جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، روز شنبه عازم سفری مهم شد، سفری پنج‌روزه به اروپا که طی آن می‌کوشد پس از گذشت چهار ماه از جنگ در اوکراین، ائتلاف جهانیِ متحدان این کشور در مقابل حمله روسیه را همچنان حفظ کند. جنگ در اوکراین ادامه دارد و به نظر می‌رسد نمی‌توان پایان راحتی برای آن متصور شد. علاوه بر هزاران کشته و میلیون‌ها آواره، این جنگ باعث بحران‌های عظیم جهانی در زمینه غذا و انرژی شده است.
بایدن سفرش را با شرکت در نشست «گروه هفت» در ایالت باواریای آلمان آغاز میکند و سپس، برای شرکت در نشست ۳۰ کشور عضو ناتو، به مادرید می‌رود. سفر بایدن در حالی صورت می‌گیرد که جهان شاهد تورم سرسام‌آور و کم‌سابقه، به‌خصوص در بهای غذا و انرژی، بوده است، از نتایج غیرمستقیم جنگ در اوکراین که در ایجاد خلل در ائتلاف جهانی حامیان کی‌یف نیز بی‌تاثیر نیست.
آمریکا البته به حمایتش از اوکراین ادامه داده است. بایدن روز پنجشنبه آخرین بسته کمکی به اوکراین به مبلغ ۴۵۰ میلیون دلار را تایید کرد. این سومین کمک در ماه جاری است و چهار سامانه پیشرفته پدافند موشکی و همچنین قایق‌های گشت‌زن و مهمات را شامل می‌شود.
سفر قبلی بایدن به اروپا در ماه مارس، یعنی چند هفته پس از آغاز جنگ، بود. حالا، با گذشت بیش از سه ماه، جنگ وارد مرحله فرسایشی شده است. بایدن در آن سفر، در حالی در بروکسل با متحدان آمریکا دیدار کرد که اوکراین زیر بمباران شدید بود و احتمال می‌رفت پایتخت این کشور سقوط کند. او در آن سفر، در ضمن کوشید به کشورهای عضو ناتو همچون لهستان اطمینان دهد که در صورت حمله به آن‌ها، آمریکا از آن‌ها دفاع میکند. در ماه‌هایی که گذشت، روسیه از کی‌یف و غرب اوکراین عقب‌نشینی کرده و نیروهایش را در شرق این کشور متمرکز کرده است. مسکو اکنون بخش‌هایی در جنوب و شرق اوکراین را در اختیار دارد و نبرد فرسایشی، خونین و گاه خانه به خانه در منطقه صنعتی دونباس در شرق این کشور همچنان در جریان است.
سفر بایدن در حالی انجام می‌شود که آمریکا در زمینه سیاست داخلی نیز روزهای پرتلاطمی را می‌گذراند، به‌خصوص در پی تصمیم تاریخی دیوان عالی آمریکا که به غیرقانونی اعلام شدن سقط جنین در بسیاری از ایالت‌های این کشور منجر شد.
بایدن در این سفر می‌کوشد چشم‌انداز بلندمدت ائتلاف حامیان اوکراین را حفظ کند، به‌خصوص که فصل تابستان به زودی به پایان می‌رسد و ماه‌های سردتر پاییز و زمستان از راه می‌رسند. از جمله اختلاف‌های موجود در اردوی حامیان اوکراین این است که اولویت باید پایان جنگ باشد و مجازات سنگین روسیه تا جلوی تکرار تخاصم در آینده گرفته شود.
جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی دفاع ایالات متحده گفت: «هر کشوری از طرف خود صحبت میکند و هر کشوری نگرانی‌هایی دارد در مورد کارهایی که حاضر است و حاضر نیست انجام دهد. اما ائتلاف ما هرگز به قدرت امروز و اتکاپذیری امروز نبوده است.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، قرار است به‌صورت مجازی در هر دو نشست سخنرانی کند. آمریکا و متحدانش ضمن ارسال میلیاردها دلار کمک نظامی به اوکراین، تحریم‌های بسیار سختی علیه روسیه اعمال کرده‌اند.
کربی گفت متحدان در این دو نشست «تعهدهایی» جدید می‌دهند که تحریم‌ها علیه روسیه را افزایش خواهد داد. هدف از تحریم‌ها این است که مسکو نتواند به فناوری لازم برای بازسازی نیروهای نظامی‌اش که در جریان جنگ اوکراین به‌شدت آسیب دیده‌اند، دست بیابد.
گروه هفت، که متشکل است از هفت کشور ثروتمند جهان (آمریکا، کانادا، ایتالیا، آلمان، فرانسه، بریتانیا و ژاپن)، معمولا بر مسائل مالی جهانی متمرکز است. اما در حالی که آمریکا و اروپا با افزایش سرسام‌آور تورم دست‌و‌پنجه نرم میکند، بعید است از نشست آلمان راهکار مشخصی در این زمینه حاصل شود.
نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، نیز در نشست گروه هفت شرکت خواهد کرد. مودی پیش از آن، در نشست مجازی گروه بریکز، که به میزبانی چین برگزار می‌شود، شرکت خواهد کرد. این گروه علاوه بر چین و هند، روسیه، برزیل و آفریقای جنوبی را نیز شامل می‌شود.
بایدن می‌گوید حمله روسیه به اوکراین دلیل اصلی تورم، به‌خصوص در بازارهای انرژی است، چرا که تحریم گاز و نفت مسکو باعث کاهش عرضه در بازار شده است. از مهم‌ترین موضوع‌های نشست آلمان، گفت‌و‌گو درباره یافتن منابع جایگزین خواهد بود تا غربی‌ها بتوانند برای پر کردن جای خالی انرژی روسیه، به آن اتکا کنند و در عین حال، اهداف دیرین خود برای مقابله با تغییرات اقلیمی را نیز کنار نگذارند.
بایدن روز چهارشنبه در توییتی نوشت: «من هر کاری در توان دارم انجام می‌دهم تا جلوی افزایش قیمتی را بگیرم که پوتین ایجاد کرده است و قیمت بنزین و غذا را کاهش دهم.»
گروه هفت سال‌ها «گروه هشت» نام داشت و روسیه را نیز شامل می‌شد. اما مسکو در پی اشغال شبه‌جزیره کریمه و الحاق آن به خاک خود در سال ۲۰۱۴، از این گروه اخراج شد.
از دیگر اولویت‌های مهم نشست گروه هفت، یافتن راه‌هایی برای رساندن غلات تولید اوکراین به بازارهای جهانی خواهد بود. سازمان ملل و سایر نهادها هشدار داده‌اند که کمبود عرضه در بازار غذا می‌تواند به بحران گرسنگی برای ده‌ها میلیون نفر منجر شود. مهم‌ترین اقدامی که در این زمینه می‌تواند صورت بگیرد راضی کردن روسیه به اجتناب از حمله به غذا و زیرساخت‌های غذایی و همچنین، اجازه برقراری راهی دریایی است که اوکراین از طریق آن بتواند غلاتش را صادر کند.
در مادرید، مهم‌ترین وظیفه بایدن احتمالا تشویق ناتو به استقبال از ورود فنلاند و سوئد به این ائتلاف نظامی خواهد بود. حمله روسیه باعث شد این دو کشور دموکراتیک عضو اتحادیه اروپا دهه‌ها بی‌طرفی نظامی خود را کنار بگذارند و خواستار عضویت در ناتو شوند.
هنوز معلوم نیست بایدن در مادرید با همتای ترکش، رجب طیب اردوغان، نیز دیدار خواهد کرد یا نه. اردوغان گفته است اگر امتیازهای موردنظرش را دریافت نکند، مانع عضویت هلسینکی و استکهلم در ناتو خواهد شد. طبق قوانین ناتو، افزودن اعضای جدید فقط با اتفاق آرا ممکن است و اعتراض حتی یک کشور می‌تواند جلوی این کار را بگیرد.
مقام‌های آمریکایی در روزهای اخیر ضمن ترسیم چشم‌انداز عموما مثبت پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو، سعی کرده‌اند تاکید کنند که نشست مادرید لزوما خبر و اقدامی بزرگ در پی نخواهد داشت.
از مهم‌ترین اقدام‌های نشست مادرید احتمالا به رسمیت شناختن چین به‌عنوان چالشی قابل‌توجه در مقابل این ائتلاف است. ناتو «مفهوم راهبردی» خود را برای اولین بار از سال ۲۰۱۰ به این سو، به‌روز میکند و این بار مشخصا به چین اشاره خواهد شد. این در راستای خواسته‌های بایدن و چند رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا است که کوشیده‌اند ناتو نه تنها بر روسیه که بر چین نیز متمرکز باشد.
ناتو در اقدامی نمادین، از رهبران حوزه اقیانوس آرام که برخورد مستقیم‌تری با چین دارند برای شرکت در این نشست دعوت کرده است. رهبران ژاپن، کره جنوبی، استرالیا و نیوزیلند به اسپانیا خواهند آمد.
کربی گفت بایدن کوشیده است حواس آمریکا از چین و حوزه اقیانوس‌های هند و آرام پرت نشود و شرکت کشورهایی آسیایی در نشست ناتو را در همین راستا دانست.
از دیگر برنامه‌هایی که بایدن در طول سفرش مطرح خواهد کرد طرح برنامه جهانی برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها برای مقابله با نفوذ چین در کشورهای در حال توسعه است. رئیس‌جمهوری آمریکا این طرح را سال گذشته نیز در نشست گروه هفت مطرح کرد و به آن نامی مشابه برنامه داخلی خود داد: «بازسازی بهتر جهانی».
در واکنش، وانگ ونبین، سخنگوی وزارت خارجه چین، ناتو را به تلاش برای «ایجاد جنگ سرد جدید» متهم کرد و هشدار داد که این ائتلاف نباید «خطوطی ایدئولوژیک رسم کند که به تقابل منجر شود».
