صد‌ها تن از کارمندان دولت پیشین افغانستان و شماری از کودکان زیر سن قانونی، به اتهام‌های مختلف در زندان طالبان در هرات زندانی‌اند. 

روز دوشنبه ۷ فوریه (۱۸ بهمن)، الکیس کرافورد، خبرنگار اسکای نیوز که اجازه یافت از این زندان بازدید کند، در گزارشی گفت که همه سلول‌های زندان از زندانیان پر شده است و در هر سلول حدود ۴۰ نفر بر روی زمین و تخت‌های دوطبقه‌ دراز کشیده‌اند. شماری از سلول‌های زندان طالبان در هرات، پر از کودکانی است که به اتهام سرقت زندانی شده‌اند.

خبرنگار اسکای نیوز هنگام بازدید از زندان طالبان در هرات، قدم به قدم با محافظان رئیس زندان همراهی می‌شد و به او اجازه داده نشد از همه بخش‌های زندان دیدن کند.

زندان طالبان در هرات را محمد نبی خلیل، یکی از فرماندهان این گروه که تا پیش از به قدرت رسیدن طالبان، مسئولیت یک زندان مخفی را به عهده داشت، اداره می‌کند.

زندانیان در زندان طالبان در هرات، به اسکای نیوز گفتند که بدون هیچ‌گونه مدرک یا طی شدن مراحل قضایی، در زندان حبس شده‌اند و مشخص هم نیست که تا چه زمانی در زندان می‌مانند. یکی از زندانیان که مجروح است و در یک سلول با شمار دیگری از مردان نگهداری می‌شود، گفت: «بسیاری از زندانیان، کارمندان دولت پیشین افغانستان هستند.»

او افزود: «ما بدون هیچ مدرک و هیچ محاکمه‌ای، به این زندان منتقل شده‌ایم. هیچ نمی‌دانیم چه زمانی از این‌جا خارج خواهیم شد.»

شماری از سلول‌های زندان طالبان در هرات، پر از کودکانی است که به اتهام سرقت، به زندان انداخته شدند. یکی از کودکان گفت، او هنگام دزدیدن یک دوچرخه به دام طالبان افتاد و اکنون هفته‌هاست که در حبس به‌سر می‌برد

خبرنگار اسکای نیوز می‌گوید، رئیس زندان طالبان که در جریان صحبت او با زندانیان حضور داشت، به مترجم او دستور داد که سخنان زندانیان را ترجمه نکند.

هرچند پس از فروپاشی دولت پیشین افغانستان و مسلط شدن طالبان بر کشور، رهبری طالبان با صدور فرمان عفو عمومی، به همه نظامیان و کارکنان دولت پیشین اطمینان داد که جان‌شان در  خطر نیست و می‌توانند آزادانه زندگی کنند، اکنون زندان‌های طالبان از نظامیان و کارکنان دولت پیشین پر شده است و فرمان عفو عمومی نیز عملی نشده است.

عالیه عزیزی، افسر پلیس و رئیس زندان زنانه هرات در دولت پیشین افغانستان، یکی از افرادی است که با وجود دریافت نامه عفو از سوی طالبان، از دوم اکتبر ۲۰۲۱ تا کنون ناپدید است. عالیه عزیزی پس از آن ناپدید شد که به دعوت رئیس زندان طالبان در هرات، به محل کارش رفت و دیگر هرگز به خانه برنگشت.

محمد نبی خلیل، فرمانده طالبان و رئیس زندان این گروه در هرات، در مورد ناپدید شدن عالیه عزیزی اظهار بی‌‌اطلاعی می‌کند. او به اسکای نیوز گفت: «او اگر این‌جا می‌بود، من قطعاً در مورد آن می‌دانستم. این‌که شماری از افراد ما را مسئول ناپدید شدن او می‌دانند، حقیقت ندارد.»

محمد نبی خلیل سپس مدعی شد که عالیه عزیزی یک شخص فاسد است، اموال زندانیان را دزدیده است، و اکنون به یکی از کشور‌های خارجی پناهنده شده است.

اما خانواده عالیه عزیزی معتقد است که او به‌دست عوامل اداره اطلاعات طالبان ربوده شده و نزد آن اداره نگهداری می‌شود. محمد ضیاء، همسر عالیه عزیزی، با رد این ادعای فرمانده طالبان که گویا عالیه به یکی از کشور‌های خارجی پناهده شده است، گفت: «او هرگز بدون ما نمی‌رود. او دو فرزند دارد. او به ما گفت که ما زندگی او هستیم. این سخنان دروغی برای پوشش فریبکاری‌های آنان است.»

همسر عالیه عزیزی به اسکای نیوز گفت که او تحت فشار طالبان تا کنون در این مورد سخن نگفته است، اما پس از این مجبور است صدایش را بلند کند، چون همسرش مرتکب جرمی نشده است و باید آزاد شود.

خانواده عالیه عزیزی و سازمان‌های مدافع حقوق بشر که اوضاع افغانستان را رصد می‌کنند، معقتدند که عالیه به‌دست عوامل اداره اطلاعات طالبان ربوده شده و به جرم آن که به قوم هزاره تعلق دارد و در نهادهای امنیتی دولت پیشین افغانستان کار کرده است، بازداشت و زندانی شده است.

در گزارش اسکای نیوز آمده است که متوقف شدن رسانه‌های آزاد و اعمال سانسور شدید بر خبرنگاران در افغانستان، باعث شده است که بسیاری از رویداد‌ها، از جمله بازداشت، شکنجه، و ناپدید شدن کارمندان دولت پیشین افغانستان و فعالان حقوق بشر، از چشم مردم پنهان بماند. طالبان به‌ندرت اجازه می‌دهند که رسانه‌ها به جزئیات مسایل امنیتی، جرایم، و نهادهای امنیتی دسترسی داشته باشند. 

گزارش‌های اخیر فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران و گزارشگران بدون مرز حاکی از آن است که اداره اطلاعات طالبان، مدیران رسانه‌ها و خبرنگاران را مستقیم تهدید می‌کنند و به آنان توصیه می‌کنند که چه مطالبی را منتشر کنند، و از انتشار چه مطالبی پرهیز کنند. این فشار و خفقان باعث شده است که رسانه‌هایی که هنوز در افغانستان فعال هستند، بیشتر باب میل طالبان فعالیت کنند.