یک هفته از آغاز سال تحصیلی جدید در افغانستان می‌گذرد و طالبان دستور داده است که دختران دانش‌آموز بالاتر از کلاس ششم در سراسر افغانستان به مدرسه نروند. با این حال در مزارشریف واقع در شمال افغانستان، دختران از کلاس اول تا دوازدهم در مدارس حاضرند. مقام‌های محلی طالبان در استان بلخ به دختران اجازه داده‌اند به مدرسه بروند و آموزگاران زن نیز در دبستان‌های پسرانه تدریس می‌کنند. با این حال، یک مقام وزارت معارف طالبان که برای تفریح به مزارشریف رفته بود، روز چهارشنبه، دهم فروردین، دستور داد یکی از مدارس دخترانه در این شهر تعطیل شود.

در هفت ماه گذشته و پس از تسلط طالبان بر افغانستان، دختران در استان بلخ به‌طور منظم به مدرسه رفته‌اند و پس از پایان تعطیلات زمستانی در روز سوم فروردین هم هنگامی‌ که دختران کابل با چشمان گریان از مدرسه به خانه برگشتند، مدارس دخترانه در مزارشریف و حومه‌ پر از دختران نوجوان بود که با اشتیاق تمام سال تحصیلی جدید را آغاز کردند.

دیانا، دانش‌آموز کلاس دهم در یکی از مدرسه‌های مزارشریف، به ایندیپندنت فارسی گفت که از آغاز سال تحصیلی تاکنون به مدرسه می‌رود و آموزگاران هم مثل همیشه به مدرسه می‌آیند و درس به‌طور معمول ادامه دارد. او اضافه کرد: « البته در مدرسه لباس سیاه بلند می‌پوشیم و در راه مدرسه، روبنده سیاه می‌زنیم تا فقط چشمانمان دیده شود. این دستور مدیر مدرسه است.»

دیانا توضیح داد که یک هیئت نظارت از اداره معارف طالبان در بلخ در همان روزهای ابتدایی به مدرسه آن‌ها آمد و به دانش‌آموزان گفت که می‌توانند به مدرسه بیایند اما برای اینکه هدف خشم دولت مرکزی قرار نگیرند، حجاب را جدا رعایت کنند و روبنده‌های سیاه بزنند.

دانش‌آموز دیگری از مدرسه دخترانه شیرآباد در حومه مزارشریف نیز این خبر را تایید کرد و گفت که به‌ روال معمول به مدرسه می‌رود اما در مسیر، روبنده سیاه می‌زند و لباس‌های بلند سیاه رنگ می‌پوشد.

این در حالی است که رهبران طالبان در پایتخت افغانستان، برخلاف تعهدات خود به جامعه جهانی مبنی بر تحصیل دختران، از سوم فرودین تاکنون مانع از رفتن دختران نوجوان به مدرسه شده‌اند. سخنگوی وزارت معارف طالبان دلیل این دستور را تعیین پوشش و وضع مقررات کاملا اسلامی و در چارچوب شریعت برای زنان عنوان کرد و گفت: «وقتی یک قاعده مشخص در مورد حجاب و نوع آموزش دختران مشخص شود، مدرسه‌ها را دوباره باز خواهیم کرد.»

جلوگیری از تحصیل دختران واکنش‌های شدید بین‌المللی را برانگیخت اما مقام‌های طالبان به این واکنش‌ها هیچ پاسخ مشخصی ندادند.

علاوه بر جلوگیری از رفتن دختران به مدرسه، طالبان به زنان اجازه نداده‌اند در مدارس پسرانه تدریس کنند؛ با این حال در هفت ماه گذشته در مزارشریف، آموزگاران زن در مدرسه‌های پسرانه به‌طور منظم فعالیت می‌کنند.

شکریه (نام مستعار)، آموزگار مدرسه پسرانه استقلال در مزارشریف، به ایندیپندنت فارسی گفت که با آغاز سال تحصیلی، به‌طور منظم به مدرسه می‌رود و تدریس می‌کند؛ اما خاطرنشان کرد که آموزگاران زن به رعایت حجاب کامل‌ ملزم شده‌اند. شکریه افزود: «مسئولان ریاست معارف طالبان در بلخ از ما خواستند تا لباس بلند و گشاد بپوشیم و از پوشیدن روسری‌های رنگی خودداری کنیم اما به‌طور معمول به کارمان ادامه دهیم.»

در همین حال، یک منبع که نخواست نامش فاش شود، به ایندیپندنت فارسی گفت که یک مقام ارشد وزارت معارف طالبان روز چهارشنبه، دهم فروردین، سرزده به مدرسه دخترانه مولانا جلال‌الدین محمد بلخی درمنطقه بابا یادگار مزارشریف رفته و از مسئولان مدرسه خواسته است هرچه سریع‌تر مدرسه را تعطیل کنند. این مقام وزارت معارف طالبان که برای یک سفر شخصی از کابل به مزارشریف رفته بود، هنگامی‌ که متوجه فعال بودن یک مدرسه دخترانه در این شهر شد، شخصا دستور تعطیلی آن را صادر کرد.

برخورد خودسرانه و بر اساس تصمیم‌های فردی یکی از اصول معمول در حاکمیت طالبان است. رهبران مرکزی طالبان از همان آغاز به قدرت رسیدن، بر همه زیردستان خود تسلط نداشتند. برخی از مقام‌های محلی طالبان در استان‌های مختلف مردم را بر اساس تصمیم شخصی‌ خود بازداشت و شکنجه می‌کنند یا به قتل می‌رسانند. برخی دیگر به زنان کارمند در بخش‌های بهداشت اجازه کار نمی‌دهند؛ در حالی که بعضی دیگر دستور ادامه کار زنان در بخش‌های بهداشت و آموزش را صادر می‌کنند.

این ناهماهنگی در همه سطوح وجود دارد و یکی از دلایل اصلی این ناهماهنگی در میان زیردستان هم وجود یک اختلاف درونی بین رهبران طالبان است. برخی از نیروهای طالبان از گروه حقانی پیروی می‌کنند؛ در حالی که بعضی دیگر پیرو دستورهای شاخه مرتبط به ملا عبدالغنی برادرند و برخی نیز با دیگر رهبران طالبان همگام‌اند.

حتی در مزارشریف، در حالی که دختران اجازه دارند به مدرسه بروند و آموزگاران زن در مدرسه‌های پسران تدریس می‌کنند، ماموران امر به معروف طالبان زنان بی‌حجاب یا مردان بدون ریش و بدون لباس محلی را در مرکز شهر شلاق می‌زنند. این یعنی طالبان، دستور یا قاعده مشخصی را برای پذیرفتن حقوق بشر و آزادی‌های مدنی مردم رعایت نمی‌کند، بلکه هر کس به میل خود کار می‌کند.

منبعی که روز یکشنبه، هفتم فروردین، صحنه شلاق زدن یک زن جوان در ناحیه سوم مرکز مزارشریف را شاهد بود، به ایندیپندنت فارسی گفت: «ماموران امر به معروف طالبان یک زن جوان را به دلیل کوتاه بودن شلوارش و اینکه فقط قسمت کمی از پایش معلوم بود، چنان شلاق زدند که زن از هوش رفت و نقش بر زمین شد.» او افزود: «پس از رفتن ماموران طالبان، ما به زن شلاق‌خورده کمک کردیم تا به خانه‌اش برگردد.»

رفتارهای سختگیرانه و خشمگینانه طالبان تنها به سطح شهر خلاصه نمی‌شوند؛ در دانشگاه‌ها نیز وضعیت به همین منوال است. دختران دانشجو که حتی زمان برگزاری کلاس‌های درسی‌شان با پسران فرق دارد، مجبورند با لباس بلند سیاه و روبند‌ه‌هایی که فقط چشمانشان را نشان می‌دهد، به دانشگاه بیایند. هنگامی‌ که استاد مرد تدریس می‌کند، دختران دانشجو اجازه ندارد حتی داخل کلاس روبنده‌های خود را بردارند. اعلامیه اخیر دانشگاه بلخ نشان داد که دختران دانشجو در داخل دانشگاه حتی اجازه ندارند تلفن همراه هوشمند داشته باشند. این در حالی است که دختران دانشجو در دانشگاه‌های کابل با پوشش معمول خود سر کلاس‌ها حاضر می‌شوند.

این نوع ناهماهنگی در دستورهای طالبان نشان می‌دهد که گذشته از اختلاف میان رهبران این گروه در تصمیم‌گیری‌ها، مقام‌های محلی نیز در تعیین قوانین روزمره روال مشخصی ندارند. دستورات فرماندهان محلی طالبان در بیشتر موارد دستورهایی سلیقه‌ای و بر اساس برداشت‌های شخصی‌‌اند، اما مردم به هر صورت ملزم‌اند آن‌ها را رعایت کنند.