ده‌ها نفر از سران و اعضای طالبان در نخستین عید قربان پس از سلطه این گروه بر افغانستان، برای ادای فریضه حج، به عربستان سعودی رفتند. شمار دقیقی از اعضا و سران طالبان که به عربستان سعودی رفتند هنوز در دست نیست، اما عکس‌های منتشر‌شده در فضای مجازی نشان می‌دهند که اولویت در سهمیه‌بندی زائران، به اعضا و هواداران طالبان داده شده است.

بر اساس فهرستی که خبرگزاری پژواک سه‌شنبه گذشته منتشر کرد، ۱۱۱ مقام ارشد حکومت طالبان به عربستان سعودی رفته‌اند.

فهرستی که این خبرگزاری منتشر کرد و همچنین عکس‌هایی که اعضای طالبان در فضای مجازی منتشر کرده‌اند حاکی از آن است که امارت اسلامی طالبان در استفاده از سهمیه افغانستان در مراسم حج دست‌کمی از دولت کرزی و اشرف غنی ندارد. در ۲۰ سال گذشته و در دولت‌های حامد کرزی و اشرف غنی، هر سال صدها نفر از مقام‌های دولت در مراسم حج شرکت می‌کردند. به همین دلیل، بسیاری از افراد واجد شرایط حج که از ماه‌ها قبل مبلغ لازم را به ادارات دولتی سپرده بودند، از شرکت در این مراسم محروم می‌شدند. برخی مقام‌های دولت پیشین حتی اعضای خانواده، نزدیکان و همکارانشان را به حج می‌بردند.

امسال، سهم افغانستان در مراسم حج ۱۳ هزار و ۵۸۲ نفر است. سهمیه افغانستان در مراسم حج باید میان استان‌ها به‌نسبت جمعیت و میان گروه‌های مشخص مانند خانواده‌های شهدا و معلولان، قوم کوچی و مقام‌های دولتی تقسیم شود. اشرف غنی در آخرین سال دولتش تصمیم گرفته بود که حضور مقام‌های دولتی در مراسم حج را محدود کند.

در سال‌های گذشته، متقاضیان حج همواره از وجود فساد در روند گزینش افراد، بی‌عدالتی در تعیین سهمیه استان‌ها، حضور گسترده مقام‌های دولتی و اعضای خانواده‌شان در مراسم حج انتقاد می‌کردند، اما امسال با وجود تکرار همین روند، زیر چتر امارت طالبانی از اعتراض هیچ خبری نیست.

ملا برادر، معاون نخست‌وزیر طالبان، انس حقانی، عضو ارشد شبکه حقانی، ملا فاضل مظلوم، معاون وزارت دفاع طالبان، ملا خیرالله خیرخواه، وزیر اطلاعات و فرهنگ طالبان، ملا نورالله نوری، وزیر سرحدات و قبایل، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، یاسر عمار، رئیس دفتر ملا برادر، شیخ نورمحمد ثاقب، وزیر حج و اوقاف طالبان، نظرمحمد مطمئن، رئیس کمیته المپیک طالبان، از جمله مقام‌های ارشد گروه طالبان‌اند که در مراسم حج حضور دارند.

نه نفر استاندارهای طالبان، هفت معاون استانی و ده‌ها تن دیگر که شهردار، فرمانده پلیس و رئیس اداره‌های دولتی طالبان در استان‌های گوناگون‌اند، در مراسم حج شرکت کرده‌اند. جدا از مقام‌های رسمی طالبان که مشخص نیست با هزینه شخصی به حج رفته‌اند یا از بودجه ادارت تحت نظارتشان استفاده کرده‌اند، شمار زیادی از اعضای این گروه نیز که منصب و مقامی در امارت طالبان ندارند در مراسم حج امسال شرکت کرده‌اند.

در عکس‌هایی که اعضا و هواداران طالبان در توییتر منتشر کرده‌اند شماری از حجاج دیده می‌شوند که پرچم طالبان را همراه دارند. از آن‌جا که عربستان سعودی هنوز حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته است، سران طالبان و سایر حجاج افغان با گذرنامه‌های «جمهوری اسلامی افغانستان» سفر کردند و نام حکومت طالبان و پرچم این گروه هیچ‌گونه رسمیتی ندارد.

اقدام برخی حجاج به حمل پرچم طالبان نشان می‌دهد که در روند انتخاب زائران، اولویت به اعضای طالبان و هواداران این گروه داده شده است. از سوی دیگر، مقام‌های طالبان از جمله مولوی عبدالکبیر، معاون نخست‌‎وزیر طالبان، از زائران افغانستان خواسته‌اند در مراسم حج، برای «پایداری امارت طالبان» دعا کنند.

در مراسم حج امسال، هیچ‌یک از مقام‌ها و کارمندان ارشد دولت‌های پیشین افغانستان که شماری از آنان در سایر کشورها و شماری دیگر در افغانستان زندگی می‌کنند حضور ندارند. حتی بازرگانان و چهره‌های مستقل میان حجاج افغانستان دیده نمی‌شوند. سخنگوهای طالبان با ابراز خوشحالی از حضور سران و اعضای طالبان در مراسم حج، در توییتر نوشتند که در ۲۰ سال گذشته، از شرکت در این مراسم محروم بودند، اما اکنون به لطف سلطه بر افغانستان، امکان حضور در مراسم حج را یافته‌اند.

خالد زدران، سخنگوی پلیس طالبان در کابل و عضو شبکه حقانی، در آستانه سفر زائران حج از افغانستان، در توییتی نوشت: «زمانی ما اجازه رفتن به حج را نداشتیم، اما امروز خیرالله خیرخواه [وزیر اطلاعات و فرهنگ طالبان] و انس حقانی در مکه هستند.»

از سوی دیگر، امسال از حضور زنان افغانستان در مراسم حج خبری نیست. در سال‌های گذشته و در گزارش رسانه‌های دولتی و مستقل افغانستان از مراسم حج، حضور زنان در حج پررنگ بود؛ اما در گزارش‌هایی که رسانه‌های طالبان از سفر زائران و مراسم حج امسال پخش می‌کنند، هیچ زنی میان زائران افغان به چشم نمی‌خورد. هرچند ممکن است شماری از شرکت‌کنندگان در مراسم حج همسر یا مادرشان را نیز همراه برده‌ باشند، اما مشخص نیست که زنانی که از افغانستان در مراسم حج شرکت‌ کرده‌اند، تحت قوانین سختگیرانه و تبعیض‌آمیز طالبان با چه دشواری‌های مواجه‌اند. بر اساس آنچه تاکنون مشخص است، هیچ زنی بدون حضور مردی از اعضای درجه یک خانواده‌اش در این مراسم شرکت نکرده است، زیرا به حکم طالبان، هیچ زنی حق ندارد بدون محرم سفر کند.