رویکرد دوگانه طالبان دربرابر پاکستان

وزارت خارجه پاکستان از دولت طالبان خواست تا امنیت مرز افغانستان و پاکستان را تامین کند

حمله‌‌های پاکستان به افغانستان با واکنش‌های متفاوتی رو‌به‌رو شده است - Ahmad SAHEL ARMAN /AFP

به‌‌طور کلی دو رویکرد درباره حمله‌های پاکستان به مناطق مرزی افغانستان درحال شکل‌گیری است و شاید هم شکل گرفته باشد؛ یکی برخورد نرم و دیپلماتیک رهبری امارت اسلامی است و دیگری عملکرد فرماندهان طالبان در مناطق مرزی با پاکستان. در رویکرد رهبری امارت اسلامی می‌توان به گفته‌های ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، به‌عنوان شدیدترین واکنش به حمله‌های پاکستان استناد کرد. او در صفحه توییتر خود نوشت: «امارت اسلامی افغانستان حملات ظالمانه پاکستان بر خوست و کنر را که علیه مهاجرین انجام شده، شدیدا تقبیح می‌نماید. بر پاکستان صدا می‌کند که حوصله افغان‌ها را بر چنین مسائل نه‌آزمایند و دیگر چنین اشتباه را تکرار نه کند، ورنه پی‌آمد بدی خواهد داشت. همه مسائل باید از طرق سیاسی حل گردد.» مجاهد درباره پیامدهای ناگوار این حمله‌ها توضیحی نداده و به همین جمله‌ها بسنده کرده است.

عبدالباقی حقانی، سرپرست وزارت آموزش‌وپرورش طالبان، برخورد ملایم‌تری داشت. او که عضو شبکه حقانی و دوست نزدیک ارتش پاکستان است، در توییترش نوشت اگر کسی به تو بدی کرد، تو با او خوبی کن. خون با خون پاک نمی‌شود. پاکستان یک کشور اسلامی است و جنگ با کشور اسلامی جایز نیست. 

اما رویکرد فرماندهان طالبان در منطقه تندتر بود. تصاویری که به‌تازگی منتشر شده است، نشان می‌دهد که نیروهای طالبان در مناطق هم‌مرز پاکستان، با سلاح سنگین به سوی این کشور شلیک می‌کنند.

همچنین طالبان محلی در استان خوست در شرق افغانستان تظاهراتی علیه پاکستان به راه انداختند و در این تظاهرات شعارهای مرگ به پاکستان سر داده شد. 

اما این شیوه امارت اسلامی تازگی ندارد. در سال‌های گذشته نیز طالبان به همین شیوه با دولت‌های افغانستان برخورد می‌کرد. در حالی که تیم مذاکره‌کننده این گروه با دولت افغانستان در حال مذاکره و گفت‌وگو بود و بر راه‌حل سیاسی برای بحران افغانستان تاکید می‌کرد، جنگجویان این گروه در داخل افغانستان بر شدت حمله‌هایشان افزوده بودند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

در آن زمان درباره این رویکرد طالبان دو نظر وجود داشت؛ عده‌ای فکر می‌کردند که رهبری تیم مذاکره‌کننده و در کل رهبری طالبان به مذاکره‌ها باور دارند؛ اما نفوذ کافی روی فرماندهان داخلی خود ندارند تا حمله‌های آنان را کنترل کنند؛ نظر دوم این بود که تیم مذاکره‌کننده با ادامه مذاکره‌ها، دولت را از برخورد قاطع با طالبان منصرف و به نحوی رویکرد تهاجمی دولت را مهار می‌کند. در واقعیت هم نیروهای دولتی سال‌های متمادی در حالت دفاعی یا آن‌چنان اشرف غنی می‌گفت در حال دفاع فعال قرار داشت و همین رویکرد بالاخره شیرازه نیروهای امنیتی را که دائما در حال تلفات دادن بودند، از هم پاشید.

اکنون باور عموم در مورد رویکرد طالبان یکی است؛ طالبان به‌هیچ‌وجه دوست ندارد با پاکستان وارد هرگونه برخورد فیزیکی شود؛ زیرا این مسئله برای آن‌ها عواقب ناگواری خواهد داشت. خانواده‌های اکثر اعضای رهبری طالبان در پاکستان زند‌گی می‌کنند و با وجود این‌که افغانستان را به‌صورت کامل اشغال کرده‌اند، اما وابستگانشان هنوز در پاکستان به‌‌سر می‌برند. همچنین درصورت نیاز به نیروی جنگی، این مدرسه‌های مذهبی پاکستان‌اند که دوباره می‌توانند نیروی انسانی طالبان را تامین کنند.

مهم‌تر از همه این که با آمدن بهار، فصل جنگ دوباره در افغانستان آغاز می‌شود. حملات جبهه مقاومت ملی و گروه های دیگری که علیه طالبان اعلام جنگ کرده‌اند، بیشتر شده و طالبان نمی‌خواهند در چنین وضعیتی، جبهه دیگری، آن‌هم علیه ولی‌نعمت خود باز کنند. آنچه فرماندهان محلی در مناطق مرزی علیه پاکستان انجام می‌دهند، بهترین خوراک رسانه‌ای برای اقناع افکار عمومی است تا نشان بدهد طالبان وابسته به هیچ کشوری نیست؛ اما واقعیت این است که طالبان به پاکستان وابسته‌تر از آن است که بتواند به حمله‌های این کشور واکنش عملی نشان بدهد.

پاکستان همچنان به حمله‌های خود به مناطق مرزی افغانستان ادامه خواهد داد؛ زیرا طالبان پاکستانی، پایگاه‌های قدرتمندی در خاک افغانستان ایجاد کرده ‌است. دولت پاکستان به‌صورت رسمی اعلام کرده است که تروریست‌ها از آن طرف خط دیورند وارد پاکستان می‌شوند و فعالیت‌های تروریستی انجام می‌دهند. عاصم افتخار، سخنگوی وزارت خارجه پاکستان، به رسانه ها گفته‌است که فعالیت‌های تروریست‌ها در روزهای گذشته در مناطق مرزی پاکستان با افغانستان، تشدید شده است. وزارت خارجه پاکستان از دولت طالبان خواست تا امنیت مرز افغانستان و پاکستان را تامین کند. همچنین، دولت طالبان باید علیه عناصر دخیل در فعالیت‌های تروریستی اقدام کند.

رویکرد تهاجمی طالبان پاکستانی نشان می‌دهد که آنان در داخل خاک افغانستان به‌‌خوبی تجهیز شده‌ و مورد حمایت قرار گرفته‌اند. امارت اسلامی برخلاف آنچه ادعا می‌کند، رابطه خوبی با طالبان پاکستانی دارد و آنان را برای آموزش در خاک افغانستان آزاد گذاشته است. امارت اسلامی نمی‌تواند اقدامی علیه طالبان پاکستانی انجام دهد، زیرا هنوز به مناطق وسیع آن‌سوی خط دیورند نیاز دارد. به همین دلیل طالبان تلاش می‌کند هم به نعل و هم به میخ بزند؛ هم طالبان پاکستان را آزاد بگذارد تا هرگونه می‌خواهد در خاک افغانستان فعالیت کند وهم در قبال حمله‌های دولت پاکستان به داخل خاک افغانستان، تنها به واکنش‌های دیپلماتیک بسنده کند.