دو فعال فرهنگی و مذهبی از ساکنان بامیان و دایکندی، از نزدیک به یک ماه پیش، در زندان گروه طالبان شکنجه می‌شوند. سید عبدالله نایاب، رئیس دفتر «مرکز فعالیت‌های فرهنگی تبیان» در هرات و خبرنگار سایت «صدای افغان»، و مهدی علی‌زاده، روحانی و فعال فرهنگی، روز ۲۳ فروردین با شماری از روحانیون و فعالان فرهنگی در شهر هرات بازداشت شدند. این افراد در حالی بازداشت شدند که تصمیم داشتند در مقابل ورودی کنسولگری ایران در هرات، تجمعی در نکوهش حمله به این کنسولگری برگزار کنند.

یکی از نزدیکان سیدعبدالله نایاب به ایندیپندنت فارسی گفت، اغلب کسانی که به دست نیروهای طالبان بازداشت شده بودند، آزاد شدند، اما سه نفر، از جمله سیدعبدالله نایاب، مهدی علی‌زاده، و رمضان محمدی هنوز در زندان طالبان باقی مانده‌اند. از وضعیت سیدعبدالله نایاب و مهدی علی‌زاده گزارش‌های نگران کننده‌ای به خانواده‌های آنان رسیده است، اما از وضعیت رمضان محمدی که کارگر است و ارتباطی با فعالیت‌های این دو شخص نداشته است، هیچ گزارشی در دست نیست. 

منابع مطلع به ایندیپندنت فارسی گفتند که رمضان محمدی شغل ثابتی ندارد و مدتی در ایران کارگری کرده است. او در سال‌های گذشته چند ماه در «لشکر فاطمیون» حضور داشته و در عراق و سوریه، علیه داعش جنگیده است.

یکی از این منابع گفت: «طالبان  در روز دهم رمضان (۲۳ فروردین)، وقتی که این افراد را بازداشت کردند، آنان را به زندان استخبارات ( اطلاعات) منتقل کردند. در آنجا همه را شکنجه کردند و در جریان شکنجه، وقتی رمضان محمدی اعتراف کرد که در لشکر فاطمیون حضور داشته است، او را از بقیه جدا کردند و تاکنون خبری از سرنوشت او در دست نیست.»

در نزدیک به یک ماه که از زندانی شدن این افراد می‌گذرد، خانواده‌های سیدعبدالله نایاب و مهدی علی‌زاده فقط یک ‌بار و به مدت یک دقیقه، اجازه یافته‌اند با آنان تلفنی صحبت کنند. در این مکالمه یک دقیقه‌ای که بیشتر آن با گریه سپری شد، حرف خاصی رد و بدل نشده است. 

منبع خبری مزبور افزود: «حال سید عبدالله نایاب بسیار وخیم بود. خسته و افسرده و خواب‌آلود بود و نمی‌توانست درست حرف بزند.»

اتهام این افراد هنوز مشخص نیست و طالبان نیز به خانواده‌های آنان نگفته‌اند که آنان را به چه اتهامی در زندان نگه ‌داشته‌اند. رمضان محمدی که اعتراف کرده است در لشکر فاطمیون جنگیده است، ممکن است به همین دلیل محبوس بماند، و دلیل زندانی ماندن سیدعبدالله نایاب و رمضان محمدی نیز می‌تواند اقدام آنان برای برگزاری تجمع در نکوهش حمله به کنسولگری ایران در هرات باشد. نایاب مسئولیت «دفتر فعالیت‌های فرهنگی تبیان» در هرات را نیز به عهده داشته است. این مرکز فرهنگی متهم به دریافت حمایت‌های مالی از ایران است. 

نزدیکان این دو فعال فرهنگی به نقل از کسانی که پیش‌تر با این دو تن زندانی بوده‌اند و آزاد شده‌اند، می‌گویند که طالبان به شیوه‌های مختلف آنان را شکنجه می‌کنند. یکی از این شیوه‌ها که در زندان‌های طالبان برای گرفتن اعتراف از زندانیان معمول است، کشیدن ناخن‌های پا است. به گفته آنان، «افرادی که از زندان طالبان آزاد شده‌اند، روایت‌های تکان‌دهنده‌ای از رفتار طالبان با سیدعبدالله نایاب و مهدی علی‌زاده بیان کرده‌اند. طالبان به روش داعش آنان را شکنجه می‌کنند. در جریان شکنجه برای اعتراف‌گیری، ناخن‌های آن‌ها را کشیده‌اند.»

یک عضو خانواده نایاب نیز به شرط فاش نشدن نامش، گفت که طالبان او را به شیوه‌های مختلف شکنجه می‌کنند، و نزدیکانش نگرانند که او در زندان زیر شکنجه جان بدهد.

هم‌زمان با بازداشت شدن گروهی از روحانیون و فعالان فرهنگی در هرات، یارمحمد رحمتی، مسئول «دفتر فعالیت‌های فرهنگی تبیان» در کابل که برنامه گلباران کردن ورودی سفارت ایران را در آن شهر برگزار کرده بود، نیز بازداشت شد. او پس از یک هفته از زندان طالبان آزاد شد، اما سه نفر از بازداشت‌شدگان در هرات همچنان زندانی‌اند و شکنجه می‌شوند.

پیش از این، یک منبع آگاه به ایندیپندنت فارسی گفته بود که نیروهای محلی طالبان در هرات تصمیم داشتند همه روحانیون و فعالان فرهنگی را که روز ۲۳ فروردین بازداشت شده بودند، آزاد کنند، اما زمانی که شبکه حقانی از این تصمیم آگاهی می‌یابد و به ویژه مطلع می‌شود که یکی از این افراد به عضویتش در لشکر فاطمیون اعتراف کرده است، از آزادی آنان جلوگیری می‌شود. هرچند محل دقیق نگهداری این افراد مشخص نیست، نزدیکان سیدعبدالله نایاب می‌گویند احتمال دارد که آنان از هرات به کابل منتقل شده باشند.

هیچ‌گونه دسترسی به زندان‌های طالبان در سراسر افغانستان ممکن نیست و خانواده‌های زندانیان نیز به ندرت می‌توانند با آنان تماس بگیرند یا به دیدار آنان بروند. خانواده‌های سیدعبدالله نایاب و رمضان محمدی از سازمان‌های حقوق بشری می‌خواهند که طالبان را به پاسخگویی وادارند تا خانواده‌های زندانیان دست‌کم از اتهام، شرایط  نگهداری، و وضعیت سلامتی فرزندان و عزیزان‌ خود باخبر ‌شوند.