اکتبر، ماه اطلاع رسانی درباره سرطان پستان است. این بیماری دومین سرطان شایع در ایران و رایج‌ترین نوع سرطان زنان در جهان است. به گفته افسانه اقبال‌نیا، مؤسس کمپین آگاهی، پیشگیری و مبارزه با سرطان پستان در ایران در هر ۴۰ دقیقه یک زن در ایران به سرطان پستان دچار می‌شود به طوریکه در حال حاضر، آمار مبتلایان به این بیماری در کشور هشت درصد است یعنی از هر هشت زن دو نفر مبتلا به این سرطان هستند.
هر ساله ۱۵ هزار نفر به جمع مبتلایان به سرطان پستان در ایران افزوده می‌شود اما صحبت درباره این بیماری در فضای جامعه ایران هنوز تابویی‌ست که بسیاری را از حرف زدن دراین‌باره منصرف می‌کند. فعالین حقوق زنان می‌گویند که نزدیک به ۶۰ درصد مردان، با مشاهده سرطان در زنان، آنها را ترک می کنند. گرچه هرسال به تعداد بیماران مبتلا به سرطان پستان در ایران افزوده می‌شود و افراد بیشتری مستقیم و یا غیرمستقیم با چالش‌های این بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کنند اما قبح حرف زدن درباره این بیماری هنوز به‌طور کامل شکسته نشده است.
آمارها می‌گویند که نسبت شیوع سرطان پستان در ایران ۳۰ به صدهزار است و برآورد می‌شود که طی دو دهه آینده نرخ رشد این بیماری در ایران افزایش پیدا کند و دو و یا سه برابر شود. توجه به این آمار ضرورت اطلاع‌رسانی درباره این بیماری را بیشتر می‌کند. بی تردید بازگو کردن تجربیات شخصی و متفاوت افرادی که سابقه مبارزه با این بیماری را دارند چه در بخشیدن قوت قلب به بیماران و چه آگاه سازی بسیار مفید است و می‌تواند روند سریع رشد این بیماری را در جامعه کندتر کند. بیماری که در زنان بسیار شایع است، براساس آمار موجود سالانه در ایران ۲۰۰ تا ۲۵۰ مرد به سرطان سینه مبتلا می‌شوند.
یکی از نخستین و معروف‌ترین شخصیت‌های ایرانی که پس از ابتلا به سرطان پستان تصمیم به اطلاع‌رسانی گسترده درباره این بیماری گرفت، یاسمین پهلوی همسر شاهزاده رضا پهلوی بود. پاییز سال گذشته بود که یاسمین پهلوی با انتشار ویدیویی در فضای مجازی اعلام کرد که مبتلا به بیماری سرطان پستان شده است. انتشار این ویدیو و سخن گفتن بی‌پرده و مستقیم یاسمین پهلوی با مخاطبین گام بلندی بود در جهت شکستن تابوی حرف زدن درباره سرطان و هم‌چنین تشویق مردم در بیان تجربه‌های متفاوت آنها در نبرد با این بیماری متداول میان زنان.
در حقیقت یاسمین پهلوی با حرف زدن درباره این موضوع راهی را پیش پای زنان ایرانی گذاشت تا بتوانند از حجاب شرم بیرون بیایند و درباره این بیماری و تجربیاتشان بی‌هیچ واهمه‌ای از قضاوت عمومی سخن بگویند. شکی نیست که اطلاع‌رسانی درباره این بیماری از مهم‌ترین اقداماتی‌ست که می‌تواند به رشد آگاهی عمومی درباره سرطان پستان کمک کند اما تاثیر اطلاع‌رسانی توسط شخصیت‌هایی که بین مردم از محبوبیت بالایی برخوردارند در کیفیت این اطلاع‌رسانی تاثیر مستقیم دارد. یاسمین پهلوی با عنایت به همین موضوع اقدام به حرف زدن دراین‌باره آن‌هم در فضایی عمومی کرد.
نمی‌توان برای اطلاع‌رسانی درباره موضوعی که شاید هنوز بسیاری از آوردن نام آن نیز شرم‌زده می‌شوند، به امید رسانه‌های حکومتی چون تلویزیون جمهوری اسلامی بود. معیارهای رسانه‌های حکومتی برای پرداختن به موضوعاتی این‌چنین یا در حد اعلام آمارها‌ست و یا تکرار روش‌های پیشگیری و درمان اما نفس حرف زدن و اطلاع‌رسانی درباره بیماری‌ها و در این مورد خاص سرطان پستان نه فقط ارائه آمار و روش‌های پیشگیری و درمان بلکه به اشتراک گذاشتن تجربه‌های شخصی افراد از نبرد با این بیماری‌ست. اقدامی که بی تردید از نظر روانی تاثیرات بسیار مثبتی در دیگر بیمارانی دارد که با سرطان دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
مانیا اکبری، فیلم‌ساز و هنرمند ایرانی، پس از اینکه در سال ۱۳۸۶ به سرطان سینه مبتلا شد تصمیم گرفت تا تجربه شخصی خود از مبارزه با این بیماری را به موضوع اصلی یکی از فیلم‌های خود تبدیل کند. فیلم ۴+۱۰ شرح دوران بیماری مانیا اکبری است. مانیا اکبری خود معتقد است که شاید اگر این فیلم ساخته نمی‌شد، بیماری او نیز بهبود نمی‌یافت. فیلمی که در جشنواره‌های مختلفی در دنیا به نمایش درآمد اما هیچ‌گاه اجازه پخش در ایران را به دست نیاورد.
معاینه مرتبط پستان‌ها توسط خود زنان امری است که پزشکان آن را توصیه می‌کنند/ عکس از pixabay
لونا شاد، چهره تلویزیونی و بازیگر ایرانی مقیم آمریکا نیز پس از ابتلا به بیماری سرطان پستان به اطلاع‌رسانی عمومی و آموزش روش‌های مبارزه و مقابله با این بیماری پرداخت. او با انتشار ویدیوهایی در فضای مجازی بی‌پرده درباره بیماریش سخن می‌گوید و تجربه‌های خود از مواجهه با این بیماری را با مخاطبین خود در میان می‌گذارد.
عکس از pixabay
به‌نظرنمی‌رسد که مسئولین وزارت بهداشت در جمهوری اسلامی فعالیت و یا برنامه‌ریزی مشخصی برای سامان دادن و پی‌ریزی زمینه‌های اطلاع‌رسانی درباره این بیماری داشته باشند. اینکه هرازگاهی آمار و اطلاعاتی از وضعیت این بیماری و روش‌های پیشگیری و درمان آن منتشر شود و یا متخصصین و پزشکان در برنامه‌های تلویزیونی درباره آن سخن بگویند به تنهایی باعث شکسته شدن این تابو در جامعه نخواهد شد بلکه این چهره‌های مردمی و محبوب هستند که با جسارت خود در صراحت کلام و سخن گفتن از تجربه‌های شخصی‌شان می‌توانند زمینه‌های اطلاع‌رسانی گسترده‌تر و مفیدتر را درباره این بیماری فراهم کنند.
عکس از pixabay
در ایران، سالیانه چیزی نزدیک به ۴۰ درصد یعنی بین چهار تا شش هزار نفر از مبتلایان به سرطان پستان، دیرهنگام شناسایی می‌شوند. سرطان پستان از جمله بیماری‌هایی است که تشخیص زودهنگام آن بسیار موثر است. هرچند که تشخیص این بیماری و امکان پیشگیری از آن بسیار اهمیت دارد اما نکته دیگر درباره زنانی که مجبور به انجام عمل جراحی پستان می‌شوند تاثیرات منفی روحی و روانی‌ست که مشخصا به دلیل تغییرات ظاهری در اندام آنها اتفاق می افتد. تاثیر ناشی از این تغییر ناگهانی در بدن باعث می‌شود که فرد بیمار در موقعیتی دشوار به لحاظ روحی قرار بگیرد و چه بسا که برای عبور از این بحران قادر به گرفتن تصمیم منطقی و درستی نباشد.
یاسمین پهلوی در صفحه اینستاگرام خود به این موضوع پرداخته است و خطاب به زنانی که تصمیم به عمل «بازسازی» گرفته‌اند، می‌نویسد: «خانمها، اگر بعد از ماستکتومی تصمیم به جراحی بازسازی گرفتید، توجه داشته باشید که اندازه و تراکم کاشتها مهم است. از پزشک خود در مورد گزینه های خود سوال کنید و یک تصمیم منطقی بگیرید تا از جراحیهای متعدد جلوگیری کنید».
اطلاع رسانی درباره بیماری، به اشتراک گذاشتن تجربیات دوران درمان و هم‌چنین دوران نقاهت و حتی پس از آن می‌تواند برای بسیاری از بیماران مفید باشد.
