایه قطعنامه‌های سازمان ملل متحد و ابتکار صلح عربی، مسیر صلح، ثبات و امنیت را برقرار کند قلمداد کردند. رهبران دو کشور آمادگی خود را برای ارائه همکاری و هماهنگی به‌منظور تشویق دو طرف فلسطین و اسرائیل برای انتخاب راه‌حل مذکور ابراز داشتند و از تمامی تلاش‌هایی که به تحقق صلح عادلانه و همه‌جانبه در منطقه کمک می‌کند، استقبال کردند.

سوریه:

دو طرف بر تعهد خود به حفظ وحدت، ثبات و تمامیت ارضی سوریه و حمایت خود از تلاش‌های فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد برای یافتن راه‌حل سیاسی برای بحران سوریه بر اساس قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل که در سال ۲۰۱۵ صادر شد، تاکید کردند. آن‌ها همچنین بر لزوم جلوگیری از تجدید خشونت، حفظ توافقنامه‌های آتش‌بس و فراهم کردن زمینه ارسال بلامانع کمک‌های بشردوستانه به همه شهروندان نیازمند سوریه تاکید کردند.

لبنان:

دو طرف، حمایت پیوسته خود را از حاکمیت، امنیت و ثبات لبنان و از نیروهای مسلح لبنان که از مرزهای آن کشور محافظت می‌کنند و در برابر تهدید‌های گروه‌های افراطی و تروریستی مقاومت می‌کنند، ابراز داشتند و بر اهمیت تشکیل دولت لبنان و اجرای اصلاحات ساختاری، سیاسی و اقتصادی جامع که مانع تبدیل شدن لبنان به کانون فعالیت‌های تروریستی، قاچاق مواد مخدر یا سایر فعالیت‌های مجرمانه می‌شود، تاکید کردند. آن‌ها همچنین بر لزوم اهمیت گسترش کنترل نفوذ دولت لبنان بر تمامی اراضی آن کشور و اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت و توافقنامه طائف که کلیه امور کشور را در اختیار دولت لبنان قرار می‌دهد، تاکید کردند.

اوکراین:

عربستان سعودی و ایالات متحده بر تعهد خود برای ارائه کمک‌های بشردوستانه حیاتی به مردم اوکراین و تضمین صادرات آزاد غلات و گندم با هدف کاهش بحران‌های غذایی جهانی که شماری از کشورهای خاورمیانه و آفریقا را تهدید می‌کند، تاکید کردند.

سودان:

دو طرف بر اهمیت گفت‌وگو بین طرف‌های سودانی و احیای روند سیاسی تاکید کردند. آن‌ها همچنین از تلاش‌های دفتر نمایندگی سازمان ملل برای حمایت از بازگشت به روند راه‌حل سیاسی در سودان قدردانی کردند و ضمن ابراز خرسندی از نقش فعال گروه چهارجانبه برای سودان، برای این کشور و مردم آن آرزوی ثبات و رفاه کردند.

لیبی:

ریاض و واشینگتن حمایت خود را از مردم لیبی اعلام کردند و تلاش‌های سازمان ملل متحد برای احیای روند سیاسی که زمینه را برای برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی فراهم می‌کند مورد تایید قرار دادند. علاوه بر آن دو طرف حمایت کامل خود را از توافقنامه آتش‌بس لیبی که در ۲۳ اکتبر ۲۰۲۰ منعقد شد، اعلام کردند و با اشاره به قطعنامه شماره ۲۵۷۰ شورای امنیت سازمان ملل، خواستار خروج کامل نیروهای خارجی، جنگجویان خارجی و مزدوران جنگی از خاک لیبی شدند.

افغانستان:

دو طرف بر ضرورت حمایت از امنیت افغانستان و مقابله با تهدید تروریست‌های مستقر در آن کشور تاکید کردند. آن‌ها همچنین بر اهمیت تداوم کمک‌های بشردوستانه به افغانستان، تلاش برای رفع نیازهامندی‌های اقتصادی و اجتماعی، ارتقای حقوق مردم افغانستان به‌ویژه حقوق زنان و دختران برای تحصیل و کار و فراهم کردن بالاترین استانداردهای بهداشتی و حمایت بانوان در محل کار، تاکید کردند.

مبارزه با تروریسم:

دو طرف بر اهمیت مقابله با تروریسم و ​​افراط‌گرایی خشونت‌آمیز و تعهد پیوسته برای مقابله با القاعده، داعش و جنگجویان خارجی، مبارزه با تبلیغات خشونت‌آمیز گروه‌های افراط‌گرا و جلوگیری از تامین مالی تروریسم تاکید کردند. ریاض و واشینگتن تصریح کردند که از طریق مرکز مبارزه با تامین مالی تروریسم که مقر آن در ریاض، پایتخت عربستان سعودی است، تلاش‌های مشترکی را برای قطع کانال‌های تامین مالی تروریسم انجام خواهند داد. همچنین رهبران عربستان سعودی و آمریکا، موفقیت چشمگیر ائتلاف بین‌المللی برای شکست داعش که در سال ۲۰۱۴ در جده تاسیس شد را بررسی و ستایش کردند و بر لزوم تداوم این ائتلاف و تلاش‌های بلندمدت آن به‌منظور جلوگیری از بازگشت عناصر داعش تاکید کردند. آن‌ها از برگزاری نشست وزرای خارجه کشورهای عضو ائتلاف جهانی برای شکست داعش که قرار است در آغاز سال ۲۰۲۳ در عربستان سعودی برگزار شود، استقبال کردند.