بیش از دویست رهبر جهان برای شرکت در هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد، که پنج روز سخنرانی، صدها نشست حاشیه‌ای و موارد متعدد چانه زنی و لابی گری سیاسی را در بر خواهد داشت، در نیویورک حضور دارند. مساله ایران، تجارت جهانی، تغییرات اقلیمی و البته جنگ آمریکا در افغانستان بیشترین وقت رهبران سیاسی جهان را می‌گیرد.

مجمع عمومی تنها چند هفته پس از شکست گفتگوهای صلح بین آمریکا و طالبان برسر خودداری شورشیان افغان از آتش‌بس برگزار می‌شود. آمریکا بیش از ۱۰ ما و نه بار مذاکرات نفس‌گیری با طالبان در قطر برگزار کرد و تا یک قدیمی امضای توافق صلح پیش رفت. اما دونالد ترامپ، رئیس جمهور‌ آمریکا این مذاکرات را لغو کرد.

آقای ترامپ در نطقش در مجمع عمومی گفت:‌ «پیام ما در سراسر جهان روشن است: هدف آمریکا ثابت است. هدف آمریکا همزیستی است، هدف آمریکا این نیست که به جنگ‌های بی پایان ادامه دهد. جنگ‌هایی که هیچ وقت تمام شدنی نیست. دولت من با توجه به این هدف، به دنبال آینده روشن‌تر برای افغانستان است. متاسفانه طالبان تصمیم گرفته‌اند به حملات وحشیانه‌شان ادامه دهند. ما در همکاری با متحدان عضو ائتلاف خود در افغانستان برای ریشه کن کردن تروریسم کار خواهیم کرد و هرگز کار را برای برقراری صلح متوقف نخواهیم کرد». 

حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران هم دست کم دوبار در جریان سخنرانی‌اش به افغانستان اشاره کرد. ایران از نفوذ زیادی در افغانستان برخوردار است و همکاریش با آمریکا برای رسیدن افغانستان به صلح، مهم قلمداد می‌شود.

آقای روحانی ابتدا گفت:‌ «در آغاز سخن مایلم، با گرامی‌داشت یادِ نهضت آزادی‌خواهانه حسین‌بن علی (ع)، به همه حق‌طلبانی که با تحمّلِ همه سختی‌ها، برای احقاق حقوق خود مبارزه می‌کنند و به روان همه شهدای مظلوم بمباران‌ها و اقدامات تروریستی در یمن، سوریه، فلسطینِ اشغالی، افغانستان، عراق و دیگر کشورهای جهان درود بفرستم».

او در این نطق ضدآمریکایی‌اش بار دیگر به حضور آمریکا در منطقه و به ویژه در همسایگی ایران اشاره کرد: «آمریکا اینجاست، نه در خاورمیانه. آمریکا وکیلِ هیچ ملتی و کفیلِ هیچ دولتی نیست. هیچ دولتی به دولتِ دیگر، وکالت نمی‌دهد و کفالت خویش را به دیگری نمی‌سپارد...مسایل منطقه، بزرگ‌تر و مهم‌تر از آن است که آمریکا از عهدۀ آن برآید. دولتی که نتوانسته مسأله افغانستان و عراق و سوریه را حل کند و بانی افراطی‌گری، طالبانی‌گری و داعشی‌گری بوده‌ است؛ هرگز قادر به حل معضلات پیچیده‌تر نخواهد بود».

اما علاوه بر این اظهارات کلی که رهبران جهان به ویژه کشورهای منطقه درباره افغانستان ایراد کردند، بخش اصلی تلاش‌ها در حاشیه نشست بود.

یکی از مهم‌ترین نشست‌ها درباره افغانستان، دیدار و گفتگوی دونالد ترامپ با عمران خان،‌ نخست وزیر پاکستان بود. پاکستان که پناهگاه رهبران طالبان است، نقش مهمی در تلاش‌ها برای باز کردن فضای سیاسی افغانستان به روی طالبان داشته است.

آقای ترامپ درباره همسایه‌های پاکستان از جمله هند، افغانستان و ایران با عمران خان دیدار کرد به شوخی گفته بود پاکستان همسایه‌های دوست دارد.

عمران خان در دیدارش در ۲۳ سپتامبر با ترامپ از او خواست گفتگوهای صلح با طالبان را از سر گیرد.

او گفت:‌ «ثبات در افغانستان به معنای ثبات در پاکستان است».

آقای ترامپ نیز در این دیدار گفت که مسخره است که آمریکا ۱۸ سال در حال جنگ در افغانستان است و درباره از سرگیری گفتگوهای صلح اشاره کرد:‌ «بگذار ببینیم».

در حالی که رئیس جمهور آمریکا احتمال ازسرگیری گفتگوهای صلح با طالبان را در حضور یکی از طرفداران پر و پاقرص این روند، رد نکرد، ظاهرا دیپلماسی صلح برای جان بخشیدن به تلاش‌های بین‌المللی در راستای توافق صلح در افغانستان، به عهده نماینده او، خلیل‌زاد بود.

آقای خلیل‌زاد نیز با بسیاری از مقام‌های تاثیرگذار بر اوضاع افغانستان از جمله نمایندگانی از روسیه، چین و کشورهای عضو اتحادیه اروپا دیدار و گفتگو کرد. ملاقات با عمران خان و ینس استولتنبرگ، دبیرکل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی ناتو شاید مهم‌ترین دیدار آقای خلیل‌زاد برای هماهنگی تلاش‌های صلح‌اش باشد.

دبیر کل ناتو پس از بررسی اوضاع امنیتی افغانستان و حمایت سازمان ناتو از نیروهای افغان در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت «از توجه ناتو به افغانستان کم نشده و محور آن تقویت نیروهای امنیتی افغان است تا با تروریسم بین‌المللی مبارزه کنند و شرایط برقراری صلح ماندگار را فراهم آورند».

أفغانستان بخاطر انتخابات ریاست جمهوری دو روز بعد نتوانسته رئیس جمهور یا رئیس اجرایی کشور را به نیویورک بفرستد. اما شرکت در ماراتون مجمع عمومی سازمان ملل متحد، که فرصت مهم برای ارائه دیدگاه افغانستان و چانه زنی با رهبران جهان در چنین شرایط حساسی است، به عهده حمدالله محب، مشاور امنیت ملی کشور واگذار شده است. انتظار می‌رود آقای محب به زودی در نشست عمومی سخنرانی و دیدگاه أفغانستان را درباره جنگ و صلح و انتخابات ابراز کند.

سرخط سخنرانی نماینده افغانستان، برقراری صلح باعزت و ماندگار از راه‌های دموکراتیک مانند انتخابات خواهد بود.