به نظر میرسد که جمهوری عربی مصر در آستانه رسیدن به یکی از خواستهای دیرین نظامی خود از ایالات متحده آمریکا است: دریافت هواپیماهای جنگنده اف ۱۵.
ژنرال کنت مککنزی، فرمانده نیروهای آمریکا در خاورمیانه، گفت دولت بایدن قصد دارد بالاخره پس از سالها، تقاضای مصر را برای خرید اف ۱۵ برآورده کند. این درخواست تاکنون با مخالفت برخی از نمایندگان کنگره آمریکا روبهرو بوده است که از کارنامه حقوق بشری مصر انتقاد میکنند.
هواپیماهای اف ۱۵ نزدیک به ۵۰ سال سابقه دارند، اما همچنان از بهترینها در نوع خود شمرده میشوند و معروف است که سابقه شکست در نبردهای هوایی نداشتهاند.
علاوه بر نیروی هوایی آمریکا، نیروهای هوایی ژاپن، عربستان سعودی، و اسرائيل از مهمترین مشتریهای این هواپیما هستند. نیروی هوایی قطر نیز اخیرا یکی از پیشرفتهترین نسخههای این هواپیما را تحویل گرفت.
این هواپیماها سابقه استفاده جنگی در خاورمیانه را نیز دارند و مصر از همان ابتدای ساخت آنها (۴۹ سال پیش) خواستارشان بوده است. در تابستان سال ۱۹۸۴، نیروی هوایی عربستان سعودی در جریان جنگ ایران و عراق از اف ۱۵های خود استفاده کرد تا دو هواپیمای فانتوم اف ۴ ئی نیروی هوایی ایران را سرنگون کند. اسرائیل نیز بارها در نبردهای خود آنها را بهکار گرفته است.
اف ۱۵ طراحی شرکت «مکدانل مکداگلاس» است که اکنون بخشی از بوئينگ است، و در نتیجه این هواپیماها را نیز بوئینگ تولید میکند. نظامیها این هواپیما را معمولا با نام کامل آن، «مکدانل مکداگلاس اف ۱۵ ایگل»، میشناسند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
ژنرال مککنزی که رئیس ستاد «سنتکام» است، در سخنان خود در کمیته نیروهای مسلح مجلس سنای آمریکا گفت: «در مورد مصر، به نظرم خبر خوب این است که به این کشور اف ۱۵ خواهیم داد. این (تصمیم) در پی روندی طولانی و دشوار بود. به نظر آنها این روند بیش از حد طول کشیده است.»
این چهره نظامی در پاسخ به سوالی از سوی سناتور تامی تابرویل (جمهوریخواه از آلاباما) گفت: «این انتقادی ساده از قابلیت ما برای دادن سلاح به دوستان و شرکایمان است: این کار زیادی طول میکشد.»
وزارت خارجه آمریکا البته هنوز این خبر را تایید نکرده است و به رسانههایی همچون «پولیتیکو» و «المانیتور» در این مورد پاسخ نداده است. سیاست این وزارتخانه است که تا پیش از اعلام رسمی فروش تسلیحات به کنگره و تایید نهایی، در این مورد اظهار نظر نکند.
تحلیلگران میگویند این اقدام خبر از عزم بایدن برای بهبود روابط با قاهره در میان غائله بزرگ با روسیه میدهد. قاهره و مسکو طبق سنتی تاریخی، روابط نظامی نزدیکی داشتهاند. این در حالی است که دولت بایدن چند ماه پیش اعلام کرده بود که از کمک سالیانه امنیتی آمریکا به مصر، که شامل ۱.۳ میلیارد دلار میشود، مبلغ ۱۳۰ میلیون دلار را تحویل نمیدهد، چون قاهره از خواستهای واشنگتن در زمینه حقوق بشر پیروی نکرده است.
سناتور رند پل، قانونگذار جمهوریخواه از ایالت کنتاکی که از منتقدان بنام سیاستهای نظامی و خارجه آمریکا است، هفته گذشته کوشید جلو فروش ۲.۲ میلیارد دلاری هواپیماهای باربری سوپر هرکول «سی ۱۳۰ جی» به مصر را بگیرد، اما این خواست او با رای ۸۱ به ۱۸ در مجلس سنا شکست خورد. البته هواپیماهای باربری چون قابلیت جنگی و آفندی ندارند، با جنجال کمتری مواجه میشوند.
در میان دموکراتها، سناتور کریس مورفی از ایالتِ کنتیکت، از طرفداران قطع کمک نظامی آمریکا به مصر به دلایل حقوق بشری است. به گزارش «المانیتور»، او خواهان دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه فروش اف ۱۵ شده است. به گزارش «پولیتیکو»، انتظار میرود برخی نمایندگان کنگره بکوشند جلو فروش این جتها به مصر را بگیرند. فروش سلاح از سوی دولت تایید میشود، اما کنگره پس از اعلام رسمی، فرصت مسدود کردن آنرا خواهد داشت.
جزئیات توافق احتمالی فروش هنوز روشن نیست، اما انتظار میرود که ارزش این قرارداد بالغ بر میلیاردها دلار باشد. مصر در پی عادیسازی روابط خود با اسرائیل در سال ۱۹۷۹، از مهمترین دریافتکنندگان کمک نظامی آمریکا بوده است و میلیاردها دلار در این زمینه دریافت کرده است. در نتیجه، ۱۳۰ میلیون دلاری که پرداخت نشده است رقم کوچکی محسوب میشود؛ بهخصوص وقتی به یاد داشته باشیم که کنگره خواسته بود ارسال ۳۰۰ میلیون دلار مشروط به تقویت حکومت قانون و بهبود حقوق بشر در مصر شود.
سناتور تابرویل در سوالهای خود از ژنرال مککنزی، علاوه بر مصر، مشخصا به عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز اشاره کرد و پرسید کدام سلاحها هست که این سه کشور خواستهاند و آمریکا به آنان تحویل نداده است. مدتها است که ابوظبی خواهان دریافت جت اف ۳۵ ساخت شرکت لاکهید مارتین شده است؛ خواستی که بخشی از «توافق ابراهیم» نیز بود که به موجب آن، ابوظبی دست به عادیسازی روابط خود با اسرائیل زد.
مککنزی در سخنان خود ضمن انتقاد از به درازا کشیدن روند فروش، تاکید کرد: «البته که سلاحهای ما با ارزشهای ما همراهند. آنها نمیتوانند هر کاری که خواستند، با این سلاحها انجام دهند.»
برخی از قانونگذاران اما قویا مخالف فروش تسلیحاتی به مصر هستند و به حضور دهها هزار زندانی سیاسی در آن کشور اشاره میکنند. سناتور پل هفته گذشته گفت: «ما میباید فروش تسلیحاتی به اربابان مجرم مصر را خاتمه دهیم. قطع کوچک بخشی از کمک نظامی و فروش نظامی به ارزش ۱۰ برابر آن مقداری که قطع کردهایم، نشان ضعف در مقابل سرکوب است.»
عبدالفتاح سیسی که در سال ۲۰۱۳ در پی کودتا در قاهره به قدرت رسید، چهرهای نظامی است، اما در سالهای اخیر موفق شده است عملکرد دیپلماتیک قاهره را نیز بهبود بخشد. دولت بایدن سال گذشته از دولت سیسی به دلیل نقشی که او در رقم زدن آتشبس بین اسرائيل و حماس داشت، تقدیر کرد.