بارورسازی ابرها: دخالت در طبیعت یا مقابله با خشکسالی؟

کارشناس اصلاح اقلیم، متهم به «ایفای نقش خدا» و «رطوبت‌دزدی از توفان» شد

کمک به بارش بیشتر در یک منطقه، به تنهایی برای پایان دادن به خشکسالی وسیعی که در غرب رخ داده است، کافی نیست - MANJUNATH KIRAN / AFP

محققان از دهه ۱۹۴۰ میلادی با پراکندن موادی شیمیایی و کمک به شکل‌گیری ابرها آن‌ها را بارور کرده‌اند تا بارندگی بیشتر شود، اما به گفته جولی گوندزار، از دست‌اندرکاران طرح اصلاح آب و هوای وایومینگ، این روش همچنان به شدت مناقشه‌برانگیز است.

او اخیرا در مصاحبه با «سی‌ان‌ان» گفت که تماس‌های تلفنی خصمانه‌ای از طرف افرادی دریافت کرده است که او و همکارانش را به «ایفای نقش خدا» یا «رطوبت‌دزدی از توفان» و بردن آن به سایر جاها متهم کرده‌اند. البته به گفته او واقعیت پیچیده‌تر از این است.

او گفت: «بسیاری از مردم تصور می‌کنند این کار یعنی دستکاری کردن الگوهای طبیعت. درحالی که اساسا فقط با ویژگی‌های دینامیکی و فیزیکی ابرها در مقیاسی بسیار بسیار کوچک بازی می‌کنیم.»

در این طرح که در سال ۲۰۰۳ در قالب مطالعه‌ای آغاز شد و طی هشت فصل گذشته کامل اجرا شده است، با استفاده از هواپیما، منورهایی حاوی مولکول‌های کوچک یدید نقره را به درون ابری که در آسمان موجود است، شلیک می‌کنند تا به یخ زدن آب و شکل‌گیری ابرهای بیشتر کمک کند.

ایجاد بارش برف بیشتر در این ایالت و در سراسر غرب کشور، ضرورتی فوری است. طبق اعلام اداره رصد خشکسالی ایالات متحده، بیش از دو سوم وایومینگ دچار خشکسالی شدید است.

برداشت همگان از اثرات نهایی اجرای این فناوری‌ نوین که در ایالت‌های مختلف آمریکا و بیش از ۵۰ کشور سراسر جهان  به‌کار گرفته شده است، مثبت نیست.

کمک به بارش بیشتر در یک منطقه، به تنهایی برای پایان دادن به خشکسالی وسیعی که در غرب رخ داده است، یا برای اثرگذاری بر بحران اقلیمی که عامل این خشکسالی است و  به کمبود آب  و تغییرات آب وهوایی در مناطق مختلف و وسیعی از جهان دامن می‌زند، کافی نیست.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

کاتیا فریدریش، محقق دانشگاه کلرادو، پارسال در مصاحبه با «گاردین» گفت: «فکر نمی‌کنم بارورسازی ابرها مشکل را حل کند، اما می‌تواند کمک کند. این اقدام باید بخشی از برنامه‌ریزی وسیع‌تری برای آب شامل صرفه‌جویی کارای آب نیز باشد. نمی‌توانیم فقط بر یک بخش از کار تمرکز کنیم. پرسش دیگر نیز این است که آیا می‌توان هم‌زمان با تغییرات اقلیمی این کار را انجام داد یا نه. زیرا برای باروری ابرها هوا باید سرد باشد و زمانی که زیادی گرم شود، دیگر قادر به باورسازی ابرها نخواهیم بود.»

علم بارورسازی ابرها نیز همچنان و به‌تمامی در حال تحول است و همراه با شرایط متغیری در اثرات واقعی آن.

سال گذشته کنسرسیومی از محققان دانشگاهی در حال مطالعه روی آزمایش بارورسازی آیداهو کشف کرد که « گر شرایط جوی مطلوب باشد، بارورسازی ابرها به وضوح می‌تواند بارش برف را در منطقه وسیعی افزایش دهد» و از جمله باعث بارش برف «در جاهایی شود» که در گذشته «بارش برف نداشتند».

برخی دیگر هم به مطالعاتی مثل ارزیابی بارورسازی ابر در بازه ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳ در وایومینگ اشاره می‌کنند که فقط بارش‌ها را حدود ۳ درصدافطایش داد که به لحاظ آماری ناچیز است. به عبارت دیگر، اثر افزایشی بارورسازی آن قدر خفیف بود که در نتیجه احتمالات تصادفی هم می‌توانست رخ دهد.

اما طیف گسترده‌ای از موسسات، از پیست‌های اسکی‌، نواحی خشک و بی‌آب غرب در ایالات متحده، بارورسازی ابرها را با آغاوش باز پذیرفته‌اند، و مقامات چین‌ برای صاف کردن هوا در آستانه رویدادهای مهم بین‌المللی، به آن امید می‌بندند.

البته برنامه‌ریزی برخی کشورها مثل چین برای بارورسازی ابرها در مقیاس‌های عظیم نیز برای برخی نگران‌کننده است و معتقدند که در مورد استفاده از مواد شیمیایی برای تقویت بارش‌ها باید مطالعات بیش‌تری انجام گیرد.

آرمین سروشیان، پروفسور مهندسی محیط‌ زیست و شیمی دانشگاه آریزونا، در مصاحبه با روزنامه «دیلی‌بیست» گفت: «در حال حاضر کاملاً اطمینان ندارم که باید از شروع این کار به صورت تهاجمی حمایت کرد. باید بیش‌تر بیاموزیم.»

او به اجرای پروژه‌ای در ناسا به نام اکتیویت برای مطالعه تعاملات بین ابرها و ذرات گرد و غبار کمک می‌کند.

بارورسازی ابرها دارای ابعاد سیاسی نیز هست.

پروفسور آندریا فلوسمن، کارشناس اصلاح آب‌وهوا در سازمان جهانی هواشناسی، در مصاحبه با «وایرد» می‌گوید: «هر چه بیش‌تر سخنانی مثل «دارید آب‌های ما را می‌دزدید» به گوش می‌رسد و اگر مطالب مطبوعات را دنبال کنیم، چنین سخنانی را مشاهده می‌کنیم. برای مثال، ایران به اسراییل چنین اتهامی می‌زند، و مانند آن.».

به لحاظ علمی آن چه دارد رخ می‌دهد، ظرافت بیش‌تری دارد: افزایش تدریجی بارش در سامانه‌های آب‌وهوایی از پیش موجود به جای ایجاد و بازتوزیع انبوه آب.

با این همه، به‌‌رغم اختلاف‌نظرها، به نظر می‌رسد که بارورسازی ابرها قرار است بخش مهمی از دستورکارهای مقابله با تغییرات اقلیمی شود.

© The Independent

بیشتر از جهان